Subkutan heparin uygulamasında ilacın veriliş sürecinin ekimoz, hematom ve ağrı üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

94 ÖZET SUBKUTAN HEPARİN UYGULAMASINDA İLACIN VERİLİŞ SÜRESİNİN EKtMOZ, HEMATOM VE AĞRI ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Araştırma, subkutan heparin uygulanan hastalarda ilacın farklı sürelerde yerilmesinin ekimoz, hematom ve ağrı oluşumuna etkisini saptamak amacı ile yapılmış klinik deneysel bir çalışmadır. Araştırma 01.03.2003 ile 01.05.2004 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kardiyploji, Ortopedi ve Nöroloji Miniklerinde uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini `olasılıksız örnekleme tekniği` ile belirlenen ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 hasta oluşturmuştur, örneklemdeki her hasta aynı zamanda hem kontrol ve hem de uygulama grubunu oluşturmuştur. Heparin enjeksiyonunda ilaç karın bölgesinde göbek çukurunun sağ tarafına 10 saniyede, sol tarafına 30 saniyede verilmiştir. îlacın 10 saniyede verildiği bölgeler kontrol grubunu, 30 saniyede verildiği bölgeler uygulama grubunu oluşturmuştur. Veriler gözlem, görüşme, elle muayene ve ölçme yöntemleriyle toplanmıştır. Heparin uygulanan bölgede görülen ekimoz ve hematomun büyüklüğünün ölçümünde şeffaf ölçüm aracı, ağrı şiddetinin ölçümünde Görsel kıyaslama ölçeği, ağrı süresinin ölçümünde saniyeli saat kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Ki-kare, Pearson Korelasyon, Mann Whitney U testi ve Wilcoxon Signed Range testi kullamlmıştrr. Araştırma Sonucunda: Hastaların yaş ortalamasının 55.52 ± 12.37 olduğu, %50'sinin kadm olduğu, %40'ına Clexane preparatı, %60'una Fraxiparine preparau uygulandığı, %50'ine 0.3 ml heparin uygulandığı, % 50'sinin heparinden başka oral olarak antikoagülan ilaç aldığı, %72'sinin herhangi bir kronik hastalığının olmadığı,95 trombosit;sayıları ortalamasının; 263 480 ± 50.90 / mm3 olduğu, subkutan doku kalınlığı ortalamasının 2.77 ± 0.68 cm olduğu belirlenmiştir. Kontrol grubunda hematom gelişme oranı %2, ekimoz gelişme oram %64, ekimoz büyüklüğü ortalaması 48. saatte 109.2 mm2, 72. saatte 110.1 mm2 olarak saptanmıştır. Kontrol grubunda ağrı şiddeti ortalaması 2.06, ağrı süresi ortalaması 79.56 saniye olarak belirlenmiştir. Uygulama grubunda hematom gelişme oram %2, ekimoz gelişme oram %42, ekimoz büyüklüğü ortalaması 48. saatte 18.76 mm2, 72. saatte 21.72 mm2, olarak saptanmıştır. Uygulama grubunda ağrı şiddeti ortalaması 1.39, ağrı süresi ortalaması 48.18 saniye olarak belirlenmiştir. Cinsiyetin kontrol grubunda ekimoz gelişimi üzerinde etkili olduğu (p<0.05), kronik hastalığın olması durumunun ağrı süresi üzerinde etkili olduğu (p<0.05), uygulanan heparin preparatmm ve uygulanan ilaç volümünün ağrı üzerinde etkili olduğu saptanmıştır (p<0.05). Subkutan heparin uygulamasında ilaç 30 saniyede verildiğinde 10 saniyede verilmesine göre daha az oranda ekimoz geliştiği (p<0.05) ve gelişen ekimozlarm daha küçük olduğu (p<0.05) saptanmıştır. ilaç 30 saniyede verildiğinde 10 saniyede verilmesine göre ağrı şiddetinde (pO.001) ve ağrı süresinde (pO.001) azalma olduğu saptanmıştır. Sonuçlar doğrultusunda uygun önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Subkutan heparin uygulama, ekimoz, hematom, ağrı

96 SUMMARY P^ S^A>flNA^ON: OF THE EFFECT OF INJECTION DURATION ON EjPPHYMOSIS, HEMATOMA AND PAIN ASSOCIATED >';1 WITH S^CU^ANEOUS HEPARIN This research is an clinical experimental study for diagnosis of the effect on different injection time of subcutaneous heparin over ecchymosis, hematoma and pain. The research took place on Ege University Research and Application Hospital Cardiology, Orthopedie and Neurology clinics, between 01.03.2003 and 01.05.2004. Samples of the experiment were 50 patients who accepted to join the experiment and drawn from the population by random sampling technique. All patients in the sample range are studied as both experiment and control groups. Heparin injected in 10 seconds on the right side of the pouch and in 30 seconds ön the left side. 10 second injection areas are control group, 30 second injection areas considered to be experiment group. Data have been collected by observation, conversation with the patient, inspection by hand and measurement. Dimensions of the ecchymosis and hematoma on the heparin applied areas are measured by transparent measurement device, VAS scale is used for the pain strength, and Stop-watch is used for the pain period. Data is analyzed by Cbi-square test, Pearson Correlation, Mann Whitney U Test, and Wilcoxon Signed Range Test <^^i^$Md^»n- of 'thfib.fixpj^ttn«şat;_;!llıe' mean age of the patients are 55,52 ± 12,37, ŞQ$ of them --are females, 40% of them received Clexane preparation, 60% of them received Fraxiparine preparation. %50 of them received 0,3 ml heparin, %50 of them97 received anticoagulant orally besides heparin injection. 72% of them have no chronic disease. The mean of thrombosis count were 263480 ± 50,90/mm3, subcutaneous tissue thickness was 2,77 ± 0,68 cm. In the control group; Hematoma development rate on the control group was %2, ecchymosis development rate average on the 48th hour was 109.2 mm2, on the 72nd hour was 1İÖ.Î mm2. Pain strength average of the control group was 2.06, pain period average measured as 79,23 seconds. In the experimental group; Hematoma development rate on the experimental group was %2, ecchymosis development rate average on the 48th hour was 18.76 mm2,on the 72nd hour was 21.72 mm2. Pain strength average of the experimental group was 1.39, pain period average measured as 48. 1 8 seconds. Gender is an effecting factor on ecchymosis development of the control group (p<0j05), chronic disease presence is also an affecting factor on the pain period (p<0,05), type of heparin preparation and volume of the injection is effectual on the pain period and strength (p<0,05). Ecchymosis development took;place on a smaller rate on 30 seconds injections, over 10 seconds injection (p<0,05).It was determined that size of the ecchymosis was smaller in 30 seconds injections (p<0,05). Pam strength (p<0,001) and pain period were statistically significant smaller in 30 seconds injection over 10 seconds injection. Appropriate suggestions made in accordance with the experiment results. Keyword: Subcutaneous heparin administired, ecchymosis, hematoma, pain.