Kronik böbrek yetmezlikli hastalarda oksidan ve antioksidan sistemlerin incelenmesi

Abstract

VII. ÖZET Bu çalışmada, kronik böbrek yetmezliği olan hastaların oksidan ve antioksidan sistemler, ve bu sistemlerin diyaliz tedavileri ile olan etkileşimleri incelendi Çalışmaya Fırat Tıp Merkezi, SSK Elazığ Hastanesi ve Devlet Hastanelerinden sağlanan 47'si bayan 44'ü erkek toplam 91 rutin hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezlikti hasta dahil edildi Ayrıca 25 kişilik bir kontrol grubu oluşturuldu. Bu hastalardan literatürler doğrultusunda, hemodiyaliz öncesi ve hemodiyaliz sonrası 10 mi kan alındı. Alınan bu kan gerekli porsiyonlara bölünerek her hastada MDA, SOD, GPx, tam kan sayımı ve rutin biyokimya parametreleri uygun yöntemler kullanılarak çalışıldı. Çalışmaya alınan hastalar kullandığı diyaliz tipine, diyalizör membranına, diyalize girdiği yıl sayısına ve cinsiyete göre alt gruplara ayrıldı. Elde edilen sonuçlara SPSS istatistik programı uygulandı. Bu çalışmamızda kronik böbrek yetmezlikti hastaların MDA düzeyleri (1.890 ± 0.580 nmoIMDA/ml), kontrol grubuna göre (0.685 ± 0.414 nmolMDA/ml) önemli miktarda artmış olarak bulundu (p<0.001). Hasta grubundaki GPx (5064 ± 1252 Ü/L) ve SOD (125.8 ± 52.7 Ü/ml) aktiviteleri ise kontrol grubuna ah GPx (9432 ± 1140 Ü/L) ve SOD (328.0 ± 109.8 Ü/ml) aktrviteîerine göre anlamlı düşük buhmdu (p<0.001). Üremik yetmezlikli hastaların oksidan ve antioksidan parametrelerinde yaşa ve cinsiyete bağlı herhangi bir değişim saptanmadı. Hemodiyaliz tedavisinin oksidatif stress üzerine olan etkisini araştırmak için diyaliz öncesi ve diyaliz sonrası MDA, SOD ve GPx düzeyleri tayin edildi Hemodiyaliz sonrası plazma MDA düzeylerinde anlamlı bir yükselme olduğu bulundu (p<0.005) (Diyaliz öncesi :1.890 + 0.580 nmoIMDA/ml; diyaliz sonrası : 2.130 ± 0.661 nmoIMDA/ml). Oksidatif hasardaki bu artışa karşılık eritrosit GPx aktivitesinde (Diyaliz öncesi: 5064 ± 1252 Ü/L; diyaliz sonrası: 5948 ± 1252 Ü/L) ve eritrosit SOD aktivitesinde (Diyaliz öncesi: 113.0 ± 41.67 Ü/ml diyaliz sonrası:138.3 ± 63.9 Ü/ml) anlamlı bir yükselme olduğu saptandı (p<0.001, p<0.05). Ayrıca antioksidan parametreler ile hemoglobin arasında da güçlü bir korelasyon bulundu. 66Polisülfon, hemofan ve seilûlöz diasetat membranlara ait antioksidan parametreler arasmda anlamlı bir farklılık yoktu. Polisülfon membrana ait diyaliz sonrası MDA düzeyi (1.95 ± 0.66 nmol/ml) ile hemofan membrana ait diyaliz sonrası MDA düzeyleri (2.38 ± 0.68 nmol/ml) arasında ise anlamlı bir farklılık bulundu (p<0.025). Ayrıca diyaliz öncesi ve diyaliz sonrası hemofan membranlara ait nötrofil yüzdesi polisülfon membrana oranla daha düşük seviyelerde bulundu (p<0.05). Periton diyalizi ile hemodiyaliz karşılaştırıldığında; plazma MDA seviyeleri hemodiyalize giren hastalarda daha yüksek, GPx ve SOD seviyeleri daha düşük bulundu. Fakat aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmadı. 67