Menengiç (Pistacia terebinthus) özütünün sazan (Cyprinus carpio, 1758 L.) balıklarının hematolojik ve serum biyokimyasal parametreleri üzerine etkileri

Abstract

Bu tez çalışmasında; menengiç (Pistacia terebinthus) meyvelerinden elde edilmiş etanol özütlerinin Sazan balıklarında hematolojik ve serum biyokimyasal parametreler üzerine olası olumlu ya da olumsuz etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Sazan balıklarında akut fazda menengiç uygulaması sonucu kontrol grubuna göre hematolojik parametrelerden; total lökosit (WBC), trombosit (Thr) sayılarında azalma ve Eritrosit (rbc), Hemoglobin (Hb), Hematokrit (Hct), ortalama eritrosit hacmi (MCV) ve ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir artma görülmüştür. Sub-Kronik fazda ise kontrol grubuna göre hematolojik parametrelerden; total lökosit (WBC), trombosit (Thr) sayılarında artma, Eritrosit (rbc), Hemoglobin (Hb), Hematokrit (Hct), ortalama eritrosit hacmi (MCV) ve ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalma tespit edilmiştir (p<0.05). Kontrol grubuna göre akut ve sub-kronik fazda, serum biyokimyasal parametrelerden; Sodyum (Na), fosfor (P), klorür (Cl), kalsiyum (Ca), total protein (Tp) ve albumin (Alb) miktarlarında istatistiksel açıdan anlamlı bir artma gözlenmiştir. Potasyum (K), Alkelen fosfataz (ALP), Alanin amino Transferaz (ALT) ve Aspartat amino Transferaz (AST) değerlerinde ise azalma belirlenmiştir p<0.05. Çalışmamızda, menengiç bitki özütlerinin akut fazda hemaopoietik organları indüklediği, sub-kronik fazda ise tam tersi baskıladığı belirlenmiştir. Sonuçta, 10 ve 20 ppm?lik menengiç dozlarının sazan balıklarında toksik etki oluşturabileceği, 5 ppm dozda güvenilir olabileceği fizyolojik olarak gösterilmiştir.

In this thesis study, it is aimed to present the possible positive or negative effects of the ethanol extracts obtained from the fruits of terebinth (Pistacia terebinthus) on haematological and biochemical parameters of carp. As a result of applying acute phase terebinth to carp and when compared to the control group, it is seen that there was a decrease in the numbers of total white blood cell (WBC), platelets (Thr) and a statistically significant increase in red blood cell (RBC), hemoglobin (Hb), hematocrit (Hct), mean corpuscular volume (MCV) and mean corpuscular hemoglobin (MCH) values. As to the sub-chronic phase and with reference to the control group, an increase in the number of total white blood cell (WBC), platelets (Thr) and a statistically significant decrease (p<0.05) in the values of red blood cell (RBC), hemoglobin (Hb), hematocrit (Hct), mean corpuscular volume (MCV) and mean corpuscular hemoglobin were also identified. For acute and sub-chronic phase, it is observed that the serum biochemical parameters such as sodium (Na), phosphorus (P), chloride (Cl), calcium (Ca), total protein (TP), albumin (Alb) increased statistically by comparison with the control group . On the other hand, a decrease in the values of potassium (K), alkaline phosphatase (ALP), alanine aminotransferase (ALT) and aspartate amino transferase (AST) was identified p<0.05. This study has revealed that terebinth plant extracts induce hematopoietic organs in acute phase and on the contrary suppress them in sub-chronic phase. As a result, it is presented in physiological terms that the 10 and 20 ppm doses of terebinth can cause toxic effect on carp and 5 ppm dose can be safe for them.