Maternal bağlanma ölçeğinin Türk toplumuna uyarlanması

Abstract

Bu araştırma, doğum sonrası maternal sevgiyle bağlanmayı ölçmek amacıyla kullanılan `Maternal Bağlanma Ölçeği'nin` Türk toplumuna uyarlanarak 1 ve 4 aylık bebeği olan anneler üzerinde geçerlik ve güvenirliğini test etmek ve 1 aylık bebeği olan annelerde maternal bağlanmaya etki eden faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini İzmir İli, Bornova Sağlık Grup Başkanlığı'na bağlı 19 Sağlık Ocağı ve 3 AÇSAP merkezine kayıtlı anneler oluşturmuştur. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde, Bornova Sağlık Grup Başkanlığına bağlı Sağlık Ocakları ve AÇSAP merkezleri yöre halkının sosyoekonomik düzeyleri göz önünde bulundurularak düşük, orta ve yüksek olarak sınıflandırılmıştır. Daha sonra bu sınıflandırılan merkezlerdeki en yüksek doğum oranlarına sahip olan ve her bir sosyoekonomik düzeyi temsil edecek şekilde, amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak seçilen Doğanlar Sağlık Ocağı, Çamdibi 1 No'lu Sağlık Ocağı ve 9 No'lu AÇSAP bölgeleri araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında, belirlenen merkezlere kayıtlı, bebekleri 30-40 günlük olan, araştırma kriterlerine uyan 165 anne araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında aynı annelerin yarısıyla (n=78) bebekleri 90-105 gün olduğunda Maternal Bağlanma Ölçeği yemden uygulanmıştır. Araştırma verileri Aralık 2003 -Temmuz 2004 tarihleri arasında toplanmıştır.117 Veri toplama araçları olarak; annelerin ve bebeklerin sosyo-demografık ve diğer değişkenlerin özelliklerini belirleyen `Anne Bebek Tanıtım Formu` ve `Maternal Bağlanma Ölçeği` kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzde, Student t testi, Paired Sample t testi, korelasyon testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak değerlendirilmiştir. Ölçeğin, Kendall Uyuşum Katsayısı (W) (Kendall Coeficient of Concordance) korelasyon testi uygulanarak yapılan istatistiksel analizde, uzmanların maddelerin içeriği konusunda görüş birliğine vardıkları saptanmıştır; Kendall's W=0.274 (p=0.001<0.01). Cronbach Alpha iç tutarlılık güvenirliği; 1 aylık bebeği olan annelerde 0.77, 4 aylık bebeği olan annelerde 0.82 olarak saptanmıştır. Maternal Bağlanma Ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. Annelerin sosyoekonomik düzeyleri, çalışma durumları, aile tipleri, bir önceki çocuğun yaşı, doğum sonrası bebeklerini kucağa alma süreleri, doğum sonrası bebeklerine hissettikleri duygulan, bebek bakımı konusunda deneyim süreleri, bebek bakım deneyimini yaşadığı kişiler, bebeklerine hitap şekilleri, bebeğin dış görünüş olarak benzediği kişi ile maternal bağlanma arasında ilişki saptanmıştır. Ayrıca her iki uygulamaya da alman annelerin, 1 aylık maternal bağlanma puan ortalamaları ile 4 aylık maternal bağlanma puan ortalamaları arasında pozitif yönde bir korelasyon ilişkisi vardır. Araştırma sonuçlarına göre; ebe/hemşirelerin bir ve dört aylık bebeği olan annelerde Maternal Bağlanma Ölçeğini kullanabileceği saptanmıştır. Bu ölçek sayesinde ebe/hemşireler doğum sonrası erken dönemde maternal bağlanma problemi yaşayan anneleri saptayabilecek ve gerekli girişimlerde bulunabilecektir. Anahtar Kelimeler: Bağlanma, Bağlanma Kuramı, Maternal Bağlanma, Annelik, Anne-Bebek Etkileşimi, Çocuk ve Doğum Hemşireliği

The research has been realized in order to fix the validity and reliability of Maternal Attachment Inventory used in measuring the postpartum maternal affectionate attachment at 1 and 4 months and to determine the factors that effect the maternal attachment level at one month after birth. This study was carried out on mother registered at 19 Health Clinics and 3 Mother Child Health and Family Planning clinics associated with the Bornova Health Group Department. The clinics used in the study were divided into 3 socio-economic levels, e.g. low, middle and high. These classifications were made by evaluating the local residents' socio economic levels and the highgest birth rate using the purposive sampling technique. After dividing the clinics according to this criteria Doğanlar Health Clinic, Çamdibi No 1 Health Clinic, and No 9 Mother Child Health and Familiy Planning Clinic were selected as subjects for the study. First phase, the research was studied on 165 mothers, when their babies were between 30 and 40 days old, and appropriate to the research criteria. Second phase, Maternal attachment scores was obtained from half of the original 165 mothers in Phase 1 at 4 months. The data was collected between December, 2003 and July, 2004. Mother-Infant Questionaire Form which determined the socio-demographic characteristics and other variables of the mother and their babies and Maternal Attachment Inventory had been exerted in order to obtain data.119 Data were evaluated by using Kendall Coefficient of Concordance Correlation Test, Cronbach Alpha Reliability Coefficient, number, rate, Student t- test, Paired Sample t-test, Correlation test and One- Way ANOVA analysis. Experts were made agreement by using Kendal Coefficient of Concordance W correlation test; Kendall's W=0.274 (p=0.001<0.01). The Cronbach Alpha reliability coefficient of scale was found as follow; the coefficient 0.77 at 1 month and 0.82 at 4 months. Maternal Attachment Inventory was determine to validity and reliabilty in Turkey. The relationship between the mother's socio-economic levels, the lenght of first cuddled their babbies after birth, first thought about their babies after birth, the lenght of experienced baby care, who was experienced baby care, speech with their babies, who looks like their babies image and maternal attachment levels was estabilished. Besides, at 1 month maternal attachment scores positive correlated with 4 months maternal attachment scores on mother who applied Imonth and 4 months. According to results, midwives/nurses may use the Maternal Attachment Inventory on mother in 1 month and 4 months after birth. Midwives/nurses may to fix maternal attachment problem on mother by using Maternal Attachment Inventory and to provide interference. Key Words: Attachment, Attachment Theory, Maternal Attachment, Motherhood, Mother-Infant Interaction, Neonatal and Obstetric Nursing,