Fekal inkontinans yaşam kalitesi ölçeği ve gaita inkontinansı anketi`nin geçerlilik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Anorektal hastalıklar tüm dünyada önemli bir sağlık bakım sorunudur. Önceki yıllarda oldukça ihmal edilen fekal inkontinans genel toplumda oldukça sık görülen bir durumdur. Fiziksel, mental ve sosyal olarak kısıtlayıcı semptomlara neden olarak yaşam kalitesini de olumsuz etkilediği düşünülmektedir.Bu çalışma Fekal İnkontinans Yaşam Kalitesi Ölçeği (FİYKÖ), Fekal İnkontinans Ciddiyet İndeksi Gaita İnkontinası Anketi (GİA)'nin geçerlilik ve güvenilirliğini test etmek amacıyla metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir.Ege Üniversitesi Gastroenteroloji Kliniği içerisindeki Fekal inkontinans-Konstipasyon-Biofeedback polikliniğinde Mart-Temmuz 2006 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmaya katılmayı kabul eden fekal inkontinanslı 50 hastaların verileri anket formu yardımıyla toplanmıştır. Veri toplama araçları 29 madde ve dört alt ölçekten oluşan FİYKÖ (Rockwood ve ark 2000) ve Kısa Form-36 (SF-36)'yı içeren iki adet yaşam kalitesi ölçeği, fekal inkontinans sıklığını dört tip (katı dışkı, sıvı dışkı, müküs ve gaz) ve altı boyutta (günde iki defa veya daha fazla, günde bir kere, haftada iki veya daha fazla, haftada bir kere, ayda bir ila üç kere, hiçbir zaman) değerlendiren FICI (Rockwood ve ark 1999), sosyodemografik ve fekal inkontinans etiyolojisine yönelik toplam 30 soruyu içeren GİA'yı (Bor ve ark 2005) içermektedir. Katılımcılara anketler yüz yüze görüşme tekniği ile uygulandıktan iki hafta içerisinde güvenilirliği test edebilmek için, FİYKÖ-FİSİ hastalara yeniden uygulanmıştır. Araştırma için etik komiteden ve katılımcılardan izin alınmıştır. Verilerin analizinde The Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 13.0 paket programı kullanılmıştır.Örneklem grubumuzun yaş ortalaması 57,14±15,69'dır. Hastalarımızın %66'sı kadın, %34'ü erkek hastalardan oluşmaktaydı. Büyük çoğunluğu evli (%72) olan hasta grubumuzda, her hangi bir okuldan mezun olmayıp yalnızca okur-yazar olan birey oranı % 38'dir. Gerekli izinler alındıktan sonra FİYKÖ İngilizce'den Türkçe'ye `çeviri-tekrar çeviri tekniği` kullanılarak çevirilmiştir. FİYKÖ-FİCİ ve GİA 'nın geçerliliği çoklu uzman görüşüne dayalı içerik geçerliliği ile sınanmıştır. FİYKÖ'nün iç tutarlılık Cronbach alfa katsayısı 0,88 olarak iyi düzeydedir. Ölçeğin test-retest güvenilirliği r=0,96 p<0,01 olarak bulunmuştur. KMO değeri (0,64) ölçek maddeleri arasındaki korelasyonun yeterli olduğunu göstermiştir. Barlett Testi katsayısı x2= 2137,414'tür. Faktör analizi çalışmaları sonucunda dört faktör grubu olduğu belirlenmiştir. Paralel ölçek geçerliliği için SF-36 kullandığımız çalışmamızda FİYKÖ ve SF-36'nın benzer ölçekleri arasındaki korelasyon (0,84) benzemeyen alt ölçeklere göre (0,14) daha yüksek olduğu belirlenmiştir. FISI'nin test-retest güvenilirliği r=0,97 p<0,001 olarak bulunmuştur.Araştırma sonuçları FİYKÖ Türkçe adaptasyonunun kabul edilebilir düzeyde geçerli ve güvenilir bir ölçek, FİCİ'nin Türkçe çevirisinin kabul edilebilir düzeyde geçerli bir indeks, GİA'nın da benzer çalışmalarda kullanılabilecek geçerli bir anket olduğunu göstermiştir.

Anorectal disorders are significant health care problem in all over the world. In the general population, fecal incontinence is a common condition that has been largely ignored in the past. It may cause physically, mentally and social crippling symptoms that can devastate the individual's quality of life.This study was conducted to reliability and validity of Fecal Incontinence Quality of Life Scale (FIQOLQ), Fecal Incontinence Severity Index (FISI) and Gaita Incontinence Questionnaire (GIQ).The study took place at Fecal Incontinence-Constipation-Biofeedback Polyclinic in Gastroenterology Clinic at Ege University School of Medicine Hospital between March-July 2006. Fifty patient with fecal incontinence group that agreed to participate in the study were taken and data were collected by two self-administered scales, FIQOLQ-FISI and generic questionnaire for quality of life (SF-36), and GIQ were aimed at collecting data on demographic variables such as age, gender, education level and etiological factors of fecal incontinence. FIQOLQ (2000)-FISI (1999) were developed by Rockwood et al FIQOLQ consist of 29 items in four domains. The end of FIQLQ is FISI were aimed at investigation fecal incontinence severity (daily,weekly) and designed to specify stool consistency (gas, mucus,liquid,solid). GIQ was developed by Bor et al (2005). To verify reliability of FIQOLQ-FISI test-retest reliability is obtained in two weeks. Ethical approval was obtained from the appropriate research committees. The analiysis of date was The Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 13.0Mean age for subjects was 57,14±15,69. It was determined that the patients who participant in the study %66 were female, %34 were male, %72 were married, %38 education level were under primary school. After the translation permission was granted orginal version of FIQOLQ-FISI was translated from English into Turkish using the back-translation technique. FIQOLQ demonstrated a reasonable level of internal consistency reliability, having a Cronbach's Alpha Coefficient of 0,88. Item total corelation is 0,96 p<0,01. Kaiser-Meyer-Oklin measure of sampling adequacy was found to be 0,64. The Barlett Test for Sphericity was large x2=2173,414. A principal component factor analysis was used. In the initial factor analysis four factors were extracted. The constructive validity was assessed by correlating the domains of FIQOLQ results with same domains of SF-36 results (0,84). Test and re-test reliability of the FISI was r=0,97 p<0,01The study findings showed that the Turkish version of the FIQOLQ-FISI and GIQ have reasonable level of reliability and validity.