Elazığ`da fonksiyonel barsak bozuklukları ve anorektal bozuklukların epidemiyolojisi ve sağlık yardımı arama davranışı

Abstract

1. ÖZET Giriş: Fonksiyonel barsak bozuklukları ve fonksiyonel anorektal bozukluklar, genel popülasyonda sık görülen gastrointestinal şikayetlerdir ve hastaların küçük bir oranı sağlık yardımı aramaktadır. Batı ülkelerinde toplumun yaklaşık dörtte birinde fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar rapor edilmektedir. Ülkemizde fonksiyonel gastrointestinal bozuklukların epidemiyolojisi ile ilgili az sayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışma, Doğu Anadolu bölgesinde, 250 bin nüfuslu Elazığ'da genel popülasyonda alt gastrointestinal fonksiyon bozukluklarının prevalanslarını ve hastaların sağlık yardımı arama oranlarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metodlar: Elazığ il merkezinde randomize seçilen dört sağlık ocağına bağlı bölgede, rastgele sayılar cetveli kullanarak seçilen 933 kişi çalışmaya alındı. Ebeler tarafından Roma II kriterlerine göre hazırlanmış bir anket formu dağıtıldı ve 751 kişinin anketi değerlendirildi (Cevap oranı: %80.5). İstatistik analizler SPSS 11.0 programıyla, ki-kare ve t testleri kullanarak yapıldı. Bulgular: Çalışmaya alınanların %50.3'ü kadın, %49.7'si erkek, yaş ortalamaları sırasıyla 38.7±16.2 ve 37.6±14.9 yıl idi. Prevalanslar irritabl barsak sendromu (İBS), fonksiyonel abdominal distansiyon (FAD), konstipasyon (FK) ve diyare (FD) için sırasıyla %9.7, %15.2, %18.6 ve %3.5 ve fekal inkontinans (FFİ), levator ani sendromu (LAS) ve proctalgia fugax (PF) için ise sırasıyla %8.6, %3.3 ve %12.8 olarak ölçüldü. İBS, FK ve PF kadınlarda ve FK ile FFİ ileri yaşlarda ve düşük eğitim seviyelerinde daha sıktı. Hastaların doktora başvurma oranı %23.1 idi ve kadınlar arasında veyaşlılarda daha yaygındı. Çalışan erkekler işsizlere göre, çalışan kadınlar ev hanımlarına göre daha sık doktora başvurmuştu. Sonuç: Toplumumuzda fonskiyonel barsak bozuklukları ve anorektal bozukluklar yaygındır ve hastaların dörtte birinden azı doktora başvurmaktadır. Sağlık yardımı aramada kadın cinsiyet, ileri yaş ve meslek sahibi olma ile ilişkili sağlık hizmetlerine ulaşabilme önemli faktörlerdir. Anahtar kelimeler: Fonksiyonel barsak bozuklukları, anorektal bozukluklar, prevalans, sağlık yardımı arama

2. ABSTRACT Introduction: Functional bowel and anorectal disorders are common gastrointestinal complaints in general population, and minority of the patients seek for medical care. In the western countries, the functional gastrointestinal disorders are reported in 25% of the general population. There are a few studies about epidemiology of the functional gastrointestinal disorders in Turkey. In this study, prevalences of the lower gastrointestinal disorders were assessed and health seeking behaviour was investigated in general population of Elazig which is located in Eastern Anatolian region and whose population is 250 thousand. Material and Methods: In Elazig city center, 933 randomly selected subjects from four primary health care centers by using randomised number table were included to the study. A questionnaire prepared inaccordance with Rome II criteria was applied by midwifes and 751 of them were evaluated (Answering rate: 80.5%). Statistical analysis was made by using SPSS 11.0 program by using Chi-Square and t tests. Results: 50.3% of the subjects were female, 49.7% were maleand mean ages were 38.7±16.2 and 37.6±14.9 years respectively. Prevalences for irritable bowel syndrome (IBS), functional abdominal distension (FAD), constipation (FK), diarrhea (FD), fecal incontinance (FFI), levator ani syndrome (LAS), and proctalgia fugax (PF) were 9.7%, 15.2%, 18.6%, 3.5%, 8.6%, 3.3% and 12.8% respectively. IBS, FK and PF were more prevalent in females; FK andFFI in elderly and people having low educational level. Rate of doctor application of patients was 23.1% and it was more common in females and elderly. It was detected that working males applied to a doctor more than jobless males, working females more than hausewifes. Conclusion: In our population functional bowel and anorectal disorders are common and less than 25% of the patients apply to a doctor. Female sex, advanced age, having a job and being able to reach related health services are important factors for seeking health care. Key words: Functional bowel disorders, anorectal disorders, prevalence, seeking for health care 4