Stresle başaçıkmada bilişsel stratejilerin kullanılmasında cinsiyet ve kişilik değişkeninin etkisi

Abstract

ÖZETBu çal)5man)n amac), bireysel ve tak)m sporu ile u>ra5an sporcular)n stresleba5aç)kmada kulland)klar) bili5sel stratejilerin belirlenmesi ve ki5ilik de>i5kenininbuna etkisini aç)klamakt)r. Bunun yan)nda, cinsiyet, ya5 ve deneyim durumlar)dikkate al)narak incelenmi5tir. Çal)5mada kullan)lan ilk ölçek, Rosenbaum (1980)taraf)ndan geli5tirilmi5 ?Rosenbaum Ö>renilmi5 Güçlülük Ölçe>i?, ikinci ölçek ise,Harison, Emery (1983) taraf)ndan geli5tirilen ?Sosyotropi-Otonomi Ölçe>i?dir.Cinsiyete göre, bayan ve erkek sporcular)n stresle ba5a ç)kmada bili5selstratejileri kullanma düzeyleri aras)nda anlaml) bir farkl)l)k bulunurken; di>erboyutlarda anlaml) farkl)l)klar)n olmad)>) görülmü5tür. Spor bran5lar) göz önündebulunduruldu>unda hiçbir boyutta anlaml) fark belirlenememi5tir. Bunun yan)ndakat)l)mc)lar)n stresle ba5aç)kmada bili5sel stratejileri kullanma düzeyleri ilesosyotropi ve otonomi altölçeklerinin ya5 ve deneyim ile ili5kisi incelendi>inde, ya5ile sosyotropi ve otonomi altölçekleri aras)nda istatistiksel olarak anlaml) ili5kioldu>u belirlenmi5tir.81

ABSTRACTThis research aims at identifying the cognitive strategies, athletes playingindividual or team sports use to cope with stress and to explain the impact ofpersonality variable on it. In addition to this, gender, age and seniority qualities havealso been examined. The first instrument used in the research was the ?RosenbaumÖ>renilmi5 Güçlülük Ölçe>i? developed by Rosenbaum (1980). The secondinstrument was the ?Sociotropy Autonomy Scale? developed by Harison Emery(1983).The findings of this research indicated that there is a significant differencebetween male and female athletes in terms of their use of cognitive strategies to copewith stress. No significant difference emerged regarding other dimensions.Regarding the sports branch, the findings did not indicate any significant difference,either. However, a meaningful statistical correlation was found between age,sociotrpy and autonomy with regards to subjects? use of cognitive strategies incoping with stress and the connection of age and seniority with sociotrpy andautonomy qualities.82