`Sağlık inanç modeli` yaklaşımı ile servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutumlara yönelik ölçek çalışması

Abstract

115 BÖLÜM VI ÖZET Bu araştırmada, `Sağlık İnanç Modeli` yaklaşımı ile kadınların servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutumlarını incelemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir araç geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırma metodolojik türde bir alan araştırmasıdır. Araştırma Manisa İl merkezinde bulunan toplam 9 sağlık ocağı bölgesindeki 19-64 yaş grubundaki evli 300 kadında yürütülmüştür. `Servikal Kanserin Erken Tanışma İlişkin Tutum ölçeği` 30 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin tümünün toplam puan ortalaması ve standart hatası 104.97± 0.061, standart sapması 10.694 olarak saptanmıştır. Ölçeğin `kapsam geçerliğTnin sınanması sırasında 12 uzmandan görüş alınmış, öneriler doğrultusunda değişiklikler yapılmıştır. Yapılan `madde analizi` sonucunda ölçekteki maddelerin madde-toplam korelasyon katsayısı 0.40-0.55 arasında saptanmış ve hiçbir madde ölçekten çıkarılmamıştır. Ölçeğe uygulanan `faktör analizi` sonucunda ölçeğin toplam varyansmın %43.88'ini açıklayan 4 faktör elde edilmiş ve bu faktörler `Sağlık İnanç ModelPnin alt boyutlarına göre Faktör I `Algılanan Duyarlılık`, faktör E `Algılanan Ciddiyet`, faktör m `Algılanan Engel`, faktör IV `Algılanan Yarar` şeklinde adlandırılmıştır. Ölçeğin tümü İçin Cronbach Alpha katsayısı 0.89'dur. Cronbach Alpha katsayısı `Algılanan Duyarlılık` için 0.71, `Algılanan Ciddiyet` için 0.78, `Algılanan Engel` için 0.70, `Algılanan Yarar` için 0.72 bulunmuştur. Ölçeğin yan-test güvenirliğinde Guttman Split-Half katsayısı 0.89, Sperman-Brown katsayısı ise 0.89'dur. Ölçeğin zamana göre değişmezliğinde yapılan iki ölçüm arasında doğrusal ve kuvvetli bir ilişki saptanmıştır (r= 0.85, R2=0.73, p< 0.01). Sonuç olarak; `Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Tutum Ölçeği `mn oldukça yeterli güvenirlik ve geçerlik göstergelerine sahip bir ölçme aracı olduğu116 saptanmıştır. Ölçeğin test edilmesi için faklı sosyokültürel özelliklere sahip kadınlarda çalışmalar yapılmasına gereksinim vardır.

117 ABSTRACT DEVELOPING A SCALE TO EXAMINE ATTITUDES TOWARD EARLY DIAGNOSIS OF CERVICAL CANCER BY USING `HEALTH BELffiF MODEL` AS A THEORETICAL FRAMEWORK The aim of this stidy was to develop a valid and reliable instrument to examine attitudes toward early diagnosis of cervical cancer by using `Health Belief Model` as a theoretical framework. This is a methodological and epidemiological survey study. This study was conducted at 9 primary health care center district with 300 women married and ages 19-64 years residing in Manisa. `The Scale of Attitudes Towards Early Diagnosis of Cervical Cancer` included 30 items. The total mean score and standard error of the scale were 104.97+0.061 and standard deviation was 10.694. The scale was examined by 12 experts to verify its content validity. In the item analysis it has seen that the item-to-total correlation coefficients of scale ranged from 0.40 to 0.55 and none of the items of scale was deleted. At the result of factor analysis of the scale 4 factors which can account for 43.88% of the total variance of test scores was obtained. These factors was called as Factor I `Perceived Susceptibility`, Factor II `Perceived Seriousness`, Factor HI 'Terceived Barriers`, Factor IV `Perceived Benefits` according to Health Belief Model constructs. The Cronbach alpha coefficient of the scale was 0.89. It was 0.71 for `Perceived Susceptibility`, 0.78 for `Perceived Seriousness`, 0.70 for `Perceived Barriers`, 0.72 for `Perceived Benefits`. Split-half reliability of the scale has shown that Guttman split-half value was 0.89 and Sperman- Brown value was 0.89. In order to estimate instrument stability between different118 occasions test-retest reliability was performed and it has seen that there was a strong and linear correlation between measures (r=0.85, R2=0.73, p< 0.01). As a result it has found that `The Scale of Attitudes Towards Early Diagnosis of Cervical Cancef was a sufficiently valid and reliable instrument. More work needs to be conducted in testing this scale specifically for women who have different socio- cultural features.