Endoskopik sinüs cerrahisinin maksiller sinüs ostiumunun genişletilmesi sonrasında mukosilier klierens üzerine etkileri

Abstract

I.ÖZET Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisinde amaç osteomeatal kompleks patolojilerini düzeltmektir. Bu amaçla kronik sinüzitli hastalarda, maksiller sinüs ostiumları sıkça genişletilir. Bu çalışmada tavşan modelinde maksiller sinüs ostiumlarını anterior-inferior ve posteriora doğru genişletmenin mukosiliyer klierense ve normal sinüs fizyolojisine etkisi araştırıldı. Çalışma 2 - 2,5 kg ağırlığında 20 adet Yeni Zellanda tavşanı üzerinde yapıldı. Tavşanların sol maksiller sinüsleri kontrol grubu (1. grup) olarak kullanıldı. Sağ maksiller sinüsler ise çalışma grubunu oluşturdu. Çalışma grubu olarak seçilen 20 sağ maksiller sinüsün 10' unun ostiumları anterior-inferiora (2. grup), 10' unun ise posteriora doğru genişletildi (3. grup). 1. gün ve ameliyattan 14 gün sonra maksiller sinüs tabanına bir damla çini mürekkebi damlatılarak mukosiliyer klierens zamanı, mukosiliyer klierensin şekli, çini mürekebinin ostiumdan geçerek nazal kaviteye ulaşıp ulaşmadığı ve enfeksiyon gelişip gelişmediğine bakıldı. Her iki cerrahi operasyon sonrasında deney hayvanlarına 1 hafta boyunca günde 40 mg/kg ampisilin (Ampisil, Doğu, Türkiye) intramuskuler olarak yapıldı. Sonuçların istatiksel değerlendirilmesinde kontrol grubunda 1. ile 14. günlerde ölçülen mukosiliyer klirens hızları arasındaki anlamlılık Wilcoxon T testi ile analiz edildi. 14 gün sonra enfeksiyon değerleri, mukosiliyer klierens şekillerinin karşılaştırılması, mürekebin maksiller sinüs ostiumundan geçip geçmediği oluşturulan gruplarda %2 testi ile analiz edildi. Bu gruplar içindeki farklar da ileri analiz yapılarak tespit edildi. Bütün gruplarda 14. günde ölçülen mukosiliyer klierens hızlarının karşılaştırılması tek yönlü varyans analizi ile yapıldı. Grup içi anlamlılık düzeyleri ise Tukey-HSD testi ile gösterildi. Mukosiliyer klierens zamanının ostiumları genişletilen grupta kontrol grubuna göre daha fazla azaldığı tespit edildi. Mukosiliyer klierensin şeklinin kontrol grubunun tümünde düzenli olduğu görüldü. Mukosiliyer klierensin şeklindeki düzensizlik en fazla ostiumu posteriora genişletilen sinüslerde tespit edildi. Çini mürekkebi tüm kontrol grubunda maksiller sinüs ostiumundan geçerek nazal kaviteye ulaşıyordu. Ostiumları genişletilen grupta çini mürekebinin ostiumdan nazal kaviteye geçişi azalmıştı. Bu azalış en fazla ostiumu posteriora genişletilen grupta görüldü. Bulunan bu sonuçlaristatistiksel olarak da anlamlı idi (P<0.05). Mukosiliyer klirens hızlan yönünden ostiumu anterior-inferior ve posteriora genişletilen gruplar karşılaştırıldığında istatiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı tespit edildi. Aynı zamanda maksiller sinüste görülen enfeksiyon değerleri yönünden ostiumları genişletilen grup ile kontrol grubu karşılaştırıldığında yine istatiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05). Sonuç olarak tavşanlarda yapılan bu çalışmada ostiumu anterior-inferiora doğru genişletmenin, posteriora yapılan genişletmeden daha az maksiller sinüs fonksiyonlarını bozduğu tespit edildi. Ostiuma yapılan müdahalenin mukosiliyer klierensi yavaşlattığ görüldü bu nedenle endoskopik sinüs cerrahisinde ostium açık olduğunda ostiumun genişletilmemesi ancak stenoz varsa anterior-inferiora doğru genişletilmesinin uygun olacağı kanaatine varıldı. Anahtar kelimeler: Mukosiliyer klierens, endoskopik sinüs cerrahisi, ostium genişletilmesi.

II.ABSRACT The aim of functional endoscopic sinus surgery is to correct the pathologies of osteomeatal complex. For this purpose, maxillary sinus ostium is frequently expanded in patients with chronic sinusitis. In this study, the effects of the anterior-inferior and the posterior expansion of maxillary sinus ostiums on mucociliary clearance and normal sinus physiology were assessed in rabbit models. Twenty New Zelland healthy rabbits weighting between 2-2,5 kg were used in the study. Left maxillary sinuses of rabbits were used as the control group (group 1). The study group comprised right maxillary sinuses of the rabbits. Of the 20 right maxillary sinuses chosen as the study group, anterior- inferior widening was performed to 10 (group 2) and posterior widening was performed to the other 10 rabbits (group 3). At the first and the 14th day of operation, one drop of india ink was applied to the base of maxillary sinuses. Mucociliary clearance time, the route of mucociliary clearance, whether india ink has passed the ostium and reached the nasal cavity or not and the development of infection ware determined. Following both kinds of the surgical procedures, ampiciline (Ampisil, Doğu, Turkey) at a dose of 40 mg/kg for one week were administered intramuscularly to animals. In the evaluation of the statistical results, the signifcance between mucociliary clearance rates measured at day 1 and 14 was analysed by wilcoxan T test. The infection rates at the 14th postoperative day, the comparison of mucociliary clearances and the passage rates of india ink through the maxillary sinuses were analysed between group by %2 test. The differences among these groups were determined using advanced analytic methods. The comparison of mucociliary clearance rates at day 14th postoperative days within all groups were compared by one-way variance analysis. Significance of intergroup differences was shown by Tukey-HSD test. The decrease in mucociliary clearance time was more prominent in ostium expanded group than the controls. The direction of mucociliary clearance was time in all of the control group. The irregularity was most prominent in the group in which the ostium was widened posteriorly. The india ink passed through the maxillary sinus ostium and reached to the nasal cavity in all cases of the control group. How ever only some of the subject case group 3showed maxillary sinus passage. This failure of passage was more frequent in the subjects with of posterior expansion. These results were statistically significant (P<0.05). The rates of mucociliary clearance did not differ between both groups of subjects with anterior-inferior and posterior maxillary sinus ostium expansions. The infection rates of subjects were so me in three groups expansion and the control groups (P>0.05). In conclusion; it was found that the expansion of the ostium anterior- inferior disturbed the maxillary sinus functions less than the posterior expansion and operating the ostium decreases the mucociliary clearance so that, it would be better not to expand the ostium if it is patent but antero-inferior expansion should be performed if the ostium is stenotic, during endoscopic sinus surgery. Key words: Mucociliary clearance, endoscopic sinus surgery, ostium expansion.