Böbreğin renal hücreli karsinomlarında Ki-67 proliferasyon indeksi, p53 expresyonu, AgNor sayısı ve prognostik faktörlerin, histopatolojik tip ve derecelendirme ile ilişkisi

Abstract

1. ÖZET En sık görülen malign böbrek tümörü olan renal hücreli karsinomlar, ürolojik tümörler içerisinde 3. sıradadır. Renal hücreli karsinomu olan hastalar genellikle kötü prognoza sahiptir. Bu nedenle tümörün prognostik faktörleri üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Tümörün alt tipleri ve nükleer derecesi ile bazı immünohistokimyasal ve histokimyasal belirleyiciler arasındaki ilişki araştırılarak anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalında 1994-2002 yılları arasında Renal hücreli karsinom tanısı alan nefrektomi materyalleri çalışmaya alındı. Olgular histopatolojik tiplerine ve nükleer derecelerine göre gruplandı. Toplam 54 renal hücreli karsinom (RCC) olgusuna immünohistokimyasal yöntemlerle Ki-67 ve P53, histokimyasal yöntemler ile de AgNOR boyaması uygulandı. Bu belirleyiciler ile tümör tipi ve nükleer derecesi arasındaki ilişki araştırıldı. Ayrıca kimyasal belirleyicilerin kendi aralarındaki ilişkiler gözden geçirildi. Tüm RCC tiplerinde tümör çapı, kapsül, damar, lenfatik, üreter ve sürrenal invazyonu değerlendirildi. P53 ve Ki-67 ile nükleer boyanan 1000 hücre sayılarak ortalamaları alındı. AgNOR boyamada ise 100 hücrenin nükleuslarındaki AgNOR benekçikleri sayılarak ortalamaları alındı. Histopatolojik tiplerine göre ayrılan tümör gruplarında iğsi hücreli karsinomda P53 (P<0.01), Ki-67 (P<0.001) pozitifliği ve ortalama AgNOR sayısında (pO.001) diğer tümör tiplerine göre anlamlı bir artış gözlendi. Ancak diğer gruplar arasında anlamlı bir farklılık elde edilemedi. Nükleer derecesine göre ayrılan gruplarda Ki-67 proliferasyon indeksi (PI) (P<0.01) ve ortalama AgNOR sayısında (P<0.05) derece 4 tümörlerde artış izlenirken diğer derecelerde elde edilen fark anlamsızdı. Nükleer derecesine göre ayrılan gruplarda p53 pozitifliği gruplar arasında anlamsızdı. Nükleer derecesine ve histopatolojik tipine göre ayrılan tümör gruplarında tümör çapı dışında hiçbir prognostik parametrede anlamlı sonuçlar elde edilemedi. Tümör çapı, derece 4 ve iğsi hücreli karsinomda istatistiksel olarak önemli oranda artış gösterdi (P<0.01). Şeffaf hücreli karsinom, granüler hücreli karsinom, kistik RCC, derece 1, derece 2 ve derece 3 tümörlerde Ki-67 proliferasyon indeksi (PI) ile P53 pozitifliği arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu görüldü. Kistik RCC, derece 1 ve derece 3 tümörlerde Ki-67 ile AgNOR sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin XIolduğu belirlendi. Ancak hiçbir grupda p53 pozitifliği ile AgNOR sayısı arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı. Sonuç olarak, RCC'larda Ki-67 PI ve ortalama AgNOR sayısının hem nükleer derece ile hem de RCC'un iğsi hücreli tipi ile pozitif korelasyon gösterdiği ancak P53 pozitifliğinin nükleer derece ile korele olmadığı, yalnızca iğsi hücreli karsinomda anlamlı olduğu görüldü. Diğer prognostik faktörlerden ise sadece tümör çapı ile nükleer derece ve iğsi hücreli karsinom arasında bir ilişki saptandı. Böylece Ki-67 PI ve ortalama AgNOR sayısının güvenli bir prognostik parametre olabileceği, diğerlerinin ise yeniden gözden geçirilmesi gerektiği kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: RCC, Ki-67, P53, AgNOR, Prognostik faktörler XII

2. ABSTRACT Renal cell carcinoma (RCC) is the most frequent malignant kidney tumor and the third most frequent urologic tumor. Patients with RCC generally have a poor prognosis.Therefore, prognostic factors of tumor has studied. İt has demostrated in RCC that there is a relationship between subtype, nuclear grade of tumor and immunohistochemical, histochemical markers. In Fırat University Medical Faculty Pathology Department, Fifty-four patients with RCC undergoing nefrectomy between 1994-2002 were included in this retrospective study. This cases have separeted as to histopathologic type and nuclear grade, immunohistochemical methods as Ki-67, P53 and histochemical method as AgNOR applied to 54 cases. We try to research the relationship between these markers and histopathological type and nuclear grade and also in the histopathological type search the relationship between markers. Tumor size, invasion of blood vessel, surrenal gland, capsule, ureter, lymphatic vessels have evaluated in all of the cases. We calculated the rations of all tumor cell and the 1000 cells that show nuclear staining by P53 and Ki-67. And then, We counted to mean numbers of AgNOR in 100 cells. All of the cases have classified according to histopathologic type. We found that there is increas to values of P53 (P< 0.01) and Ki-67 (P<0.001) and numbers of AgNOR (PO.001) in spindle cell carcinoma. But in other subtypes of RCC, there weren't statistically difference. We found increased values of Ki-67 PI (P<0.01) and mean numbers of AgNOR (P<0.05) in nuclear grade IV tumor according to nuclear grade. But there were not any statistically significant difference in other groups. P53 staining was not statistically significant in all of group. In tumor groups that separeted as to nuclear grade and subtype, we found significant relation in the size of tumor but other prognostic factors were not significant. Size of tumor was statistically increased in grade IV RCC and spindle cell carcinoma (P<0.001). Relation between P53 positivity and Ki-67 PI were significant in clear cell carcinoma, granular cell carcinoma, cystic RCC and grade I,n,IH tumors. We found statistically significant relations between Ki-67 PI and mean numbers of AgNOR in XIIIcystic RCC and grade 1,111 tumors. But there were not relation between P53 positivity and mean numbers of AgNOR in all of groups were not found in our study. In conclusion, there is a positive correlation between Ki-67 PI and mean numbers of AgNOR with both nuclear grade and spindle cell RCC, but there isn't any correlation between P53 positivity and nuclear grade. P53 positivity was significant only in spindle cell carcinoma. It was determined that there was correlation between tumor size, nuclear grade and spindle cell carcinoma. In our study we found that Ki- 67 PI and mean numbers of AgNOR can be reliable prognostic parameters but new studies are needed for searching the prognostic value at P53 and other factors in RCC. Key Words: RCC, Ki-67, P53, AgNOR, prognostic factors. xiv