Ortaöğretim kurumlarında ders dışı sportif faaliyetlerin organizasyonu, katılım sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir araştırma (Afyon il örneği)

Abstract

-140- ÖZET Bu araştırmanın amacı; ortaöğretim kurumlarında, okuliçi ve okullararası spor organizasyonlarına katılım sorunlarını ortaya koyabilmek ve çözüm önerileri geliştirmektir. Bu araştırmaya Afyon ili ve ilçe merkezlerindeki, ortaöğretim kurumlarında görev yapan 54 beden eğitimi öğretmeni ile 10'u il merkezinde, 11 'i değişik ilçe merkezlerinde bulunan 21 okulda okumakta olan toplam 204 sporcu öğrenci katılmıştır. Beden eğitimi öğretmenlerine 29, sporcu öğrencilere ise 34 farklı ve ortak sorulardan oluşan anket uygulanmıştır. Değerlendirmede SPSS paket programı kullanılarak, elde edilen veriler önce yüzde ve frekans yöntemine göre değerlendirilmiş, daha sonra deneklerin görüşlerine ilişkin ve her iki denek grubun görüşleri arasındaki ilişkiler x2 testinde 0.05 seviyesinde istatistik olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; Beden eğitimi öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğunun bir ve birden fazla takım çalıştırdıkları, öğretmenlerinin cinsiyetleri, mezuniyet durumlan, mesleklerindeki görev süreleri ve almış oldukları idari görevin okul takım çalışmaları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı daha çok evli olanların birden fazla takım çalıştırdıkları ortaya çıkmıştır. Ders dışı spor faaliyetlerinin amacına uygun ve düzenli olarak istenilen seviyede yapılamadığı tespit edilmiştir. Beden eğitimi öğretmenlerinin birden fazla takım çalıştırdıktan, ancak çalıştırdıkları spor takımlarına daha az zaman ayırabildikleri, dolayısıyla öğrencilerin uğraştıkları spor branşında daha az çalışma imkanı bulabildikleri sonucu ortaya çıkmıştır.-141- Buna rağmen okuliçi ve okullararası spor organizasyonlarına çoğunluğun katıldığı belirlenmiştir. öğrencilerin genelde okul spor çalışmalarına düzenli katıldıktan tespit edilirken, erkeklerin, kızlara oranla daha düzenli katıldıktan ortaya çıkmıştır. Okul spor tesislerinin ortaklaşa kullanılamadığı ortaya çıkmıştır. Okullarda spor kulüpleri olmadığı gibi, okul spor takımlarının herhangi bir spor kulübü adına da çalıştırılıp, yarıştırılmadığı tespit edilmiştir. Okul `Spor Kolu YönetmeliğPnde belirtilen gelirlere göre, yalnızca spor kolu üye aidatlarından az düzeyde gelir elde edildiği, bunun dışında herhangi bir gelir sağlanamadığı, illerini temsilen grup ve yan finallere katılacak takımlara Milli Eğitim Müdürlüklerinin hiçbir maddi yardımda bulunamadığı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla buralara katılımın giderek azaldığı görülmektedir. Beden eğitimi öğretmenlerinin, yeterli düzeyde olmasa da birinci sıralamada öğrencilerden, ikinci sıralamada beden eğitimi öğretmenlerinden, üçüncü sıralamada okul yöneticilerinden, dördüncü sıralamada diğer öğretmenlerden destek gördükleri tespit edilmiştir. Beden eğitimi öğretmenlerine göre, okul spor çalışma ve yarışmalarında yeni bir örgütlenme modeline ihtiyaç olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Sporcu öğrencilerin ders dışı spor çalışmalarını engelleyen en önemli faktörler olarak sırasıyla; diğer derslerdeki başarımı olumsuz etkiler endişesini, okullannda duş alacak yerlerin olmayışını, üniversite imtihanlanna hazırlanmak zorunda olmasını, okullannda soyunma odalarının olmayışını, iklim şartlarının açık alanda spor yapmaya elverişli olmayışını, spor çalışmalarının düzenli yapılmayışını, ailelerinden-142- yeterli desteği alamadıklarını, derslerindeki devamlılığa engel olmasını, sporculardan katılım için para toplanmasınıı belirttikleri ortaya çıkmıştır. Sporcu öğrencilerden, ders dışı spor çalışmalarına düzenli katılanların ve bu çalışmaları amacına uygun düzenli yapanlann okullararası spor organizasyonlarına daha fazla katıldıkları ortaya çıkmıştır. Beden eğitimi öğretmenlerinin çoğunluğunun % 79.6'sının okul idarecileri tarafından hiç ödüllendirilmedikleri tespit edilmiştir. Sporcu öğrencilerin, çalışmalara başlama ve katılımında sırasıyla, arkadaşlarının ve sporcu öğrencilerin, beden eğitimi öğretmenlerinin, beden eğitimi derslerinin, az düzeyde de olsa ailelerin, kulüplerin, okul idarecilerinin etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ders dışı spor faaliyetlerinin amacına uygun düzenli yapılmasıyla, öğrencilerin okul spor çalışmalarına katılımlarının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca, ders dışı spor çalışmalarının yararlı olduğuna inananların, okul spor çalışmalarına daha fazla katıldı klan görülmektedir. Beden eğitimi öğretmenleri ile sporcu öğrencilerin okullarındaki sportif çalışmalara ve yarışmalara etki eden faktörler hakkındaki görüşlerine göre; kapalı spor salon durumlarının hiç yeterli olmadığı, açık spor saha ve tesislerinin, spor araç, gereç ve malzemelerinin çok az düzeyde olduğu, okullannın beden eğitimi öğretmenlerinin ve ekonomik durumlarının yetersiz olduğu, çoğu okulların yarışma merkezlerine uzak olduğu, ilköğretimden gelen sporcu öğrencilerin hiç yeterli olmadığı ya da çok az olduğu, öğrencilerin ders yüklerinin yoğun olduğu sonucu çıkmaktadır. Beden eğitimi öğretmenleri ve sporcu öğrencilerin büyük bir çoğunluğu (% 91.9'u) okuliannda bir spor kulübü kurulmasını istemektedirler.-143- Öğretmen ve öğrencilerin yaz tatillerinde, ders dışı spor çalışmaları için `Yaz Spor Eğitim Okulu` açılmasını ve büyük çoğunluğunun (% 77.5) haftalık 1-12 saat arası çalışma yapmak istedikleri ortaya çıkmaktadır. Okullararası spor organizasyonlarına katılımda, yarışma esnasında ve sonrasında, karşılaşılabilecek sorunlar ise şöyledir bu tür organizasyonların genelde düzenli yürütülmediği, müsabaka zemininin uygun olmadığı, sağlık ve güvenlik ekibinin yeterli olmadığı, soyunma odalarının pis ve bakımsız olduğu, duşların çalışmadığı, genel ve yerel basının müsabaka esnasında yeterince bulunmaması, sporculara destek amacıyla yeterince seyircinin olmadığı, öğrenci velilerinin yarışmaları izlemeye gelmedikleri, okullararası müsabakalar bittikten sonra kapanış seremonisinin ve ödül töreninin yeterince yapılmadığı, okullannca başarılı spor takımı ve sporcuların ödül törenlerinin yeterince yapılmadığı, müsabakalar bittikten sonra bir sonraki yıl için hazırlık amacıyla antrenmanlara devam edilmediği sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla beraber, müsabakalar esnasında gerekli yazışma ve izinlerin zamanında yapıldığı, okulların idareci, öğretmen ve öğrencilerinin müsabakaları genelde izlemeye geldikleri ortaya Çıkmıştır.

-144- SUMMARY The aim of study is to manisfest participation problems of secondary education institutions in sport organisations in and outside the school and suggest solutions to them. 54 Physical Education Teachers working in secondary institutions in Afyon and its districts took part in this study. In addition to them, a total of 204 sportmens students attending 21 different schools, ten of which are in Afyon and the rest are in the districts, also participated in this study. While a questionnaire of 29 questions were given to the teachers, a questionnaire of 34 questions were given to the students. Although both groups have some questions in common, some of the questions were different. SPSS packet programme was used for evaluation and the data were evaluated in accordance with the percentage and frequency metods. Then the relationship between the opinions of both informant groups were statistically analyzed In x2 0.05 internal. The following conclusions have been drawn from the findings: While the majority of Physical Education Teachers train more than one team, a meaningful relationship between the sex, graduation, experience and administrative responsibilities of the teachers and training a school team cannot be found. Moreover, married Physical Education Teachers train more than one team. It has also been found out that sport activities have not been carried out in accordance with their purposes and plans. As Physical Education Teachers train more than one team. They spare insuffient time to the teams they train. As a result, students have little opportunity to be instructed in their sport branches. Nevertheless, they have been observed to have participated both extracurricular and inside sport activities. Although all of the students-145- have participated regularly, öale students participation has displayed more regularity. As the schools have no clups, teams of schools have not been trained and competed in the name of sport clups. As the only income of the sports branches of schools is collected from the members of the sport branch as defined by the `Sport Branch Regulations`, teams competing in groups or semi-finals do not have ony support from the National Education Administrationin the city. As a result, the number of teams participating in this sort of activities is decreasing. Physical Education Teachers have been supported sespectively by school administrators, students, their collegues.and by other teachers. According to Physical Education Teachers, a new model of organisation is needed for sport activities and competitions. Factors such as the risk of failure at subjects, lack of showers at schools, obligation to prepare for University Entrance Examinations, lack of dressing rooms, unsvitability of climate to play sports outside, irregularities of sport activities, inadeguate support from parents, and paying for participation are the main factors prwenting students from participating in sport activities. It has also been found that students who regularly take part in sport activities outside the school and who play sports for only its sake, have participated in sport activities. Another finding of this study is that % 79.6 of the Physical Education Teachers have never been awarded a prize by the school administration. sportsmen students.Physical Education Teachers, Physical Education lessons Schoolmates, families, clups and lastly school administration have played important roles in encouraging students to play sports and participate in sport activities. A meaningful relationship between the execution of sport activities in accordance with its purpose outside the school and participation of students in sport-146- activities is found. However, those who believe in the usefulness of extracurricular sport activities participate more than the others. Inadequacy of closed sport halls, outdoor sport grounds and facilities, lack of adequate teachers, economic status, being far from the contest centre, inadequacy of sportmens students coming from primary education and students lessons have been the main reasons affecting teachers and students alike. The majority of the teachers and sportsmen students (% 91.9 of them) think that sport clups should be established in their schools. Both teachers and students aggree on the idea that `Summer Sport Education Schools` should be opened for extracurricular sport activities and most of them (% 77.5) want to play sports between one hour and twelve hours a week. The following items were thought to be the likely problems that could be faced in sport competitions between schools, during and after the competitions. First of all, this sort of organisations are not generally held in an orderly mannei Secondly. The competition grounds are not healtly and svitable and there aren't adequate health equipmant and police. Thirdly, the dressing rooms are generally unhealthy and dirty and the showers are out of order and insufficient support of the local national press, insufficient support from people and families. Fourthly, closing ceremonies and award ceremony are not held adequately after the competitions and trainings are not continued as preparations for the coming years competitions. However, school administrators, teachers and students usually come to support their teams.