Aile planlaması konusunda üniversite öğrencilerinin akran eğitimi etkinliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

105 BÖLÜM VI ÖZET ve ABSTRACT 6.1. ÖZET Üreme sağlığı ve aile planlaması alanında son 20 yılda Türkiye'de gerçekleştirilen eğitim ve hizmet uygulamaları, ülke kalkınması ve toplumsal gelişim açısından önemli kazanımlara yol açmıştır. Bu kazanımların sürekliliği, gelişimlerini sürdüren çocukların, ergenlerin ve gençlerin, üreme sağlığı konusunda doğru bilgilerle donatılmalarına bağlıdır. Bu yoldan hareketle aile planlaması konusunda üniversite öğrencilerinin akran eğitimi etkinliklerinin değerlendirilmesi amacıyla bu çalışma planlanmıştır. Deneme modelinden tek gruplu ön test son test modeli olarak düzenlenen bu alan araştırması Ege Üniversitesinde 2002-2003 öğretim yılında yürütülmüştür. Akran rehberlerinin seçimi için fakülte/yüksekokul kantinlerinde görüşmeler yapılmıştır. Bunun sonucunda en fazla istemin olduğu Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nde öğrenim gören 25 gönüllü öğrenci akran rehberi olarak seçilmiştir. Akran rehberleri, üniversitede sağlık bilimleri dışındaki fakültelerde öğrenim gören gönüllü 250 öğrenciyi akran grubu olarak belirlemişlerdir. Araştırmacı öncelikle akran rehberlerinin bilgi düzeylerini değerlendirmek amacıyla öğrencilere pre-test uygulamış ve 10 gün sonra haftada iki gün, günde ikişer ders saati olmak üzere toplam dokuz saat süren üç haftalık bir eğitim vermiştir. Eğitim programı tamamlandıktan 10 gün sonra post-test uygulanmıştır. Eğitimler sırasında araştırmacı tarafından hazırlanan aile planlaması eğitici kılavuzundan ve aile planlaması kitapçığından yararlanılmıştır. Eğitim programım başarıyla tamamlayan akran rehberleri, akran grubunun bilgi düzeyini değerlendirdikten (pre-test) 10 gün sonra, aile planlaması kitapçığından106 yararlanarak akranlarına bireysel ya da grup eğitimleri vermişler, program tamamlandıktan 10 gün sonra da post-test uygulamışlardır. Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından geliştirilen Aile Planlaması Konusunda Üniversite öğrencüerinin Akran Eğitiminde Etkinliklerinin Değerlendirilmesi Anket Formu (Akran Rehberler İçin), Aile Planlaması Konusunda Üniversite öğrencilerinin Akran Eğitiminde Etkinliklerinin Değerlendirilmesi Anket Formu (Akran Grupları îçin), Akran Rehberlerin ve Akran Grubun Aile Planlamasına İlişkin Bilgilerini Değerlendirme Formu, Eğitim Programı Değerlendirme Formu ve Akran Rehberlerinden Akran Grubuna Eğitim Etkinlik Kayıt Formu kullanılmıştır. Akran rehberlerin yaş ortalaması 22.40±2.12'dir ve öğrencilerin %96.0'ını kız, %4.0'ını ise erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Akran grubunun yaş ortalaması ise 21.82±1.80'dir ve öğrencilerin %67.2'sini kız, %32.8'ini ise erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Akran rehberlerin pre-test aile planlaması bilgi puan ortalamasının 40.48±5.55, post-test aile planlaması bilgi puan ortalamasının 52.68±2.01 olduğu saptanmıştır. Bu %30.13'lük artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (Z=4.29, pO.001). Akran grubunun pre-test aile planlaması bilgi puan ortalaması 40.2Ü5.78, post- test aile planlaması bilgi puan ortalaması 51.50±2.49 olarak bulunmuştur. Bu %28.07'lik artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (t=32.46, pO.001). Tüm bu veriler ışığında; üniversitede öğrenim gören gençler arasında, akran rehberlerinden akran gruplarına bilgi transferinin gerçekleştirilebildiği, sağlık eğitimi programlarında gençlerin katılımımn sağlanabildiği ve dolası ile akran eğitimi modelinin etkili bir yaklaşım olduğu sonucuna varılmıştır. Tüm fakülte ve yüksekokullann ders programlarında cinsel sağlık bilgilerine yer verilmesi, gençlere107 yönelik konu ile ilgili danışmanlık birimleri oluşturulması, bu birimlerde akran 'rehberlerinden yararlanılması ve diğer öğrencilerin başvurmalarının teşvik edilmesi konusunda öneriler getMlrniştir.

108 6.2. ABSTRACT In last two decades the training and service applications accomplished in fertility health and family planning in Turkey have led to significant gains in regards to country' s development and community' s improvement. Continuity of these gains depends upon children, adolescents and youngsters who maintain their growth to be equipped with accurate information related to fertility health. Starting from this point, this study was planned to assess the peer training activities of undergraduates related to family planning. This field research, which was designed as a pre-test / post-test model with single group, was carried out during 2002-2003 academic year in Ege University. For selection of peer guides interviews were conducted in faculty / university canteens. 25 volunteer students attending to Faculty of Literature, Division of History of Art, were selected as peer guides. Peer guides assigned 250 volunteer students attending to other faculties except for health sciences as a peer group. In order to evaluate levels of knowledge of peer guides researcher first applied a pre-test to students and then 10 days later researcher gave mem a three-week training that lasted total 9 hours and consisted of twice a week, two lesson hours a day. 10 days after completion of training program a post-test was applied. During training a family planning training guide developed by the researcher and a family planning booklet were utilized. Peer guides who completed training program successfully 10 days later evaluated the levels of knowledge of peer group (pre-test) and gave them training either individually or as a group by utilizing the family planning booklet and 10 days after completion of the program they applied a post -test.109 During collection of research data the following forms were used; a survey form developed by the researcher to assess the peer training activities of undergraduates related to family planning (for peer guide); a survey form for assessing the peer training activities of undergraduates related to family planning (for peer groups); a survey form to evaluate levels of knowledge of peer guides and peer group related to family planning, a tiaining program evaluation form and a form used for registration of training activities given by peer guides to peer group. Mean age of peer guides was 22.40 ± 2.12 and 96.0 % of the students were females and 4.0 % were males. Mean age of peer group was 21.82 ± 1.80 and 67.2 % of them were females and 32.8 % were males. It was determined that peer guides' mean scores of knowledge related to pre-test family planning was 40.48 ± 5.55, and related to post-test family planning was 52.68 ± 2.01. This increase of 30.13 % was found statistically significant (Z < 4.29, pO.OOl). It was also established that peer group's mean scores of knowledge related to pre test family planning was 40.21 ± 5.78, and related to post-test family planning was 51.50 ± 2.49. This increase of 28.07 % was found statistically significant (t = 32.46, pO.OOl). Under the light of these data it was concluded that knowledge can be transferred from peer guides to peer groups among the youngsters taking education at university, involvement of students to health training programs can be achieved, thus peer training model was an effective approach. Consequently the following suggestions were made in regards to including the information related to sexual health in curriculum in faculties110 establishing advisory units related to the subject towards youths, utilizing the peer guides at these units and encouraging other students' referrals.and higher schools,