Lityum kullanan olgularda tiroid işlevleri

Abstract

ÖZET Lityum son 50 yıldır duygudurum bozuklukları tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ajandır. En sık görülen yan etkilerinden biri tiroid işlevleri üzerine olan baskılayıcı etkisidir. Bunun yanısıra, otoimmun düzeneklerin tiroid bezine etkisi de günümüzde ilgi odağı olmayı sürdürmektedir. Bu çalışmada, lityumun tiroid bezi ve işlevleri üzerine etkilerini belirlemek, bu etkinin lityum kullanma süresi, yaş, cinsiyet, sigara kullanımı gibi diğer faktörlerle ve tiroid antikorlarıyla ilişkisini araştırmak, guatr ve klinik hipotiroidizm yaygınlığını saptamak, bu olguların izlemleri açısından özen gösterilmesi gereken durumları belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmaya en az 6 aydır lityum kullanan, ruhsal bozukluğu remisyonda olan, lityum öncesi bilinen guatr ve tiroid işlev bozukluğu öyküsü olmayan, lityum dışında duygudurum düzenleyici kullanmayan, önemli sistemik ve nörolojik hastalığı olmayan, alkol ve madde bağımlılığı olmayan 49 olgu alınmıştır. Kontrol grubu olarak somatoform bozukluklar tanı grubundan yeni tanı konan ve ilaç tedavisi başlanmamış, kendisinde ve ailesinde guatr öyküsü olmayan, yaş ve cins olarak eşleştirilmiş 46 olgu alınmıştır. Olguların sosyodemografık ve ruhsal bozukluk özellikleri belirlendikten sonra onaylan alınarak tiroid ultrasonogrofıleri yapıldı. Ayrıca tiroid işlevleri, kan biyokimyası, kan lityum düzeyi ve tiroid antikor düzeyleri bakıldı. Lityum kullanan olgularda guatr %59, klinik hipotiroidi %12, subklinik hipotiroidi %2 oranında bulundu. Çalışma ve kontrol grubu arasında tiroid bezi büyüklüğü ile hipotiroidizm arasında anlamlı fark saptandı. Klinik hipotiroidizm ile yaş artışı ve ailede tiroid hastalık öyküsü arasında anlamlı ilişki belirlendi. Lityum kullananlarda tiroid antikor pozitifliği %23 olarak bulundu. Antikor pozitifliği ile guatr ve hipotiroidi arasında anlamlı ilişki bulunamadı. Bu sonuçlar değerlendirildiğinde lityum kullanan olgularda tiroid işlevlerinin baskılandığı düşünülebilir. Anahtar sözcükler: Guatr, hipotroidizm, lityum, tiroid antikorları, tiroid bozuklukları vı

ABSTRACT THYROID FUNCTIONS IN PATIENTS USING LITHIUM Lithium is a pharmacological agent that has a widespread use in treatment of affective disorders for the last 50 years. One of the common side effects of lithium is its inhibitory effect on thyroid functions. The impact of autoimmune mechanisms on thyroid gland is another focus of attention in researches nowadays. The purposes of present study were to determine the effects of lithium on thyroid gland and its functions, and find out the association between these effects and duration of lithium usage, sex, age, tobacco usage and thyroid antibodies, and to determine the prevalence of hypothyroidism and goiter. 49 cases that have been using lithium for at least 6 months and in remission were included as study group. The exclusion criteria were, presence of any thyroid disorders in pre- lithium period, any systemic and neurological disorders, usage of any mood stabilizers other than lithium and presence of alcohol and substance abuse. Age and sex-matched 46 patients with somatoform disorders who were newly diagnosed and did not commence any drug therapy and did not have any self or family history of goiter were recruited for control group. All patients gave informed consent before participating in the study. Blood samples were withdrawn from all patients for determination of thyroid functions, blood biochemistry, blood lithium level and thyroid antibodies. Thyroid ultrasonographies were also conducted for all patients to measure thyroid volumes. The prevalence of goiter was 59% among patients who were using lithium, whereas prevalence of clinical hypothyroidism was 12%, subclinical hypothyroidism was 12%. There were significant difference between control and study groups in terms of thyroid gland volume and hypothyroidism. Clinical hypothyroidism was significantly correlated with age and positive family history of thyroid disorders. The prevalence of thyroid antibodies was 23% with no significant relationship with the presence of goiter and hypothyroidism. The results of the present study revealed that lithium has probable inhibitory effects on thyroid functions. Key Words: Goiter, hypothyroidism, lithium, thyroid antibodies, thyroid disorders vn