Uzun süreli antikonvulsan ilaç kullanımının kemik mineral dansitesi üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Uzun süreli antikonvulsan tedavinin kemik metabolizmasını etkilediği bilinmektedir. Antikonvulsanlara bağlı osteopeni temel olarak, vitamin D'nin ve aktif metabolitlerinin hepatik katabolizmasının artmasına ve barsak kalsiyum transportunun bozulmasına sekonder olarak oluşmaktadır. Çalışmamızda, uzun süreli antikonvulsan alan hastaların kemik mineral dansitesinin ölçülmesi ve normal kontrol grubu ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. 13-49 yaşları arasında (ortalama 27.03) 33 kadın, 21 erkekten oluşan 54 epileptik poliklinik hastası ile 11-49 yaşları arasında (ortalama 28.73) 26'sı kadın ve 16'sı erkek 42 normal bireyden oluşan kontrol grubu çalışmaya alındı. Hasta ve kontrol grubunda kalsiyum ve kemik metabolizmasını etkilediği bilinen başka ilaç kullanımı ve hastalık öyküsü bulunmamasına dikkat edildi. Tüm gruba tam kan sayımı, rutin biyokimyasal analizler, idrar analizi ve lumbal omurgadan dual-energy x-ray absorptiometry ile ölçülen kemik dansitometrisi tetkikleri yapıldı. Serum kalsiyum, inorganik fosfor, alkalen fosfataz düzeyleri hasta ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemekteydi. Hasta grubunun BMD değerleri, kontrol grubuna göre belirgin olarak düşük bulundu (p<0.001). Sonuç olarak, antikonvulsan ilaç alan hastalarda görülen osteopeninin, fraktür riskini arttırması ve oluşabilen belirgin hipokalseminin de konvulsiyonları tetikleyebilmesi nedeniyle bu potansiyel komplikasyonlar daima hatırda tutulmalıdır. 35

SUMMARY Long term anticonvulsant therapy has been shown to affect the bone metabolism. Reduction of bone mass can lead to an increase in clinically significant osteopenia in epileptic patients. In this study, we aimed to measure the bone mineral density (BMD) of patients receiving long term anticonvulsant therapy and compare with normal controls. We studied 54 epileptic outpatients (33 female, 21 male) aged 13-49 years (mean 27.03). None had other diseases or were receiving further medication known to affect calcium metabolism. At the same time 42 normal subjects (26 female, 16 male) served as controls (mean age 28.73). Complete blood count, routine blood chemistry, urine analysis were made and BMD at the lumbar spine was measured by dual-energy X-ray absorbtiometry. Serum calcium, inorganic phosphorus and alkaline phosphatase levels in the patient group did not differ significantly from those of the control group. In the anticonvulsant group BMD values were significantly (p< 0.001) lower than healthy controls. Our study indicates that, the bone mass is reduced by antiepileptic treatment. Physicians should be aware of this, since it may be hazardous concerning the convulsions due to hypocalcemia and increased risk of fractures of epileptics who would be receiving anticonvulsants throughout their lives. 36