Hizmet içi ve hizmet öncesi öğretmenlerinin değerlendirme okuryazarlığı ve değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterliklerinin araştırılması

Abstract

Tarama metodunun kullanıldığı bu çalışmada, hizmet içi ve hizmet öncesi fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirme okuryazarlıkları ve değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterlikleri araştırılmıştır. Araştırmaya, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı ilköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği ve Okul Öncesi Öğretmenliği programındaki 35'er kişilik toplamda 105 dördüncü sınıf öğretmen adayı ile Elazığ Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı il ve ilçelerde görev yapan İlköğretim Fen Bilgisi, Sınıf ve Okul Öncesi öğretmenlerinden oluşan 36'şar kişilik toplamda 108 öğretmen katılmıştır. Çalışmada öğretmen ve öğretmen adaylarının değerlendirme okuryazarlıkları ve değerlendirme okuryazarlıklarına ilişkin öz-yeterlikleri, nitel ve nicel veri toplama teknikleri birlikte kullanılarak araştırılmıştır. Öğretmen ve öğretmen adaylarının değerlendirme okuryazarlıkları ve buna yönelik öz-yeterliklerini belirlemek amacıyla, anketler ve bireysel yarı-yapılandırılmış mülakatlar kullanılmıştır. Mülakatlar anketlerdeki sorularla paralel bir şekilde yürütülmüştür.Çalışmada, öğretmen ve öğretmen adaylarının değerlendirme okuryazarlık seviyeleri ve buna ilişkin öz-yeterlik algılarını belirlemek için araştırma sonucunda elde edilen verilere Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) uygulanmıştır. Araştırmada ayrıca, öğretmenlerin hizmet yılı 0-5 ve 5-10 aralığına göre değerlendirme okuryazarlık seviyeleri, değerlendirmeye okuryazarlıklarına ilişkin öz-yeterlik algılarını araştırmak ve gruplar arasındaki farklılıkları incelemek için Kruskal Wallis ve Mann Whitney-U testi uygulanmıştır. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının değerlendirme okuryazarlıkları arasında anlamlı bir farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Bağımsız değişkenlere göre ortalama puanlara bakıldığında, sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının, değerlendirme okuryazarlık seviyeleri ve öz-yeterlik algıları fen bilgisi ve okul öncesi öğretmen adaylarından daha iyi oldukları anlaşılmaktadır (p<0,05). Fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterliklerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır (Wilks Lambda=0.000; p<0.05). Fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirme okuryazarlıkları arasında anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir. Hizmet içi öğretmenlerin ortalama puanlara bakıldığında, sınıf öğretmenliği öğretmenlerinin değerlendirme okuryazarlık seviyeleri ve öz-yeterlik algıları, fen bilgisi ve okul öncesi öğretmenlerinden daha iyi oldukları görülmüştür (p<0,05). Hizmet içi öğretmenlerin değerlendirme okuryazarlık seviyelerine ilişkin öz-yeterliklerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır (Wilks Lambda=0.000; p<0.05). 0-5 yıl deneyime sahip olan, fen bilgisi ile sınıf öğretmenleri ve fen bilgisi ile okul öncesi öğretmenleri arasında istatistiki olarak anlamlı fark bulunurken (p<0,05); sınıf ile okul öncesi öğretmenleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). 5-10 yıl deneyime sahip olan, fen bilgisi ile sınıf ve fen bilgisi ile okul öncesi öğretmenleri arasında istatistiki olarak anlamlı fark bulunurken (p<0,05); sınıf öğretmenleri ile okul öncesi öğretmenleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Bunlara ek olarak, bu araştırma kapsamında yapılan mülakatlara katılan fen bilgisi öğretmen/öğretmen adaylarının sınıf ve okul öncesi öğretmen/öğretmen adaylarına göre değerlendirme okuryazarlığı ve değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterliklerinin daha yeterli olduğu görülmüştür. Ayrıca, mülakata katılan okul öncesi öğretmen/öğretmen adaylarının da, değerlendirme okuryazarlığı ve değerlendirme okuryazarlığına ilişkin öz-yeterliklerinin diğer öğretmen/öğretmen adaylarına göre daha zayıf olduğu belirlenmiştir.

In this study utilizing the survey method, pre-service and in-service science, elementary and pre-school teachers' assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy were investigated. 108 science teachers (N=36), elementary teachers (N=36), pre-school teachers (N=36) and 105 4th grade pre-service science teachers in the Department of Science Education Program (N=35), Elementary Teacher Education Program (N=35) and Pre-School Teacher Education Program (N=35) in Faculty of Education during 2015-2016 academic year participated in this study. The teachers and pre-service teachers' assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy were investigated using the quantitative and qualitative data analysis. The questionnaires and semi-structured individual interviews used to define the teachers and pre-service teachers' assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy. Interview questions were prepared in parallel with questionnaires.Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) was used to evaluate the data obtained from the result of this study in order to investigate the teachers and pre-service teachers' assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy. Kruskal Wallis and Mann Whitney U Test that are non-parametric tests were also used to compare the differences on the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy between the 0-5 year-teachers and 5-10 year-teachers. The statistical analyses of data revealed that there were statistically significance differences among the pre-service science, elementary and pre-school teachers as regards to the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy (Wilks Lambda=0.000; p<0.05). The analysis also showed that the pre-service elementary teachers were statistically better than pre-service science and pre-school teachers as regards to the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy (p<0.001). The statistical analyses of data revealed that there were statistically significance differences among the science, elementary and pre-school teachers as regards to the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy (Wilks Lambda=0.000; p<0.05). At the same time, the analysis showed that the elementary teachers were statistically better than science and pre-school teachers as regards to the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy (p<0.001). The non-parametric test results showed that there were significant differences between science teachers-elementary teachers and science teachers-pre-school teachers having 0-5 years teaching experience (p<0,05), while there was no significant differences between elementary teachers and pre-school teachers (p>0,05). Also, the analysis indicated that there were significant differences between science teachers-elementary teachers and science teachers-pre-school teachers having 5-10 years teaching experience (p<0,05), while there was no significant differences between elementary teachers and pre-school teachers (p>0,05). Additionally, the findings obtained from individual interviews indicated that pre-service and in-service science teachers were better than both pre-service/in-service elementary and pre-school teachers as regards to the levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy. The analysis also showed that pre-service and in-service pre-school teachers' levels of assessment literacy and self-efficacy about assessment literacy were lover when compared to the other pre-service and in-service teachers.