Tip-1-diabetes mellituslu hastalarda büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada 1982-1993 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Endokrinoloji ve Metabolizma polikliniğine başvurup, ilk kez tip I diabetes mellitus tanısı alarak tedavisi yapılan ve izlenen 42 hastanın büyüme gelişmesi ve bunun diğer parametrelerle ilişkisi incelendi. Hastaların dosya kayıtlarından ilk gelişte yaşı, ağırlığı, ağırlık persentilleri, boyu, boy persentilleri ve pubertal evreleri değerlendirildi. Son kontrolde ise hastalar tekrar değerlendirilerek aynı parametreler ile birlikte ağırlık yaşı, ağırlık artış hızı, boy yaşı, boy artış hızı, kemik yaşı, biakromial/bitrokanterik çap oranları hesaplandı ve tip I diabetin bu parametrelere etkisi incelendi. Ayrıca tiroid ve böbrek fonksiyonlarının yanısıra metabolik kontrol derecesinin büyüme- gelişmeye olan etkileri değerlendirildi. Hastaların ortalama diabetik süresi 40.6 ± 32.9 ay olup, büyüme ve gelişmenin etkilenebilmesi için gereken süreden fazla idi. Diabetik sürenin antropometrik ölçümleri önemli derecede etkilemediği gözlendi. İlk başvuruda prepubertal evrede olanların yüzdesinin son kontrolde anlamlı derecede azalması, pubertal gelişimin normal olduğunu gösterdi. Her nekadar son ağırlık yaşı, son takvim yaşından anlamlı ölçüde geri ise de, total ağırlık artış hızının normal olması ve ilk tanıda ağırlığı 5'inci persentilin altında bulunanların yüzde oranının son kontrolde belirgin olarak azalması, hastaların ağırlık artışlarının normal olduğunu gösteriyordu. Hastaların son boy yaşının son takvim yaşından anlamlı olarak geri bulunmasına paralel olarak total boy artışının normalin altında olması ve ilk başvuruda boyu 5'inci persentil altında olanların yüzdesinin son kontrolde önemli oranda artması boy uzamasının negatif etkilendiğine işaret ediyordu. Puberta süresince ağırlık artış hızı hem kızlarda hem de erkeklerde normal ve farklı değilken, boy uzama hızları subnormal ve farklı bulundu. Hastaların iskelet matürasyonları, kemik yaşı ve çap oranları yardımıyla incelendiğinde iskelet matürasyonunun önemli derecede etkilenmediği 68gözlendi. Son kontrolde guatr oranı pubertal hastalarda yüksek bulundu. Ancak tiroid sintigrafisi normal olanlarla hiperplazi saptanan hastalar arasında diabetik süre anlamlı olarak farklı değildi. Böbrek fonksiyonlarının normal saptanması ile diabetik nefropatinin büyüme-gelişme üzerindeki negatif etkisi ekarte edildi. Son HbA1C ile uzama hızı, boy ve ağırlık artışı arasında korelasyon saptanmadı. Ancak kötü metabolik kontrol kriterlerinin ağırlık, boy ve kemik gelişimini negatif yönde etkilediği görüldü. Insulin dozları ile antropometrik parametreler arasında önemli bir korelasyon bulunmadı. Sonuç olarak tip-l diabetes mellituslu hastalarda ağırlık, pubertal gelişim, kemik gelişimi ve biakromial/bitrokanterik çap oranları önemli derecede etkilenmezken boy uzunluğu belirgin olarak geri kalmıştır. 69