Okul yöneticilerinin eğitiminde eylem öğrenmenin karar verme ve çatışma yönetme becerileri üzerindeki etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasında, okul yöneticilerinin ve adaylarının eğitiminde eylem öğrenmenin karar verme ve çatışmaları çözme becerileri üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, çalışmada bir deney grubu oluşturulmuştur. Çalışmada yöntem olarak, nicel ve nitel araştırma yaklaşımlarının birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel veriler, sadece deneysel süreçte toplanırken, nitel veriler hem hazırlık aşamasında grupların oluşturulması için hem de deneysel araştırma sürecinde toplanmıştır. Araştırmada yer alan katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde gönüllülük kriterine dikkat edilmiştir. Ayrıca her bir grubun üyeleri seçilirken farklı deneyimlere sahip olmaları göz önünde bulundurulmuştur. Araştırmada okul yöneticisi ve adaylarından oluşan 38 katılımcı yer almıştır. Katılımcılar eylem öğrenme yaklaşımına uygun olacak şekilde 7 veya 8 kişilik 5 gruba ayrılmıştır. Çalışma, hazırlık aşaması ve deneysel araştırma süreci olmak üzere iki süreçten meydana gelmiştir. Hazırlık aşaması, deneysel araştırma sürecine geçilmeden önce yapılması gereken çalışmaların planlandığı süreçtir. Bu süreçte, verilerin toplanması, eğitim sürecinin planlanması, eylem öğrenme modelinin planlanması ve grupların oluşturulması basamakları yer almaktadır. Deneysel araştırma sürecinde ilk olarak eylem öğrenme sürecinin nasıl işleyeceği ile ilgili hazırlanan sunu ile tanıtım toplantısı gerçekleştirilmiş ve daha sonra öntestler uygulanmıştır. Ayrıca katılımcılara süreci daha iyi anlamalarını sağlayacak broşürler dağıtılmıştır. Eğitim süreci sonunda ise sontestler yapılmış ve bununla birlikte katılımcılardan görüşme formları ile programın etkililiğine ilişkin veri toplanmıştır.Verilerin toplanması için kişisel bilgi formu, Melbourne Karar Verme Ölçeği I-II (MKVÖ I-II), Rahim Örgütsel Çatışma Envanteri II (ROCI II), Eylem Öğrenme ile Yönetici Yetiştirme Programı (EÖYYP) Sürecinin Değerlendirilmesine İlişkin Görüşme Formu kullanılmıştır.Nicel verilerin analizinde hem istatistiksel teknikler hem de veri madenciliği teknikleri kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan hem istatistiksel teknikler hem de veri madenciliği teknikleri ile elde edilen bulgulara göre; EÖYYP'nin katılımcıların karar vermede öz-saygı düzeyini yükseltmede, ihtiyatlı karar verme becerisi geliştirmede ve olumsuz başa çıkma stillerinin kullanımını azaltmada, çatışma yönetimi stratejisi olarak hükmetmeyi daha az, tümleştirme, ödün verme, kaçınma ve uzlaşmayı ise daha çok tercih etmelerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır.Nitel verilerin analizinden elde edilen bulgulara göre; eğitim süreci, katılımcıların karar verme ve çatışma yönetme becerilerinin geliştirilmesinde etkili olmuştur. Uygulanan eğitim, katılımcıların deneyimsel öğrenmelerine önemli katkılar sağlamıştır. Ayrıca veri analizinde kullanılan veri madenciliği tekniklerinin okul yöneticilerinin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesinde kullanılabilecek etkili bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle, eylem öğrenme yaklaşımının, okul yöneticilerine yönelik hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerde kullanılmasına ve veri madenciliği tekniklerinin okul yöneticilerinin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi için kullanılabilmesine yönelik eğitim politikalarını üretenlere ve uygulayıcılara birtakım önerilerde bulunulmuştur

In this study, it was aimed to determine the effect of school administrators on the ability of decision-making and conflict management of action learning in school administrators' and candidates' training. For this purpose, an experimental group was established in the study. In the study, a mixed method, in which quantitative and qualitative research approaches were used together, was used. While quantitative data were collected only in the experimental period, qualitative data were collected both in the preparation process for groups and during the experimental research period.Participants in the study were determined by purposive sampling method. Attention was drawn to volunteer criteria when participants were determined. It was also taken into account that different members of each group should have different experiences. There were 38 participants who were school administrators or candidates in the study. Participants were divided into 5 groups of 7 or 8 people, which would be appropriate for the action learning approach.The study was formed in two phases including preparation phase and experimental research process. The preparation phase is the process in which the work to be done before the experimental research process is planned. In this process, the collection of data, the planning of the educational process, the planning of the action learning model for school administrators and the steps of forming the groups are included.In the experimental research process, firstly the presentation about the process of the action learning process was carried out with the presentation and then the pre-tests were applied. In addition, brochures were distributed to participants for better understanding of the process. At the end of the training period, posttests were made and data on the effectiveness of the interview forms and the program were collected from the participants. Personal Information Form, Melbourne Decision Making Questionnnaire I-II (MDMQ I-II), Rahim Organizational Conflict Inventory II (ROCI II), Administrator Training Program with Action Learning (ATPWAL) Interview Form were used to collect the data. Both statistical techniques and data mining techniques were used in the analysis of quantitative data. According to the findings obtained with both statistical techniques and data mining techniques used in the study, It was concluded that ATPWAL was effective in increasing level of participants' self-esteem in decision making, developing prudent decision-making skills, reducing the use of negative coping style, less dominance as a conflict management strategy, more preference for integrating, obliging, avoiding and compromising. According to the findings obtained from the analysis of qualitative data; the training process has been influential in the development of participants' decision-making and conflict resolution skills. The training provided important contributions to the participants' experiential learning. In addition, data mining techniques used in data analysis are an effective method that can be used to determine the educational needs of school administrators. Based on these conclusions, a number of recommendations were made to implementers and policy makers of educational policies on the use of the action learning approach in the pre-service and in-service training of school administrators and the use of data mining techniques to determine the educational needs of school administrators.