P53 ve Ki-67`nin, prostatın benign, promalign ve malign lezyonlarının ayırımındaki önemi ve prostat adenokarsinomlarının histolojik dereceleri ile ilişkisi

Abstract

1. ÖZET Prostat karsinomu erkeklerde görülen en yaygın karsinomdur. Prostatik intraepitelyal neoplazi (PIN) ise son yıllarda tanımlanan premalign bir lezyondur. Prostat karsinomlan ve intraepitelyal neoplazilerinin, benign prostat hiperplaziierinden (BPH) ayırımı önemlidir. Bu çalışmada prostat karsinom öncüsü olarak kabul edilen prostatik intraepitelyal neoplazinin prostatın benign hiperplaziierinden ve karsinomlarmdan ayırımında ve karsinomun histolojik derecelendirilmesi ile p53 immunreaktivitesi ve Ki-67 immunboyama arasmdaki ilişkiyi belirlemeyi amaçladık. Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Laboratuvannda 1994-1999 yıllan arasında 40 prostat adenokarsinomu, 40 prostatik intraepitelyal neoplazi ve 40 benign prostat hiperplazisi tanısı almış, 120 olguya ait örnekler çalışmaya alındı. Olgulardan elde edilen parafin kesitlere irnmunohistokimyasal yöntemle p53 ve Ki-67 uygulanarak nükleer koyu-kahverengi, granüler boyanma pozitif olarak kabul edildi. p53 (+) immunreaktivitesi benign lezyonlar ile karşılaştırıldığında prekanseröz lezyonlarda ve karsinomlannda belirgin olarak artmış bulundu. Benign prostat hiperplazilerinde p53 immunreaktivitesi (-) olarak bulunurken, PIN olgularında %27.5, prostat karsinomlannda %35 oramnda (+) tesbit edildi. Benign prostat hiperplazileri ile karsinomlar arasında p53 immunreaktivitesi (+)' liginde farklılık oldukça anlamlıydı (p<0,01). Yine BPH'leri ile PIN olguları arasında da anlamlı farklılık vardı (p<0,05). Aynca düşük ve yüksek dereceli PIN olgulan arasında ve BPH ile düşük dereceli PIN ve yine yüksek dereceli PIN ile karsinom arasında ki farklılık da istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0,01). Ancak prostatkarsinomunda (+) p53 immunreaktivitesi Gleason derecelendirmesi ile istatistiksel olarak anlamlılık göstermemekteydi (p>0,05). Ki-67 immunboyanma, BPH ve PIN olgularında görülmezken prostat karsinomlannda %12.5 oramnda saptandı. Prostat karsinomu ile benign hiperplazileri ve PIN' ler arasında farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0,05). Ayrıca Gleason derecelendirmesinde Ki-67 immunboyama istatistiksel olarak anlamlılık göstermekteydi (p<0,05). ` Sonuç olarak, p53 immunreaktivitesinin, BPH ile düşük dereceli PIN ve yüksek dereceli PIN ile karsinom arasında ayırıcı tamda yararlı olabileceği, ancak karsinomun histolojik derecelendirmesinde aynı yaran sağlayamayacağı; Ki- 67'nin ise karsinomun histolojik derecelendirilmesinde yararlı olması yanısıra karsinom ile BPH, düşük dereceli PIN ve yüksek dereceli PIN lezyonlannm ayırıcı tanısında da yararlı olabileceği kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: Prostat, PIN, adenokarsinom, p53, Ki-67.

2. ABSTRACT Prostate carcinoma is the most common malignancy among males. Prostatic intraepithelial neoplasia is a premalignant lesion descriebed recently. The distinguish of prostate carcinoma and prostatic intraepithelial neoplasia from benign prostatic hyperplasia is important. In this study, we investigated a possible relationship between histologically graduation of carcinoma and immunoreactivity of p53 and Ki-67 staining, and also their value in distinguish of prostatic intraepithelial neoplasia known as a precursor of prostatic adenocarcinoma from prostate carcinoma and benign prostatic hyperplasia. A total of 120 specimens which were evaluated and diagnosed in the Department of Pathology, Fırat Universty during 1994 and 1999 were studied. Of the 40 specimens diagnosed prostate carcinoma, 40 had prostatic intraepithelial neoplasia and 40 had benign prostatic hyperplasia. p53 and Ki-67 applied to paraffin-embeded sections of specimens by immuno-histochemistry and staining of nucleus as a dark-brown was accepted positive. It was shown that positive for immunoreactivity of p53 increased in premalignant lesions and carcinomas according to benign lesions. Although immunoreactivity of p53 was found negatif in the benign prostatic hyperplasia, it was found positive in 27.5% of the specimens with prostatic intraepithelial neoplasia and 35% of the specimens with prostate carcinoma. The immunreactivity of p53 between benign prostatic hyperplasia and prostate carcinoma was statistically significant (p<0,01) and also there was a statistically significant difference between benign prostatic hyperplasia and prostatic intraepithelialneoplasia (p<0,05). Statistically significant difference between high grade PIN and low grade PEN, BPH and low grade PIN and high grade PIN and prostate carcinoma was noted (p<0,01). In prostate carcinoma, positivity of p53 immunoreactivity with Gleason score was not statistically significant (p>0,05). Although immunstaining for Ki-67 was not observed in specimens of BPH and PIN, 12.5% of specimens of prostate carcinoma was Ki-67 positive.Difference between prostate carcinoma and benign hyperplasia, PIN was found statistically significant for immunstaining of Ki-67 (p<0,05). Addition to this, there was a statistically significance for immunstaining of Ki-67 in Gleason score (p<0,05). As a conclusion, although immunoreactivity of p53 may useful for distinction diagnosis between BPH and low grade PIN, carcinoma and high grade PIN; it does'nt have similar advantage for grading of carcinoma. It was conciliated that however Ki-67 is useful for grading of carcinoma, and also useful for distinction diagnosis between carcinoma and BPH, low grade PIN and high grade PEN. Key Words: Prostate, PEN, adenocarcinoma, p53, Ki-67. [Ai