1994-2003 yılları arasında karaciğer travmalı hastaların retrospektif analizi

Abstract

ÖZET 1994 - 2003 Yılları Arasında Karaciğer Travmalı Hastaların Retrospektif Analizi Abdominal travma ile karşı karşıya kalan hastalarda karaciğer en sık yaralanan organlardan biridir. Bu çalışmada 1994-2003 yıllan arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'nda tedavi edilen karaciğer yaralanman 98 hastanın retrospektif klinik analizi yapılmıştır. Bu çalışmada takip edilen 98 hasta yaş, cins, travma türü, eksplorasyon bulgusu, postoperatif morbidite-mortalite, yapılan kan transfiizyonu sayısı, yaralanma şiddet skoru (YŞS), yaralanan organ sayısı, kullanılan tam yöntemleri, uygulanan cerrahi prosedürlerin etkinliği ve sonuçlan karşılaştırıldı. Hastaların 68'i (% 69.4) erkek, 30'u (%30.6) kadındı. En küçük yaş 14, en büyük yaş 80'idi (ortalama yaş 32.4). Hastaların 54'ü (%55.1) kunt, 44'ü (% 44.9) penetran travmaya maruz kalmıştı. Karaciğer parankim yaralanmasının derecelendirilmesi Moore sınıflamasına göre yapıldı. Grade Fde 43 (%43.8) hasta, Grade II 'de 20 (% 20.4)hasta, Grade III'de 16 (%16.3) hasta, Grade IV'de 14 (%14.2) hasta, Grade V'de 5 (% 5.1) hasta idi. Matress sütür 58 (%70.7) hastada en çok uygulanan tedavi yöntemi olmuştur. Basit hepatik onanm ve drenaj 8 (%9.7) hastada, segmentektomi 5 (%6) hastada, lobektomi 5 (% 6) hastada, non anatomik rezeksiyon 4 (%4.8) hastada, hepatik arter ligasyonu 2 (%2.4) hastada uygulanmıştır. 16 hasta (%16.4) nonoperatif olarak takip edildi. Karaciğer yaralanmalarında mortalite oram halen çok yüksektir. Bu oran yaralanmanın derecesi arttığında veya ek organ yaralanması varlığında yükselmektedir. Bu çalışmada grade I, II ve III yaralanması olan gruplarda ortalama mortalite oram (8/79 %10.1) dir. Grade IV ve V yaralanması olan gruplarda ise ortalama mortalite oram (10/19 %52) dir. Hastaların yaralanma dereceleri arttıkça yaralanma şiddet skorlarıda artmıştır. Yaralanma şiddet skoru 23 ve üzeri olan hastalarda mortalite oram belirgin olarak artmıştır. Grade V'de yaralanma şiddet skoru ortalaması 35'dir yaşayan hastalarda ise 15'tir. Karaciğer travmalarının tedavisinde son zamanlarda nonoperatif yaklaşım ağırlık kazanmaktadır. Bu çalışmada nonoperatif takip edilen 16 hastanın tümü son 5 yıl içerisindedir. Karaciğer travmalarında yüksek mortaliteyi engellemek için erken transport, uygun resüstasyon, optimal değerlendirme ve yakın takibin önemli olduğu düşüncesindeyiz. Anahtar sözcükler: Cerrahi yöntem, karaciğer, mortalite, nonoperatif, travma

ABSTRACT 1994- 2003 Retrospective Analysis Of Liver Injury Patients Liver is one of the most frequently injured organs among the patients who have abdominal trauma.In this study, the retrospective clinical analysis of 98 patients whose livers were injured and who were treated in Çukurova Universty Medicine Faculty Department of General Surgery was done, these 98 patients data analysed according to age, sex, type of trauma, operative findings, postoperative morbidity-mortality,the number of blood transfusion,injury severity score (ISS), additional organ injuries, the diagnostic methods/ techniques that were used, and the effectiveness and outcomes of the surgical procedure which were used to treat the patients in this study. 68 of the patients (69.4 %) were male and 30(30.6 %) were female. Mean age was 32.4 (14-80 years old). 54 of the patients (55.1%) had blunt, 44 (44.9%) had penetran traumas. The grading of liver parenchima injuries were done according to the classification of Moore ; there were 43(43.8 %) patients in grade 1,20 (20.4 %) patients in grade II, 16(16.3%) patients in grade III,14 (14.2%) patients in gradelV and 5 patients(5.1%) in grade V. Matress suture was the most frequently treatment method in the patients with the liver injuries (58 patients; 70.7 %) in addition, simple hepatorraphy and drainage were used in 8 (9.7 %) patients, lobectomy in 5 (6 %) patients, non-anatomic resection in 4(4.8 %) patients and hepatic artery ligation was performed in 2(2.4%) patients.In this study, 16(16.4%) patients were followed up non-operatively. The ratio of mortality in the patients with liver injuries is stil very high. Furthermore, this ratio increases due toliver injury and/or additional organ injuries. In this study the ratio of mortality in groups with grade I, II and III injuries is 8 patients ( 10 % ) on the other hand the ratio of mortality in groups with grade IV an V is 10 patients (52 % ). In grade IV-V patients had also high injury severity score. The ratio of mortality increased in patients who had 23 injury severity score or more. In grade V the average injury severity score was 35 and in living patients it was 15. Recently non-operative approach has been gaining popularity in the treatment of liver traumas All the 16 patients in this study were followed up the last five years. To conclude we think that early transport appropriate resuscution, optimal evaluation and close following up are important in order to prevent high mortality in liver traumas. Key words: Liver, mortality, non-operative, surgical method / technique, travma vı