Osteoporozlu olgularda yaşam kalitesi ve etkileyen etmenlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, osteoporozun yaşam kalitesi üzerine etkisini incelemek, osteoporozda yaşam kalitesini etkileyen faktörleri belirlemek ve aynı zamanda osteoporoza etki eden faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı, kesitsel,yan analitik olarak yapılmıştır.. 30 Mayıs- 23 Eylül 2002 tarihleri arasında, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi kemik dansitometri laboratuarına başvuran 496 hasta araştırma örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veriler hastalardan anket formu ile toplanmıştır.Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen ` Hasta TanıtımFormu` (Eki) ve ` SF36 Yaşam Kalitesi Skalası`(Ek2) kullanılmıştır. Veriler yüzyüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, Studet t testi, Tek Yönlü (ANOVA) ve Kruskall- Wallis kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre kadınların yaş ortalaması 56.15, menarş yaş ortalaması 13.39, Menapoz yaş ortalaması 41 olarak bulunmuştur. Değerlendirme sonuçlarına göre olguların Fizik Sağlık durumu ile yaş arasında anlamlı fark bulunmuştur. Yaş ilerledikçe Fizik sağlık durumunun azaldığı saptanmıştır.( F= 7.875, P< 0.05) Araştırma sonucunda eğitim düzeyi ile Mental sağlık durumu arasında anlamlı fark bulunmuştur.Eğitim düzeyinin arttıkça mental sağlığın arttığı saptanmıştır.( F= 12.936, P< 0.05) Yapılan analizde menapoz ile Mental sağlık düzeyi arasında fark bulunmuştur. Menapoza girenlerin mental sağlıkları girmeyenlere göre daha düşük saptanmıştır.( F= 3.941, P< 0.05) Araştırma sonucunda uyku durumu ile Mental sağlık durumu arasında fark bulunmuştur. Uykunun niteliğinin kötü olmasının mental sağlık durumunu olumsuz etkilediği saptanmıştır.( F= 3.705, P<0.05) Araştırma sonuçlan genel olarak değerlendirildiğinde SF 36 Yaşam Kalitesi İndeksinin iki özet değeri olan Fizik sağlık durumu ortalaması 41.36, Mental sağlık durumu ortalaması 38.74 olarak bulunmuş ve osteoporozun yaşam kalitesini düşürdüğü saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında şu bilgiler saptanmıştır:osteoporozdan korunmak için sağlıklı bireylere özellikle de kadınlara sağlık eğitimi verilmesi, 100kalsiyumlu gıdalar alınması, periyodik kontrol yapılması, özel durumlarda osteoporozun izlenmesi ve egzersizin yapılmasının önemi vurgulanmalıdır. Böylece Yaşam Kalitesinin yükseltilmesi sağlanabilecektir. Ayrıca osteoporozlular aileleri tarafından desteklenmelidir. Tüm bu konularda sağlık ekibini özellikle de hemşirelerin bilinçli ve bilgili olmalarının yararlı olacağı önerilmektedir. 101

SUMMARY This study has been made as a descripive, cross-sectional and half-analitical research in order to examine the osteoporosis' effect on quality of life and to determine the factors effecting the quality of life. 496 osteoporosis patients who are applying for Ege University Faculty of Medicine between 30th May and 23rd September, composed the sampling of tins study. The data was collected by means of a questionnaire. Patients recognition form, SF 36 Quality of Life Index were used to collect the necessary data. The data were gathered by means of interview. In evaluation of data, Percentage, Student-T Test, One- Way (ANOVA) Variance Analysis were used. According to the results of the research, the avarage rate of the age of women is found 56.15, menarch is found 13.39 and menapose is found 41 According to the evaluation results, a considerable difference between age and physical health is determined. In the end, it was found that the physical health is effected negatively as paralel with the age.( F= 7.875, P< 0.05) As a result of this research, a considerable difference between education level and mental health is determined. It is found that the higher is the education level the better is the mental health.( F= 12.936, P < 0.05) In the analysis, it is determined that there is a considerable difference between menoposis and mental health. It is found that the mental health of the women having menoposis is lower than that of the women not having menoposis.( F= 3.941, P< 0.05) As a result of this research, a considerable difference between sleeping quality and mental health is determined. It is found that low sleeping quality effected the mental health. (F= 3.705, P< 0.05) When the research results are evaluated generally; It is determined that, the avarage of physical health is 38.74 and the avarage of mental health is 41.36, which are the two important summary rates of SF 36 Quality of Life Index. Consequently, it is found that the osteoporosis made the quality of life worse. In the ligt of the results found, the following data is determined. Such as; the health education sould be given to healthy people, especially women, the food including calcium should be offered, periodical control should be made, the importance of controlling the osteoporosis and doing exercises in special conditions should be implied. Thus, the quality of life will be made higher. Moreover, it is suggested that, the osteoporosis patients be supported by their families. As the last saying, all the medical team's especially the nurses' should be efective in all of these subjects. 102