Kronik böbrek yetmezliğinde preptin, apelin, ghrelin düzeyleri ve insülin direnci ile ilişkisinin araştırılması

Abstract

Kronik böbrek yetmezliği (KBY) olan hastalarda gelişen insülin direnci ve hiperinsülinemi aterosklerotik komplikasyonlardan ve kardiyovasküler olayların gelişiminden sorumlu tutulmaktadır. Hiperinsülinizm, oksidatif stresi ve kronik inflamasyonu uyararak ateroskleroza ek katkıda bulunmakta ve kardiyovasküler hastalığa (KVH) bağlı morbidite ve mortalitede artışa neden olmaktadır. Bu çalışmada, KBY olan ve renal replasman tedavisi uygulayan hastalarda preptin, apelin ve ghrelin düzeylerinin belirlenmesi ve insülin direnci yolaklarında fonksiyonu olan bu hormonların, insülin direnci gelişimi üzerine olasılı etkilerinin araştırılması amaçlandı.Çalışmaya 26 hemodiyaliz (HD), 30 sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) uygulanan hasta ve 29 sağlıklı gönüllülerden oluşan kontrol grubu alındı. Çalışma gruplarında rutin kan tetkiklerine ek olarak serum preptin, apelin, açile ve desaçile ghrelin düzeyleri ölçüldü. İnsülin direnci, Homeostasis Model Assesment Insulin Resistance (HOMA-IR) matematiksel yöntemi olan [(açlık insülini (µu/ml) x açlık glukozu (mmol/L))/22.5] formülü ile belirlendi.Gruplar arasında yaş ortalaması, vücut kitle indeksi (VKİ) ve serum glukoz düzeyleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmadı. İnsülin düzeylerinde ve HOMA-IR indeksinde, HD ve SAPD grubunda kontrol grubuna göre anlamlı artışlar saptandı. Her iki parametrede, kontrol grubu ile HD grubu arasında p<0.05, kontrol grubu ile SAPD grubu arasında p<0.001 ve HD grubu ile SAPD grubu arasında p<0.05 oranında istatistiksel olarak anlamlı artışlar saptandı. C-reaktif protein (CRP) düzeylerinde HD ve SAPD gruplarında artış saptanırken, istatistiksel olarak anlamlı artış kontrol grubu ile SAPD grubu arasında saptandı (p<0.05). Lipid parametreleri açısından yapılan karşılaştırmada total kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol ve trigliserid düzeylerinde her iki grupta da kontrol grubuna göre artış saptanırken, istatistiksel olarak anlamlı artış kontrol grubu ile SAPD grubu arasında saptandı (Total kolesterolde p<0.05, LDL kolesterolde p<0.01 ve trigliserid düzeyinde p<0.05). Yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol düzeyinde HD ve SAPD grubunda azalma saptandı, fakat bu azalma istatistiksel olarak anlamlı değildi. KBY'de bozulmuş klirens veya metabolizma nedeniyle plazma düzeyleri değişen preptin, apelin, açile ve desaçile ghrelin düzeylerinde ise gruplar arasında anlamlı farklılıklar saptandı. Preptin, açile ve desaçile ghrelin düzeylerinde HD ve SAPD grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı artışlar izlenirken (p<0.001), HD ve SAPD grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. Apelin düzeylerinde ise HD ve SAPD grubunda, kontrol grubuna göre artış olmakla birlikte, istatistiksel olarak anlamlı artış sadece kontrol grubu ile SAPD grubu arasında (p<0.05) saptandı. Yaptığımız çalışmada preptin, apelin, açile ve desaçile ghrelin düzeyleri ile HOMA-IR indeksi arasında herhangi bir korelasyon saptanmadı.Sonuç olarak, insülin direnci ve hiperinsülinemi KBY olan hastalarda kardiyovasküler komplikasyonların gelişiminden sorumlu tutulmaktadır. İnsülin direnci yolaklarında fonksiyonu olan preptin, apelin, açile ve desaçile ghrelin düzeylerinin artarak kardiyovasküler olayların gelişiminde rol aldıklarını düşünmekteyiz. Bulgularımızı desteklemek için başka çalışmaların da yapılması gerekmektedir.

Insulin resistance and hyperinsulinemia are thought to be responsible for atherosclerotic complications and cardiovascular events in patients chronic renal failure (CRF). Hyperinsulinism contributes to the atherosclerosis via stimulating the oxidative stress and chronic inflammation and in this way increases the morbidity and mortality related to cardiovascular disease (CVD). In this study we aimed to determine the levels of preptin, apelin, ghrelin and their possible effects on insulin resistance in CRF patients that administer renal replacement therapy.26 hemodialysis (HD), 30 continuous ambulatory peritoneal dialysis (CAPD) patients and 29 healthy volunteers included in this study. In these groups serum preptin, apelin, acylated and deacylated ghrelin levels were measured in addition to routine blood examinations. Insulin resistance is determined by Homeoatasis Model Assesment Insulin Resistance (HOMA-IR) mathematical method.There was no statistically significant difference between groups in terms of average age, body mass index (BMI) and serum glucose levels. Insulin levels and HOMA-IR indexes were significantly higher in HD and CAPD patients than control group. For both parameters; statistically significant increases determined with ratios, between HD and control groups p<0.05, between CAPD and control groups p<0.001, between HD and CAPD groups p<0.05. C-reactive protein (CRP) levels increased in HD and CAPD groups, but statistically significant increase determined between control group and CAPD group (p<0.05). Comparison in terms of lipid parameters; total cholesterol, low dansity lipoprotein (LDL) and trigliserid levels were higher than control group in both groups; but statistically significant increase determined between control group and CAPD group (for total cholesterol p<0.05, for LDL P<0.01, for trigliserid p<0.05). In both HD and CAPD groups a statistically nonsignificant decrease determined in high dansity lipoprotein (HDL) levels. In all groups significant differences were determined in plasma levels of preptin, apelin, acylated and deacylated ghrelin when compaired with controls. This might be a result of impaired clearance or decreased metabolism of in the chronic renal failure patients. Preptin, apelin, acylated and deacylated ghrelin levels were significantly high in both HD and CAPD group in comparison with control group (p<0.001), but there was no significant difference between HD and CAPD groups. Although increased levels of apelin determined in both HD and CAPD groups; statistically significant increase was determined between CAPD and control groups(p<0.05). It was also determined no correlation between HOMA-IR index and preptin, apelin, acylated and deacylated ghrelin levels.In conclusion, insulin resistance and hyperinsulinemia in CRF patients are responsible fort he development of cardiovascular complications. It was thought that increased preptin, apelin, acylated and deacylated ghrelin which is related with insulin resistance pathways, might have role/s in the increment of cardiovascular disease, however further investigations are needed to support our findings.