Baş-boyun bölgesi kanserlerinde yarım demet bitişik alan doz dağılımlarının film dozimetrisi ve bilgisayarlı planlama sistemi ile değerlendirilmesi

Abstract

BAŞ-BOYUN BÖLGES KANSERLER NDE YARIM DEMET B T Ş K ALANDOZ DAĞILIMLARININ F LM DOZ METR S VE B LG SAYARLIPLANLAMA S STEM LE DEĞERLEND R LMESMurat KÖYLÜYüksek Lisans Tezi, Radyasyon Onkolojisi Anabilim DalıDANIŞMAN: Doç. Dr. Deniz YALMANKasım 2006, 72 sayfaGiriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı baş-boyun bölgesi tümörlerinin radyoterapisinde tekeşmerkez ve asimetrik kolimatörler kullanarak bitişik alanlardaki doz düzensizliğini x-ışınıdoğrulama filmleri ve tedavi planlama sistemi yardımıyla belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Film ışınlamalarından önce kullanılacak dansitometre ve lineerhızlandırıcı birbirine göre kalibre edilmiş, tedavi planlama sisteminde supraklavikular alan veyan alanlar için farklı SSD'lerde asimetrik kolimatörlerin +2 mm, +1 mm, 0 mm, -1 mm, -2mm üst üste bindirildiği ve ayrık bırakıldığı 45 farklı durum için tedavi planlamaları yapılmış,45 farklı durum için radyografik x-ışını doğrulama filmleri ışınlanarak elde edilen filmlerdansitometreye aktarılmış ve birleşme bölgesindeki doz dağılımları belirlenmiştir.Bulgular: Filmlerden elde edilen ölçümlerde +2 mm'de dozda en fazla %22, +1 mm'de %13artış; -2 mm'de %21; -1 mm'de %15 azalma, 0 mm'de ise ± %2'lik fark gözlenmiştir. Hemdozimetrik ışınlamalar hem de planlama sistemi tarafından belirlenen verilere göre eldeedilen birleşme bölgesi doz profillerinin istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediğisaptanmıştır. Bu profillerden planlama sistemi ile tedavi cihazının birbiriyle uyumlu olduğu,ayrıca birleşme bölgesindeki düzgün doz dağılımının sağlanmasında penumbra vesaçılmalardan gelen radyasyonun da katkısının olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Baş-boyun kanserlerinin radyoterapisinde tek eşmerkez tekniği birleşme bölgesindetanımlanan tümör dozuna yakın bir doz üretebilmekte, kliniğimizde de kullanılan bu tekniktearalık bırakmama durumunda birleşme bölgesindeki doz dağılımı homojen olmakta vetedaviler yüksek doğrulukla uygulanabilmektedir.Anahtar sözcükler: Baş-boyun kanserleri, radyoterapi, bitişik alanlar,tek eşmerkez, asimetrik kolimasyon.e-mail: ismubil@yahoo.com

EVALUATION OF THE DOSE DISTRIBUTION OF HALF-BEAM ABUTTEDFIELDS IN HEAD AND NECK CANCER BY FILM DOSIMETER ANDCOMPUTER BASED PLANNING SYSTEMMurat KÖYLÜMaster Thesis in Department of Radiation OncologySupervisor: Assoc. Dr. Deniz YALMANNovember 2006, 72 PagesPurpose: The aim of this study is to determine the dose inhomogenity in abutted fields byusing single isocentre and asymmetric collimators by x-ray verification films and treatmentplanning system in the radiotherapy of head and neck cancer.Materials and Methods: The dansitometer and lineer accelerator were calibrated inaccordance with one another before the irradiation of the films. Using different SSD?s forsupraclavicular field and lateral fields asymmetric collimators were set to the 0 mm, ± 1 mm,± 2 mm position and treatment planning was done for 45 different situations. X-rayverification films were irradiated according to these 45 different situations and the dosedistribution along the junction were determined by film dansitometer. A 2-mm and a 1-mmoverlap produced a maximum of 22% and 13% overdose respectively. A 2-mm and a 1-mmgap produced a maximum of 21% and 15% underdose respectively. At 0 mm the dosenonuniformity is about ± 2 %.Results: The difference in dose profiles along the junction obtained both from the irradiationof the films and from the treatment planning system were not statistically significant. Fromthese profiles it was determined that the treatment planning system and the lineeraccelerator were in accordance with each other. The penumbra and the scattered radiationalso contributed to the uniformity of dose distribution along the junction point.Conclusions: Single isocentre technique in the radiotherapy of head and neck cancersproduces a dose similar to the prescribed tumor dose along the field junction. The dosedistribution is homogeneous at 0 mm which is generally used in our department and thetreatments were delivered with high accuracy.Key words: Head and neck cancers, radiotherapy, abutted fields, singleisocentre, asymmetric collimation.e-mail: ismubil@yahoo.com