İlk kez anne olan kadınların annelik rolü başarımlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi

Abstract

150 BÖLÜM VI ÖZET İLK KEZ ANNE OLAN KADINLARIN ANNELİK ROLÜ BAŞARIMLARINI ETKİLEYEN ETMENLERİN İNCELENMESİ Bu araştırma, ilk defa anne olan kadınların annelik rolü başarımlarını ölçmede kullanılan ölçeklerin geçerlik, güvenirliğini yapmak ve annelik rolü başarımını etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Haziran - Kasım 2002 arasında Sağlık Bakanlığı Aydın Doğumevi' ne, Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi' ne ve SSK Ay dm Hastanesi' ne doğum yapmak için yatan çalışmaya alınma kriterlerine uyan 182 kadında gerçekleştirilmiştir. Araştırma süresince hastanelere doğum yapmak için 2350 kadın başvurmuştur. Araştırmada `Bilgi Toplama Formu` ve annelerin annelik rolü başarımlarını ölçmek için `Anlamsal Farklılık Ölçeği- Anne Olarak Ben`, `Anlamsal Farklılık Ölçeği- Bebeğim` ve `Pharis Öz-Güven Ölçeği` kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzde, Student T-testi, varyans analizi ve regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. ölçeklerin Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları; `Anlamsal Farklılık Ölçeği- Anne Olarak Ben`.73-J4, `Anlamsal Farklılık Ölçeği-Bebeğim`.54-.55, `Pharis Özgüven Ölçeği`.86 -.85 bulunmuştur.151 Doğumdan sonraki 1.-3. gün ve 4.-6. hafta `Anne Olarak Ben` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0.001). Doğumdan sonraki 1.-3. gün ve 4.-6. hafta `Bebeğim` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Doğumdan sonraki 1.-3. gün ve 4.-6. hafta `Özgüven` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur ( p<0.001). Annelerin eğitim, bebek bakımı konusunda bilgi alma durumu ve doğum şekline göre, annelik rol başarım puan ortalamaları arasında anlamlı faik bulunmamıştır. Bebek bakımı deneyimi varlığına göre 1-3. günlerde elde edilen `Özgüven` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur ( p<0.05). Doğumdan sonraki dönemde aile yardımı yeterliliğine göre `Anne Olarak Ben` toplam puan ortalamaları arasında (p< 0.05) ve `Özgüven` puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmuştur ( p< 0.05). Doğumdan sonraki dönemde arkadaş yardımı yeterli olan annelerin `Bebeğim` puan ortalamaları ve `Anne Olarak Ben` puan ortalamaları yüksek bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak, doğumdan sonraki ilk 4-6 haftada annelik rol başarımı olumlu yönde değişmiştir. Hemşireler doğum öncesi ve sonrası dönemde annelere yeterli eğitim ve destek sağlamalıdırlar. Anahtar Kelimeler: Annelik, rol başarımı, kimlik edinme, sosyal destek, hemşirelik.

152 ABSTRACT THE EXAMINATION OF THE FACTORS THAT AFFECT THE MATERNAL ROLE ATTAINMENT OF FİRST-TİME MOTHERS This research has been realized in order to fix the reliability and the currency of the measurement scales used in measuring the maternal role attainment of first-time mothers and to determine the factors influencing the maternal role attainment. The research was studied on 182 women who apphed for delivery and stayed in Aydın Maternity Hospital, Adnan Menderes Research and Practice University Hospital and National Insurance Service Hospital and appropriate to the research criteria in the period between June and November 2002. During the research 2350 women registered for birth to the hospitals mantioned above. In the research, forms to coolect information, Semantic Differencial Scale -Myself as a Mother, Semantic Differencial Scale- My Baby, and Pharis' Self-Confidence Scale for measuring the maternal role attainment of first-time mothers were used. Data were avaluated by using number, rate, Student T-Test, variance and analyses. The crombach alpha reliability coefficient of scales were found as follow: The coefficients of Semantic Differencial Scale- Myself as a Mother:.73-.74; The coefficients of Semantic Differencial Scale- My Baby:.54-.55; The coefficients of Pharis' Self-Confidence Scale:.85-.86. It has been found significant difference between the score averages of `Myself as a Mother` on the lst-3rd days and the 4th-6th weeks after birth (p<0.001). It has been found significant difference between the score averages of `My Baby` on the lst-3rd days and the 4th-6th weeks after birth (p<0.05).153 It has been found significant difference between the score averages of `Self- Confidence on the lst-3rd days and the 4th-6th weeks after birth (p<0.001). It has been found no significant difference between the score averages of maternal role attainment considering mothers education, enlightenment about baby care and delivery styles. Having an experience of baby care the score avarege of `Self-Confidence` on the first-third day was found significently different than no having an experience of baby care the score avarege of `Self-Confidence` (p<0.05). Considering the sufficient assistance of the families during the period after birth the significent difference was found between the score awerage of `Myself as a Mother` (p<0.05) and between the score awerage of `Self-Confidence` (p<0.05) In the period after birth the score averages of `My Baby` and the score averages of `Myself as a Mother` have been found high for mothers who had sufficient assistance of their friends (p<0.05). As a result, the maternal role attainment in the first 4.-6. weeks after the birth has positively. Nurses should support and enlighten the mothers efficientlyin the periods both before and after the birth. Key words: Motherhood, maternal role attainment, identity acquirement, social support, nursing.