Genişlemiş spektrum beta-laktamaz (GSBL) üreten bakterilerin, değişik antibiyotiklere karşı duyarlılıklarının araştırılması

Abstract

1.ÖZET Genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz enzimleri, son 20 yılda Gram olumsuz enterik bakterilerde en önemli beta-laktam direnci haline gelmiştir. Bu enzimleri üreten bakterilerin neden olduğu infeksiyonlarda kullanılabilecek antibiyotik sayısı da oldukça sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı; Fırat Üniversitesi Tıp Merkezi'ndeki hastalarından soyutlanan ve GSBL enzimi üreten bakterilerin bazı antibiyotiklere karşı olan duyarlılık durumlarının incelenmesi ve klinikler arası bu direncin dağılımının belirlenmesidir. Bu çalışma, Kasım-2001 ile Mayıs-2003 tarihleri arasında, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi olan Fırat Tıp Merkezi'nde, değişik kliniklerde yatarak veya ayaktan tedavi gören yaklaşık 200 hastadan soyutlanan, toplam 208 bakteri susu üzerinde yapılmıştır. Çeşitli bakteriyolojik yöntemler kullanılarak alt tür düzeyinde tanımlanan bu suşların; 88 tanesi Klebsiella pneumoniae, 39 tanesi Klebsiella oxytoca, 71 'i Escherichia coli, 6'sı Proteus mirabilis, 1'i Proteus vulgaris ve 3'ü Enterobacter aerogenes olarak tanımlandı. Isepamisin, amikasin, gentamisin, siprofloksasin, moksifloksasin, sefoperazon-sulbaktam ve piperasilin-tazobaktam antibiyotiklerinin in vitro etkinlikleri, Minimal Inhibitor Konsantrasyonları (MİK), mikrodilüsyon veya E-Test yöntemleri kullanılarak saptandı. Genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üreten bakteri suşlarının isepamisin duyarlılığı %92, amikasin duyarlılığı %90, gentamisin duyarlılığı %49, siprofloksasin duyarlılığı %65, moksifloksasin duyarlılığı %60,sefoperazon-sulbaktam duyarlılığı %45 ve piperasilin-tazobaktam duyarlılığı %56 olarak saptandı. Çalışılan bakteri türleri arasında antibiyotik duyarlılık oranları bakımından belirgin bir faklılık bulunmadı, isepamisin ve amikasinin MİK50 ve MİK90 değerleri duyarlı sınırlar içinde saptandı. Piperasilin-tazobaktam, sefoperazon-sulbaktam ve gentamisin antibiyotiklerinin hem MİK50 hem de MİK90 değerleri dirençli sınırlar içinde bulundu. Siprofloksasin ve moksifloksasin olmak üzere, her iki kinolon antibiyotiğin MİK50 değeri duyarlı sınırlarda iken, M I Kgo değerleri dirençli sınırlarda saptandı. Çalışılan tüm antibiyotiklere karşı en yüksek direnç değerleri cerrahi klinik izolatlarda gözlendi. Cerrahi klinik izolatlarında kinolon direnci pediatrik izolatlardan yaklaşık 4 kat fazla olarak saptandı. Sonuç olarak, GSBL üreten bakterilere karşı isepamisin ve amikasinin yüksek düzeyde etkin olduğu, siprofloksasin ve moksifloksasin orta düzeyde etkin olduğu ve gentamisin, sefoperazon-sulbaktam ve piperasilin-tazobaktamın ise düşük düzeyde etkin oldukları saptanmıştır. Bu antibiyotikler, antibiyotik duyarlılık deneylerinde etkin bulunmaları koşulu ile GSBL (+) infeksiyonlarda karbapenemlere alternatif olabilirler. Hastanelerimizde genişlemiş spektrumlu beta-laktamazların sıklığının azaltılması için uygun antibiyotik kullanımının sağlanması ve infeksiyon kontrol komitelerinin daha da etkin bir şekilde çalıştırılması gereklidir. Anahtar Kelimeler: ESBL, MİK, isepamisin, amikasin, gentamisin, siprofloksasin, moksifloksasin, sefoperazon-sulbaktam, piperasilin- tazobaktam, E. coli, Klebsiella, Proteus, Enterobacter.

2. ABSTRACT SUSCEPTIBILITY OF EXTENDED SPECTRUM BETA-LACTAMASE PRODUCING BACTERIAL STRAINS AGAINST TO VARIOUS ANTIBIOTICS Extended spectrum of beta-lactamases have become a major beta- lactam resistance mechanism in Gram negative enteric bacilli, in recent two decades. The number of the choice of antibiotic that is appropriate for usage in the infections by extended spectrum beta-lactamase producing organisms is severely limited. The aim of this study is to detect the in vitro activity of some beta-lactam and non beta-lactam antibiotics against the ESBL producing bacterial species that were isolated from the patients in Firat Medical Center. Also, an another purpose is to investigate the distribution of the antibiotic resistance in medical clinics, in our institute. This study was included in total 208 ESBL (+) organisms that were isolated from nearly 200 inpatients or outpatients in Firat University's hospital, between Nov-2001 and May-2003. Isolates were identified at species level by using conventional bacterial identification methods. Eighty- eight of 208 were identified as Klebsiella pneumoniae, 39 were identified as Klebsiella oxytoca, 71 were identified as Escherichia coli, 6 were identified as Proteus mirabilis, 1 was identified as Proteus vulgaris and 3 were Enterobacter aerogenes. In vitro activity of isepamicin, amikacin, gentamicin, ciprofloxacin, moxifloxacin, cefoperazon-sulbactam and piperacillin-tazobactam were measured with using microdiution and E-Test methods. Antibiotic susceptibility of ESBL producing isolates were determined as isepamicin 92%, amikacin 90%, gentamicin 49%, ciprofloxacin 65%moxifloxacin 60%, cefoperazon-sulbactam 45% and piperacillin-tazobactam 56%. We did not find any significant difference at antibiotic susceptibility between ESBL producing bacterial species. It was found that the MIC50 and MICgo values of isepamicin and amikacin were both in susceptible boarders. The MIC50 of the both quinolones, ciprofloxacin and moxifloxacin, were in susceptible boarders, whereas MIC90 of these antibiotics were in resistant boarders. Furthermore, neither MIC50 nor MIC90 values of cefoperazon- sulbactam, piperacillin-tazobactam and gentamicin were in susceptible boundaries. The highest resistance rates of the tested antibiotics were found in surgical isolates. Quinolone resistance of the surgical isolates was detected as 4 fold higher than the pediatric isolates. As a result, we found that isepamicin and amikacin were have the highest activity, ciprofloxacin and moxifloxacin were have the moderate activity and cefoperazon-sulbactam, piperacillin-tazobactam and gentamicin were have the lowest activity against ESBL producing strains. Appropriate antibiotic usage and more active infection control committees are provided for reduction of ESBLs prevalence in the hospitals. Key Words: ESBL, MIC, isepamicin, amikacin, gentamicin, ciprofloxacin, moxifloxacin, cefoperazon-sulbactam, piperacilin-tazobactam. E. coli, Klebsiella, Proteus, Enterobacter.