Başhekimlerin ve başhemşirelerin yönetimde verimliliğe ilişkin görüş ve özdeğerlendirmeleri

Abstract

146 ÖZET Her meslek için geçerli olan eğitim, bilgi ve deneyimin hekimlik ve hemşirelik mesleğinde daha özel bir yeri vardır. Yöneticilik bir uzmanlık işidir. Yönetici konumundaki hekimler ve hemşireler sağlık kuruluşlarının başarısın kolayca etkileyebildikleri için hastane yönetiminde önemli bir rol oynarlar. Bu nedenle yöneticilerin rolü dinamiktir. Klinik bilgileri ile bağlantılı olarak önemli derecede liderlik ve yönetim becerilerinin olması gerekmektedir. Bunun için sorumluluk sadece bu rol için özel yetiştirilmiş hekimlere ve hemşirelere verilmelidir. Çünkü sağlık alanındaki insan gücünün verimli ve etkin ve yönetimi, en son bilgi ve becerilere sahip olmayı ve sürekli yenilenmeyi gerektirir. Liderlik özelliklerini taşıyan ve yönetim becerilerini verimli, etkin ve uyumlu bir şekilde kullanabilecek anahtar insanların yetiştirilmesi, yönetimin uzman hekimlere ve hemşirelere verilmesi hastanelerimizle ilgi pek çok sorunu çözümleyecektir. Bu nedenle, sağlık kurumlarında önemli görevler üstlenen yönetici hekimlerin ve hemşirelerin verimliliklerini ve etkinliklerini arttıracak yönetimde verimliliğe ilişkin konuların tanımlanması gereği vardır. Bu noktadan hareketle bu çalışma yönetici hekimlerin ve hemşirelerin yönetimde verimliliğe ilişkin görüşlerinin ve özdeğerlendirmelerinin tanımlanması amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma tanımlayıcı ve analitik bir çalışma olarak yapılmıştır. Ege Bölgesindeki Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde çalışan 166 başhekim ve başhemşirelerin tümü araştırmanın evrenini, bu evrenden ulaşılabilen 113 başhekim ve başhemşire araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın verileri hekimlerin ve hemşirelerin sosyo-demografık ve kurumsal özellikleri, yönetimde verimliliği etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri ve yönetimde verimlilik özdeğerlendirmelerini içeren anket formuyla başhekimlere ve başhemşirelere ayrı ayrı uygulanarak elde edilmiştir. Anket formları İzmir merkezden, Manisa merkezden ve ilçelerinden direkt elden toplanmış olup diğer il ve ilçelere postalama yöntemi kullanılarak ulaştırılmıştır. Yalnız Aydın İl Sağlık Müdürlüğü araştırmamı Aydın ve İlçelerindeki hastanelerde uygulamama147 müsaade etmemiştir. Anket formunun yönetimde verimlilik özdeğerlendirmeleri skalasının güvenirlilik katsayıları r = 0.8288'dir. Araştırmada veriler yüzdelik hesapları, varyans analizi ve t testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirildiğinde yönetimde verimlilik özdeğerlendirmelerinin başhekimlerin yaşları, toplam çalışma yılı, yöneticilik yılı, işlerini sevme durumları, verdikleri hizmet memnuniyeti ve kendilerini en iyi anlatan tanıma ilişkin özelliklerine göre anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiş olup diğer değişkenlerin özelliklerine göre değişmediği belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre yönetimde verimlilik özdeğerlendirmelerinin başhemşirelerin yaşlarına, çalışma yılına, yöneticilik yılma, hastanelerin kuruluş yılına, yönetimle ilgili yayın okuma durumları, işlerini sevme durumları, verdikleri hizmet memnuniyeti, mevcut yasal yetkilerini kullanma durumları, verimlilik arttırıcı çalışmaların yapılma durumları ve kendilerini en iyi anlatan tanıma ilişkin özelliklerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiş olup, diğer değişkenlerin özelliklerine göre değişmediği saptanmıştır. Bu bilgiler ışığında sağlık kuruluşlarının yönetimde bu çalışmada belirlenmiş olan bazı niteliklere sahip verimli etkili yöneticilerin bulunması, bazı kriterlerin geliştirilmesi ve eğitim programlarının düzenlenmesi konularında önerilerde bulunulmuştur.