Multipl skleroz`lu hastalarda interferon Beta-1` nın kognitif fonksiyonlar üzerine etkisinin p300 ile değerlendirilmesi

Abstract

1. ÖZET Multıpl Skleroz (MS), Santral Sinir Sistemi (SSS)'nde patolojik demiyelinizasyon ve skleroz ile karekterize motor duysal ve kognitif disfonksiyonlann gözlendiği kronik, progresif bir hastalıktır. Multiple Skleroz' da kognitif etkilenmeyi araştırmak amacıyla en yaygın kullanılan elektrofîzyolojik test P30Q'dür. Beyin işlev hızının ve yanıta hazırlanmasının objektif ölçümüne olanak tanıyan P300 gibi olaya bağımlı potansiyeller, son yıllarda MS hastalarının kognitif fonksiyonlarını değerlendirmede nöropsikolojik testlerle birlikte veya ayrı ayrı kullanılmaktadır. Bu çalışmada; MS polikliniğinde izlenen ve IF beta-Ia tedavisi alan hastalarda kognitif işlevleri, objektif nörofizyolojik bir yöntem olan olaya ilişkin uyarılmış potansiyeller-P300 testi ile değerlendirerek, IF beta-la tedavisinin MS'li olgularda kognitif fonksiyonlar üzerine iyileştirici bir etkisinin olup olmadığım belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma gurubunu; RR-MS tanısı almış ve interferon beta- la uygulanan 20 hasta oluşturdu. Kontrol grupları; MS'li hastalar ve sağlıklı gönüllüler olmak üzere iki gruptan oluşturuldu. MS'li kontrol grubu, hiç interferon proflaksisi uygulanmamış olan 17 MS hastasından, sağlıklı kontroller ise, herhangi bir sistemik ve nörolojik hastalığı olmayan 20 gönüllüden oluşturuldu. Çalışma grubu, EDSS skorları 1.0 ile 4.0 arasında, MS'li kontrol grubu ise EDSS skorları 1.0 ile 5.0 arasında değişen MS'li hastalardan seçildi. Daha sonra çalışma ve kontrol gruplarından P300 testi standart `odd ball paradigması` (şaşırtmak uyaran dizisi) kullanılarak elde edildi. İlk P300 testi sonrası çalışma grubuna interferon beta-la (Rebif 44 mikrogram prefilled şırınga, haftada 3 gün, subkutan) başlandı. Her iki gruba 6 ay arayla 2 kez P300 testi yapıldı. Sağlıklı kontrol grubunun ilk P300 değerleri 6. ay değerleri olarak da kabul edildi. Verilerin değerlendirilmesi, SPSS 10.01 bilgisayar programında, Mann- Whitney U testi, Kruskal-Wallis varyans analizi, Pearson korelasyon analizi, X2 testi ve student- t testleri kullanılarak yapıldı. Sonuçlar ortalama ± standart sapma olarak gösterildi. p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Çalışma ve kontrol gruplarının 0. ve 6. aylardaki P300 latans ve amplitüt değerleri gruplar arasında karşılaştırıldı. Çalışma grubunun ve MS'li kontrol grubunun 0. aydaki P300 latanslan sağlıklı kontrol grubuna göre daha uzun olmasına karşın aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı düzeye ulaşmadı (p>0,05). 1Çalışma ve kontrol gruplarının 6. aydaki P300 latanslan arasında istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmedi (p>0,05). Çalışma ve kontrol gruplarının 0. ve 6. aydaki P300 amplitütleri arasında İstatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0,05). Gruplar kendi içlerinde incelendiğinde; çalışma grubunun 0. ve 6. aylardaki P300 amplitüt ve latans değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05). MS'li kontrol grubunun 0. ve 6. aylardaki P300 amplitüt ve latans değerlerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı (p>0.05). Çalışma grubunun hastalık süreleri, EDSS skorları ile tedavi öncesi ve sonrası P300 latanslan ve amplitütleri arasında anlamlı bir korelasyon tespit edilemedi. Bu çalışmanın sonuçlan; MS'te atak sıklığı, MRFdaki lezyon yükü ve hastalık progresyonu üzerine tedavi edici etkisi olduğu kabul edilen IF beta-la'nın, kognitif fonksiyonlan iyileştirici etkisini değerlendirmede P300'ün kullanımı ile ilgili daha büyük hasta gruplan içeren daha uzun süreli çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşündürtmektedir. Anahtar Kelimeler: Multiple Skleroz, P300, Interferon beta- la, kognitif fonksiyon

2. ABSTRACT Multiple sclerosis is a progressive, chronic disease that is characterised by central nervous system pathological demyelination and sclerosis with motor and sensorial cognitive dysfunction. The most common electrophysiologic test is P300 which is used for cognitive function in multiple sclerosis. The event related potentials as P300 made it possible to measure the brain functional velocity and preparation for response. Recently these are used with or without the neuropsychogical tests for cognitive function determination. In this study P300 test is used as an objective neurophysiologic method for evoked potentials at the patients who received IF beta-la treatment in the MS clinic. The aim was to search the benefical effect of IF beta-la on cognitive function at MS cases. Twenty patients who received IF beta-la and are diagnosed as RR-MS were study group. Healty volunteers and MS patients were control group that is seperated into two groups. Seventeen MS patients who did not receive IF on prophlaxis were MS control group.Twenty volunteers were the healty control group who have any systemic or neurologic disease. In the study group EDSS score was between 1.0-4.0, in the MS control group EDSS score was between 1.0-5.0. In both study and control groups standart 'odd ball paradigma' used for obtaining P300 test. After the first P300 test IF beta-la (Rebif 44 microgram prefiiled injector, 3 times a week, subcutenous) administered to the study group patients. P300 test were applied to both of the groups 2 times in 6 months intervals. The first P300 values in healty group were accepted as the 6. month values. Datas analysed by SPSS 10.01 computer programme, by using Mann Whitney U test, Kruskal-Wallis variance analysis, Pearson correlation analysis, X2 test and student-t test. The results were showed as mean ± standart deviation. p<0.05 accepted as satatistically meaningful. P300 latency values and amplitudes compared at 0. month and 6. month in both study and control groups. P300 latency values seem to be longer in both study and MS control group than in healty control group, however it was satatistically meaningless (p>0,05). There were no statistically significant differences at P300 latency values at 6. month of both study and two control groups (p>0,05). There were no statistically significant differences at P300 amplitudes at 6. month of both study and two control groups (p>0.05).The analysis of groups showed no statistically significant differences at P300 amplitudes and values at.O. and 6. month when compared with themselves (pX).05). P300 amplitudes and latency values showed no statistically significant differences at 6. month of MS control groups (p>0.05). No statistical significant correlation obtained between pre and post-treatment disease duration, EDS S score, P300 amplitudes and latency values in the study group. As a conclusion; the results of this study show that prospective studies and larger series needed for determination of the beneficial effect of IF beta-la on cognitive function by using P300 which is also accepted as doing well on MS attack frequency, lesions load on MRI and on progression of disease Key Words: Multiple sclerosis, P300, IF beta-la, cognitive function.