Çocuk sağlığı ve hastalıkları kliniklerinde çalışan hemşirelerin benlik saygısı düzeylerinin ve çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, çocuk sağlığı ve hastalıkları kliniklerinde çalışan hemşirelerin benlik saygısı düzeyleri ve çocuk yetiştirme tutumlarını incelemek amacıyla tanımlayıcı, analitik ve kesitsel olarak yapılmıştır. Çalışma Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Sağlık Bakanlığı Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile SSK Tepecik Eğitim Hastaneleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniklerinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini üç hastanenin Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniklerinde en az 6 aydır çalışan ve çocuğu olan 106 hemşire oluşturmuştur. Örneklemi tam sayım (sensus)yoluyla tüm evren oluşturmuştur. 8 hemşire çeşitli nedenlerden dolayı araştırmaya katılamadığı için araştırma 98 hemşire ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniklerinde Çalışan Hemşireleri Tanıtıcı Bilgi Formu (EK I), Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumu Ölçeği (Parental Attitude Research Instrument-PARI) (EK II), Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği (EK III) kullanılmıştır.Araştırma verileri Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 10.0 istatistik programında değerlendirilmiş ve bütün değişkenler için sayı ve yüzde dağılımları verilmiştir. Hemşirelerin sosyo-demografik verileri ile PARI'nin alt boyutlarından alınan puanlar ve benlik saygısı puanı arasındaki ilişkinin incelenmesinde, istatistiksel tekniklerden varyans analizi, ki-kare testi, t testi, korelasyon analizi kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır; Hemşirelerin %40.8'i 31-39 yaş grubundadır. Hemşirelerin %86.7'si evlidir, %13.3'ü de dul, boşanmış veya eşinden ayrı yaşamaktadır. Hemşirelerin %60.2'si önlisans mezunudur ve %56.1'inin geliri giderine eşittir. Tek çocuk sahibi olan hemşirelerin oranı %61.2, iki çocuğa sahip olan hemşirelerin oranı %38.8 olarak saptanmıştır. Hemşirelerin benlik saygısı puan ortalaması 73.67±11.31 olarak bulunmuştur. Dul, boşanmış, eşinden ayrı yaşayan hemşirelerin PARI'nin `ev kadınlığını reddetme` ve `karı-koca geçimsizliği` alt boyutlarından aldıkları puanın yüksek olduğu saptanmıştır. İki çocuğa sahip olan hemşirelerin PARI'nin `aşırı annelik`, `ev kadınlığını reddetme`, `karı-koca geçimsizliği`, `baskı ve disiplin` alt boyutlarından yüksek puan aldıkları belirlenmiştir. PARI'nin `aşırı annelik` ile `baskı ve disiplin` boyutlarından alınan puanların doğumdan sonra işe 0-2 ay süre ile ara veren hemşirelerde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Birinci çocuklarını yakın akrabalarına baktıran hemşirelerin benlik saygısı puanları çocukları kreşte bakım alan hemşirelerin benlik saygısı puanına göre daha yüksek bulunmuştur. İkinci çocuklarını yakın akrabalarına baktıran hemşirelerin, çocuklarına kendisi bakan hemşirelere göre `baskı ve disiplin`boyutunundan daha yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Eşleriyle ilişkisi kötü olan hemşirelerin, eşleriyle ilişkisi iyi ve duruma göre değişen hemşirelere göre `karı-koca geçimsizliği` boyutundan aldıkları puanlar yüksektir. Eşleriyle ilişkisi iyi olan hemşirelerin benlik saygısı puanının eşleriyle ilişkisi kötü olan hemşirelere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Poliklinikte çalışan hemşirelerin benlik saygısı puanı serviste çalışan hemşirelere göre daha yüksek bulunmuştur. Nöbet tutan hemşirelerin benlik saygısı puanının daha düşük olduğu saptanmıştır. Mesleki derneklere üye olma, kongrelere katılma, kişisel gelişim için herhangi bir etkinliğe katılmanın, çocuk yetiştirme tutumlarını olumlu yönde etkilediği saptanmıştır. Benlik saygısı puanının artması çocuk yetiştirme tutumunu olumlu yönde etkilemektedir. Çalışma sonuçları göz önüne alınarak, temel hemşirelik eğitiminde benlik saygısı ile çocuk yetiştirme tutumlarına yönelik daha kapsamlı bilgi verilmesi, hemşirelerin mesleki bilgi ve becerilerini arttıran etkinlikler konusunda desteklenmeleri, bunun yanında kişisel gelişimlerini sağlayacak girişimlerde bulunmayı bir gereksinim olarak algılamalarının sağlanmasına yönelik öneriler getirilmiştir.

This descriptive, analytic and cross-sectional study was done for the purpose of examining the level of the self-esteem and child development attitudes of nurses who work on pediatric units.The study was carried out at Ege University Research and Teaching Hospital, Health Ministry Dr. Behçet Uz Pediatric Teaching and Research Hospital, and Social Insurance Institution Tepecik Teaching Hospital Pediatric Units and Clinics. The research population was made up of 106 nurses who had a child and had worked at least 6 months on one of the pediatric units in the three hospitals. Sampling was made up of the entire population. Eight nurses for various reasons did not participate in the study leaving a total of 98 nurses. In the study data collection was done using the Descriptive Information Form For Nurses Who Work on Pediatric Units (Addendum 1), Parental Attitude Research Instrument-PARI (Addendum 2), Coopersmith Self-Esteem Scale (Addendum 3). Research data were analyzed using the Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 10.0 and the number and percentage distribution of all factors was given. Statistical techniques of variance analysis, Chi square, t-test and correlationanalysis were used to examine the relationship between the nurses sociodemographic data and the scores from the PARI subgroups and the self-esteem scores. The following results were obtained as a result of data evaluation: 40.8% of the nurses were in the 31-39 age group. 86.7% of the nurses were married and 13.3% have separated families. 60.2% of the nurses have associate degrees and 56.1% have balanced home budgets. 61.2% of the nurses have one child and 38.8% have two children. The mean self-esteem score was 73.67±11.31. The PARI score for nurses with separated families was high for the subgroups `rejecting housewife role` and `husband-wife incompatibility.` Nurses with two children had high PARI scores for the subgroups `excessive mothering,` `rejecting housewife role,` `husband-wife incompatibility,` and `pressure and discipline.` Nurses who had taken 0-2 months maternity leave had higher scores for the PARI `excessive mothering` and `pressure and discipline.` Nurses who had a close relative take care of their first child had higher self-esteem scores than the nurses who had their child cared for in day care centers. Nurses who had a close relative take care of their second child had higher `pressure and discipline` scores than nurses who took care of their own children. Nurses who have a bad relationship with their husbands had higher scores for `husband-wife incompatibility` than the nurses who had relationships with their husbands that were good or varied with the situation. Nurses who had good relationships with their husbands had higher self-esteem scores than the nurses with poor relationships with their husbands. Nurses who worked in outpatient clinics had higher self-esteem scores than the nurses who worked in the hospital. Nurses who work shifts were found to have lower self-esteem scores. Being a member of a professional organization, participation in conferences, participating in any kind of personal development activity had a positive effect on the child development attitudes. A high self-esteem score also had a positive effect on child development attitudes. Taking into consideration the results of the study the following recommendations can be made: basic nursing education should give more indepth information about selfesteem and child development attitudes, support should be given to activities that increase nurses' professional information and skills, and the nurses' perceived need for personal development should be met.