Kemoterapi alan çocuklarda etkili hemşirelik girişimlerinin yorgunluk semptomuna etkisi

Abstract

ÖZET KEMOTERAPİ ALAN ÇOCUKLARDA ETKİLİ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN YORGUNLUK SEMPTOMUNA ETKİSİ Araştırma, kemoterapi tedavisi gören 7-12 yaş kanserli çocuklarda, Çocuk Yorgunluk Ölçeğinin ve Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeğinin Türk literatürüne kazandırılması ve etkili hemşirelik girişimlerinin yorgunluk semptomunu azaltmadaki etkisini saptamak amacı ile metodolojik ve deneysel olarak planlanmıştır. Araştırma örneklemini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Tülay Aktaş Kemik İliği Transplantasyon ve Onkoloji Merkezi Pediatrik Onkoloji Bilim Dalı, Dr.Behçet Uz Araştırma ve Uygulama Hastanesi Onkoloji Kliniği ve Sosyal Sigortalar Kurumu Yenişehir Çocuk Hastanesi Onkoloji Kliniğinde, 15 Aralık 2003 - 15 Kasım 2004 tarihleri arasında, ilk kez ALL, AML, Lenf oma tanısı almış, tanı konulduktan sonra 7-10 gün süre ile kemoterapi uygulanmış, araştırmanın sınırlılık kriterlerine uyan, 7-12 yaş 30 çalışma, 30 kontrol grubu, kanserli çocuklar ve çocuklara hastanede sürekli bakım veren anneleri oluşturmuştur. Geçerlik-Güvenirlik çalışmasında örneklem sayısı; araştırmada kullanılan en yüksek madde sayısına sahip ölçeğin madde sayısının üç sabit sayısıyla çarpılması ile hesaplanmıştır ve 60 hastada geçerlik-güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ölçeklerin geçerliği Kendal W Uyuşum Katsayısı hesaplanarak güvenirliği ise Cronbah Alpha çözümlemesi, Madde Toplam Puan Korelasyon, İki yarım test güvenirliği, Guttman Split-half ve Spearman-Brown katsayıları yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. 125Elde edilen veriler sayı ve yüzdelik, %2 (ki-kare), Fisher tam olasılık testi, Student t testi ve Varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmada yapılan analizlerin sonucunda; araştırmaya alınan çocukların tanıtıcı özelliklerinin dağılımları açısından çalışma ve kontrol grubu arasında fark olmadığı saptanmıştır. Etkili hemşirelik girişimi uygulanan çalışma grubu çocuklarda Çocuk Yorgunluk Ölçeği (IB) puan ortalamasının 27.23, kontrol grubu çocuklarda 42.13 olduğu, Çocuk Yorgunluk Ölçeği (1) vnin enerji eksikliği, fonksiyonlarını yerine getirememe ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu çocukların puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2A) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2B) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların annelerine uygulanan Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (1) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın bulunduğu (p<0.00), Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (l)vnin enerji eksikliği, uyku değişimi ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu annelerin puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunduğu (p<0.00), ancak fonksiyonlarını yerine getirememe alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunmadığı (p> 0.05), 126ÖZET KEMOTERAPİ ALAN ÇOCUKLARDA ETKİLİ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN YORGUNLUK SEMPTOMUNA ETKİSİ Araştırma, kemoterapi tedavisi gören 7-12 yaş kanserli çocuklarda, Çocuk Yorgunluk Ölçeğinin ve Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeğinin Türk literatürüne kazandırılması ve etkili hemşirelik girişimlerinin yorgunluk semptomunu azaltmadaki etkisini saptamak amacı ile metodolojik ve deneysel olarak planlanmıştır. Araştırma örneklemini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Tülay Aktaş Kemik İliği Transplantasyon ve Onkoloji Merkezi Pediatrik Onkoloji Bilim Dalı, Dr.Behçet Uz Araştırma ve Uygulama Hastanesi Onkoloji Kliniği ve Sosyal Sigortalar Kurumu Yenişehir Çocuk Hastanesi Onkoloji Kliniğinde, 15 Aralık 2003 - 15 Kasım 2004 tarihleri arasında, ilk kez ALL, AML, Lenf oma tanısı almış, tanı konulduktan sonra 7-10 gün süre ile kemoterapi uygulanmış, araştırmanın sınırlılık kriterlerine uyan, 7-12 yaş 30 çalışma, 30 kontrol grubu, kanserli çocuklar ve çocuklara hastanede sürekli bakım veren anneleri oluşturmuştur. Geçerlik-Güvenirlik çalışmasında örneklem sayısı; araştırmada kullanılan en yüksek madde sayısına sahip ölçeğin madde sayısının üç sabit sayısıyla çarpılması ile hesaplanmıştır ve 60 hastada geçerlik-güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ölçeklerin geçerliği Kendal W Uyuşum Katsayısı hesaplanarak güvenirliği ise Cronbah Alpha çözümlemesi, Madde Toplam Puan Korelasyon, İki yarım test güvenirliği, Guttman Split-half ve Spearman-Brown katsayıları yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. 125

Elde edilen veriler sayı ve yüzdelik, %2 (ki-kare), Fisher tam olasılık testi, Student t testi ve Varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmada yapılan analizlerin sonucunda; araştırmaya alınan çocukların tanıtıcı özelliklerinin dağılımları açısından çalışma ve kontrol grubu arasında fark olmadığı saptanmıştır. Etkili hemşirelik girişimi uygulanan çalışma grubu çocuklarda Çocuk Yorgunluk Ölçeği (IB) puan ortalamasının 27.23, kontrol grubu çocuklarda 42.13 olduğu, Çocuk Yorgunluk Ölçeği (1) vnin enerji eksikliği, fonksiyonlarını yerine getirememe ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu çocukların puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2A) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2B) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların annelerine uygulanan Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (1) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın bulunduğu (p<0.00), Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (l)vnin enerji eksikliği, uyku değişimi ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu annelerin puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunduğu (p<0.00), ancak fonksiyonlarını yerine getirememe alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunmadığı (p> 0.05), 126ÖZET KEMOTERAPİ ALAN ÇOCUKLARDA ETKİLİ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİNİN YORGUNLUK SEMPTOMUNA ETKİSİ Araştırma, kemoterapi tedavisi gören 7-12 yaş kanserli çocuklarda, Çocuk Yorgunluk Ölçeğinin ve Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeğinin Türk literatürüne kazandırılması ve etkili hemşirelik girişimlerinin yorgunluk semptomunu azaltmadaki etkisini saptamak amacı ile metodolojik ve deneysel olarak planlanmıştır. Araştırma örneklemini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Tülay Aktaş Kemik İliği Transplantasyon ve Onkoloji Merkezi Pediatrik Onkoloji Bilim Dalı, Dr.Behçet Uz Araştırma ve Uygulama Hastanesi Onkoloji Kliniği ve Sosyal Sigortalar Kurumu Yenişehir Çocuk Hastanesi Onkoloji Kliniğinde, 15 Aralık 2003 - 15 Kasım 2004 tarihleri arasında, ilk kez ALL, AML, Lenf oma tanısı almış, tanı konulduktan sonra 7-10 gün süre ile kemoterapi uygulanmış, araştırmanın sınırlılık kriterlerine uyan, 7-12 yaş 30 çalışma, 30 kontrol grubu, kanserli çocuklar ve çocuklara hastanede sürekli bakım veren anneleri oluşturmuştur. Geçerlik-Güvenirlik çalışmasında örneklem sayısı; araştırmada kullanılan en yüksek madde sayısına sahip ölçeğin madde sayısının üç sabit sayısıyla çarpılması ile hesaplanmıştır ve 60 hastada geçerlik-güvenirlik çalışması yapılmıştır. Ölçeklerin geçerliği Kendal W Uyuşum Katsayısı hesaplanarak güvenirliği ise Cronbah Alpha çözümlemesi, Madde Toplam Puan Korelasyon, İki yarım test güvenirliği, Guttman Split-half ve Spearman-Brown katsayıları yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. 125Elde edilen veriler sayı ve yüzdelik, %2 (ki-kare), Fisher tam olasılık testi, Student t testi ve Varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmada yapılan analizlerin sonucunda; araştırmaya alınan çocukların tanıtıcı özelliklerinin dağılımları açısından çalışma ve kontrol grubu arasında fark olmadığı saptanmıştır. Etkili hemşirelik girişimi uygulanan çalışma grubu çocuklarda Çocuk Yorgunluk Ölçeği (IB) puan ortalamasının 27.23, kontrol grubu çocuklarda 42.13 olduğu, Çocuk Yorgunluk Ölçeği (1) vnin enerji eksikliği, fonksiyonlarını yerine getirememe ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu çocukların puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2A) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların Çocuk Yorgunluk Ölçeği (2B) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu (p<0.00), Çalışma ve kontrol grubu çocukların annelerine uygulanan Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (1) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın bulunduğu (p<0.00), Çocukluk Dönemi Kanser Yorgunluk Ölçeği (l)vnin enerji eksikliği, uyku değişimi ve ruhsal değişim alt boyutlarında çalışma ve kontrol grubu annelerin puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunduğu (p<0.00), ancak fonksiyonlarını yerine getirememe alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farkın bulunmadığı (p> 0.05), 126