Çanakkale kaynaklı galanthus nivalis L. subsp. cilicicus (baker) gottlieb-tantenhain örneği üzerinde farmakognozik araştırmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Türkiye'de yabani olarak yetişen bir Galanthus türü olan Galanthus nivalis subsp. cilicicus (Baker) Gottlieb-Tannenhain bitkisi, üç farklı açıdan ele alınarak ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bitki üzerinde gerçekleştirilen botanik araştırmalarda, bitkinin tayininde yararlanılabilecek ve muhtemel monografilerde yer alabilecek anatomik ve mikroskobik özellikleri araştırılmıştır. Kalite kontrol ve miktar tayini çalışmalarının yapıldığı araştırmalarda, Herba ve Bulbus Galanthi droglarmm kalite kontrollerine esas oluşturabilecek bazı deneyler gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, hem çiçekli ve hem de meyvalı vejetasyon dönemlerindeki bitkilerden ayrı ayrı hazırlanan drog örneklerinde nem, total kül ve total sülfat külü deneyleri yapılmış ve sonuçlar % değerler halinde belirtilmiştir. Bu drogların teşhis ve saflık kontrollerinde yararlanmak amacıyla bazı înce Tabaka Kromatografîsi (İ.T.K.) çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca bu droglarda total alkaloit miktar tayini yapılmış ve sonuçlar verilmiştir. İlaveten, bu genusun önemli alkaloitleri arasında yer alan galanthamine ve lycorine'in incelenen örneklerdeki miktarları, İ.T.K. ile kombine edilmiş spektrofotometri ve Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi (HPLC) olmak üzere iki farklı yöntemle tayin edilmiştir. Sonuçlar, galanthamine' in, bitkide kantitatif olarak hesaplanabilecek miktarda bulunmadığını göstermiştir.xxm Biyolojik aktivite eşliğinde izolasyon ve yapı aydınlatma çalışmalarının yapıldığı araştırmalarda, oda ısısında kurutulmuş ve toz edilmiş total bitkisel materyalden hazırlanan total alkol ve total alkaloit ekstreleri ile silika jel sütunda fraksiyonlandırılan alkaloit ekstresinin ana fraksiyonları brine shrimp letalite deneyine tabi tutulmuşlardır. Anlamlı sitotoksik aktivite gösteren fraksiyonlar, preparatif sütun kromatografisi, preparatif İ.T.K. ve diğer saflaştırma yöntemlerinden yararlanılarak saflaştırılmıştır. Elde edilen bileşiklerin yapılan spektroskopik yöntemler (UV, İR, İD ve 2D NMR, EMS, CMS, ESI-MS) kullanılarak aydınlatılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda Amaryllidaceae alkaloitlerinin erinine alt grubundan (+)-vittatine ve (+)-ll-hydroxyvittatine, lycorine alt grubundan (-)-lycorine elde edilmiştir. Bunlardan (+)-vittatine varlığı genus seviyesinde, diğer iki alkaloidin varlığı ise tür seviyesinde yenilik getirmektedir. İlginç bir sonuç, Amaryllidaceae familyası üyesi olan bir türde, ilk kez klasik çekirdek yapılarına sahip olan Amaryllidaceae alkaloitlerinin haricinde, (-)-capnoidine ve (+)-bulbocapnine adlı iki tane izokinolin alkaloidinin bulunmuş olmasıdır. Bu sonuç, Galanthus nivalis subsp. cilicicus üzerinde ileride yapılacak olan araştırmalarda, bitkinin kimyasal içeriği açısından olduğu kadar, biyojenetik perspektiften de incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Araştırmamızın kapsamında elde edilmiş olan (+)-pinoresinol ve (+)- epipinoresinol adlı bileşikler, lignan yapısındaki bileşiklerin Galanthus genusunda bulunuşlarının ilk örnekleridir. Ayrıca Amaryllidaceae familyasında, daha önce bulunmuş olan dibenzilbutan alt sınıfına ilaveten, furofuran alt sınıfından da lignanların var olduğu ilk kez bu araştırmada ortaya konulmaktadır.

ABSTRACT In this study, Galanthus nivalis subsp. cilicicus (Baker) Gottlieb-Tannenhain, which is a wild-growing Galanthus species of Turkey, has been thoroughly investigated by three different approaches. In botanical investigations carried out on the plant, anatomical and microscobical characteristics, which may be used in the determination of the species and may be included in a prospective monograph about this plant drug, were investigated. In the course of the studies on the quality control and assays, some experiments, which may establish basis for the quality control of Herba and Bulbus Galanthi drugs, were conducted. In this context, humidity, total ash and sulfate ash were determined for drug specimens prepared separately from plants in flowering and fruiting stages, and the results were reported as percentage values. Thin Layer Chromatographic (TLC) studies were carried out with the aim of their utilization in the identification and purity control of these plant drugs. Assays were conducted for the total alkaloidal content and results were presented. Moreover, the investigated specimens were quantitatively analyzed for two of the principle alkaloids of this genus, galanthamine and lycorine, by using two different methods, one being a spectrophotometry combined with TLC and the other being High Pressure Liquid Chromatography (HPLC). Results show that galanthamine is not present in the plant in amounts sufficient for a meaningful assay.XXV In the studies where biological activity guided isolation and structure elucidation investigations are conducted, total alcohol and total alkaloidal extracts prepared from plant material dried at room temperature and powdered, as well as the main fractions of the alkaloidal extract fractionated on a column of silica gel, were subjected to the brine shrimp lethality test. Fractions which displayed cytotoxic activity have been purified by preparative TLC, preparative column chromatography and other purification methods. The structures of the compounds thus obtained were elucidated by using spectral techniques (UV, ER, İD ve 2D NMR, EMS, CMS, ESI-MS). As a result of these studies, the Amaryllidaceae alkaloids, (+)-vittatine and (+)-ll- hydroxyvittatine from the crinine subgroup and (-)-lycorine from the lycorine subgroup were obtained. Of these compounds, the occurrence of (+)-vittatine is new at the genus level, whereas the other two alkaloids are new for the species. An interesting result was that two isoquinoline alkaloids, (-)-capnoidine ve (+)-bulbocapnine, were found for the first time in a species of the Amaryllidaceae family, which has been known to elaborate only Amaryllidaceae alkaloids with the classical skeletons. This result has confirmed that in the future studies on Galanthus nivalis subsp. cilicicus, it is necessary to investigate and evaluate this plant from a biogenetic point of view as well as for its chemical content. (+)-Pinoresinol ve (+)-epipinoresinol obtained in this study comprise the first examples for the occurrence of lignans in the Galanthus genus. Moreover, the presence of lignans of the furofurane subgroup in the Amaryllidaceae, in addition to the already described dibenzylbutane lignans, were reported for the first time in this study.