Jeodezik amaçlı GNSS göreli konum belirleme yöntemlerinde doğruluk araştırması

Abstract

Son 40 yılda uydu teknolojilerinde yaşanan gelişmeler geçmişte uygulanması güç olan ölçme ve hesaplama tekniklerine de yansımıştır. Uydu bazlı ölçme tekniklerinden GNSS, konum belirleme çalışmalarında sağlamış olduğu ölçme sürati, maliyet, yüksek hassasiyet ve uygulama kolaylığı nedeniyle, fotogrametrik ve jeodezik harita üretiminde, batimetrik ölçmelerde, demir yolu, baraj, otoyol, köprü, liman ve benzeri mühendislik yapılarının jeodezik uygulamalarında, yer kabuğu plaka hareketlerinin belirlenmesi, meteorolojik ve atmosferik gözlemlerde, büyük hafriyatlarda zemin hareketlerinin kontrolü, deprem erken uyarı sistemlerinin oluşturulması gibi çalışmalarda son yıllarda sıklıkla kullanılmaktadır.GNSS ile konum belirlemede istenilen doğruluk, projenin zaman ve maliyet durumuna göre değişmekte ve farklı ölçme ve değerlendirme teknikleri kullanılmaktadır. Statik, hızlı statik, kinematik, gerçek zamanlı kinematik, sanal referans istasyonları, internet tabanlı GNSS veri değerlendirme servisi ve hassas konum belirleme gibi yöntemler GNSS ölçme ve değerlendirme yöntemlerine örnek olarak verilebilir.Bu tez çalışmasında, farklı GNSS ölçme yöntemleri kullanılarak elde edilen koordinatların nokta konum doğruluğuna etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, Aksaray Üniversitesi Kampüsü içerisinde 7 nirengi noktasından oluşan bir ağ oluşturulmuş ve ağda Statik, RTK ve Ağ-RTK yöntemleri ile GNSS ölçmeleri gerçekleştirilmiştir. Kampüs içerisindeki nirengi noktalarının koordinatları, statik ölçme yönteminde, TUTGA ve TUSAGA-Aktif noktalarının koordinatları sabit alınarak iki farklı yöntemle elde edilmiştir. Ayrıca, TUSAGA-Aktif noktaları kullanılarak yapılan değerlendirmelerde yeni noktaların koordinatlarının hesaplanmasında farklı hız kestirim stratejileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre doğruluk araştırması yapılmış ve yorumlanmıştır.

Developments in satellite technology for the past 40 years, made effect to measurement and calculation techniques that difficult to apply in the past. Measurement techniques of Satellite-based GNSS, is oftenly used in recent years such as photogrammetric and geodetic map production, in bathymetric surveying, railways, dams, highways, bridges, ports and other similar structures of engineering geodetic applications, determination of crustal plate movement, meteorological and atmospheric observations, control of ground movements in major excavation, seismic studies, creation of an early warning system due to its features like speed, low-cost, high sensitivity and ease of application.Required accuracy of positioning with GNSS showing changes according to the time and cost of project status and used different measurement and assessment techniques. Static, rapid-static, kinematic, real-time kinematic, virtual reference stations, GNSS data web-based assessment method and precise location can given examples of GNSS measurement and evaluation methods.In this study, the effect on the accuracy of GNSS location coordinates of points were investigated using different measurement methods. For this purpose, a network created with 7 point in Aksaray University Campus and GNSS measurements were carried out. with the methods such as static, RTK and Network-RTK. The coordinates of the points on campus was obtained by two different methods in the static measurement method, by taking the coordinates of the TNFGN and CORS-TR points as a control point. In addition, in the assessment made by using CORS-TR points, different methods used in estimating velocities to calculate the coordinates of new points. According to results, research of accuracy was made and reviewed.