Çocukluk çağı olumsuz olayları ve travmalarının yetişkinlikte alkol/madde kullanımı üzerinde etkisi

Abstract

Giriş ve Amaç: Çocukluk çağı olumsuz olayları ve travmaları yetişkinlikte alkol/madde bağımlılığına yol açabilmektedir. Bu ilişkinin daha derinden araştırılması ve nedensellik bağının desteklenmesi, bağımlılık sorununun oluşmasının engellenebilmesi açısından önemlidir. Araştırmanın amacı; çocuklukta olumsuz yaşantı ya da travma deneyimi olan insanların, yetişkinliklerinde alkol/madde bağımlısı olma risklerinin, olumsuz yaşantı ya da travması olmayanlara göre daha fazla olup olmadığını araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Olgu-kontrol tipinde bir çalışmadır. Olgu grubunu Mayıs-Ekim 2019 arasında Ege Üniversitesi Bağımlılık, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü alkol/madde polikliniğinde aktif olarak tedavisi ayaktan devam eden 18 yaş ve üzeri bireyler oluşturmuştur. Kontrol grubunu ise Ağustos-Aralık 2019 arasında Ege Üniversitesi Hastanesi Kan Merkezi'nde trombosit bağışçısı 18 yaş ve üzeri bireyler oluşturmaktadır. Etki büyüklüğü 0,5, hata payı %5 ve çalışmanın gücü %80 alınarak, %20 yedek sayıyla toplam örneklem büyüklüğü olgu grubundan 157, kontrol grubundan 157 olmak üzere 314 kişi olarak hesaplandı. Polikliniğin işleyişindeki değişiklik nedeniyle araştırma olgu grubundan 40, kontrol grubundan 90 kişiyle tamamlanabildi. Olgu grubundan 2 kişi verilen formları doldurmayı reddetti. Araştırma sonucunda etki büyüklüğü 0,50 ve çalışmanın gücü %100 olarak bulundu. Etik kuruldan onay alındı. Verilerin toplanmasında bir demografik bilgi formu, Olumsuz Çocukluk Yaşantıları Ölçeği (ACE), Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ) ve Belirti Tarama Listesi (SCL-90) ölçekleri kullanıldı. Tüm formların doldurulması yaklaşık 20 dakika sürdü. Çalışmanın bağımsız değişkenleri; çocukluk çağı olumsuz olayları ve travmaları (duygusal veya fiziksel ihmal ve istismarlar, cinsel istismar) ve diğer risk faktörleridir (cinsiyet, yaşanılan yer, eğitim durumu, medeni durum, yaş, gelir durumu, kardeş sayısı, engel durumu, ebeveynin alkol ve madde kullanım durumu). Veri analizinde ölçüm tipi verilerde Bağımsız Gruplarda T testi, sayım tipi verilerde Ki-kare testi kullanıldı. Olası karıştırıcıların etkisini gidermek ve açıklayıcılığını belirlemek için lojistik regresyon analizi yapıldı. Önemlilik düzeyi p<0,05 olarak alındı.Bulgular: Olgu grubunun %65'i erkeklerden oluşurken; kontrol grubunun %83,3'ü erkeklerden oluşmaktadır (p=0,020). Olgu grubunun %37,5'i evliyken; kontrol grubunun %64,4'ü evlidir (p=0,004). Kişilerin annelerinin sigara kullanımı olgu grubu için %50'yken; kontrol grubu için %20'dir (p=0,001). Olgu grubunun %17,5'inin memleketi il merkezi, %55'inin ilçe merkezi, %27,5'inin köyken; kontrol grubunun %11,1'inin memleketi il merkezi, %61,1'inin ilçe merkezi, %27,8'inin köydür (p=0,595). Olgu grubunun %12,5'inin eğitim düzeyi ilkokul ve altı, %75'i ortaokul ve lise, %12,5'i üniversite ve üstüyken; kontrol grubunun %8,9'unun eğitim düzeyi ilkokul ve altı, %51,1'inin ortaokul ve lise, %40'ı üniversite ve üstüdür (p=0,008). Olgu grubunun yaş ortalaması 37,29±8,28 ve kontrol grubunun yaş ortalaması 35,17±9,94'tür (p=0,239). Olgu grubunun %65'inin ekonomik durumu açlık-yoksulluk sınırı arasında, %35'inin yoksulluk sınırı üstündeyken; kontrol grubunun %46,7'sinin ekonomik durumu açlık-yoksulluk sınırı arasında, %53,3'ünün yoksulluk sınırı üstündedir (p=0,053). Olgu grubunun ortalama kardeş sayısı 2,53±1,93 iken kontrol grubunun 2,67±2,52'dir (p=0,752). Olgu grubundakilerin ortalama çocuk sayısı 1,23±1,12 iken; kontrol grubundakilerin ortalama çocuk sayısı 1,22±1,22 olarak bulunmuştur (p=0,990). Olgu grubunun SCL puan ortalaması 1,69±0,71 ve kontrol grubunun 0,13±0,23'tür (p<0,001). Olgu grubunun ACE skorunun (3,05±2,31), kontrol grubundan (0,24±0,66'dır) daha yüksek olduğu bulundu (p<0,001). Olgu grubunun ÇÇTÖ puanı 45,78±13,83, kontrol grubunun 26,3±3,57'dir (p<0,001). Bu değişkenlerden cinsiyet, medeni durum, anne sigara kullanımı, baba alkol kullanımı, SCL puan ortalaması, ACE skoru ve ÇÇTÖ puanında olgu ve kontrol grubu arasında anlamlı fark saptanmıştır. Anlamlı fark çıkan verilerle çok değişkenli analizler yapıldığında, ACE skorunun her bir puan artışının, bağımlılık riskini 4,59 (2,34-8,87); ÇÇTÖ skorunun her bir puan artışının bağımlılık riskini 1,34 (1,19-1,50) ve SCL puan ortalamasının her bir puan artışının bağımlılık riskini 163,6 (16,85-1587,91) kat arttırdığı bulunmuştur. Bu risk artışları modelde kullanılan cinsiyet, medeni durum, anne sigara kullanımı ve baba alkol kullanımı değişkenlerinden bağımsızdır. Ölçekler birbiriyle yüksek düzeyde korele olduğu için ayrı ayrı uygulanan bu üç lojistik regresyon modelinin açıklayıcıkları 0,61-0,86 arasında değişmekteydi.Sonuç: Çocukluk çağı olumsuz olayları ve travmalarının, yetişkinlikte bağımlılık riskinde önemli rol oynadığı görüldü. Aynı zamanda cinsiyet, medeni durum, annenin sigara kullanımı ve babanın alkol kullanımının da bağımlılıkta rol oynayabileceği bulundu. Ebeveynlere gerekli eğitimler verilerek çocuklarını travmadan nasıl koruyabileceklerinin öğretilmesi önerilir.

Introduction and Aim: Adverse events and traumas in childhood can cause alcohol / substance abuse in adulthood. It is important to investigate this relationship more deeply and to support the causal link in order to prevent the occurrence of the addiction problem. The aim of this study is to investigate whether the risk of alcohol / drug addiction in adulthood is increased in people who have adverse or traumatic experiences in childhood compared to those who don't have adverse or traumatic experiences.Materials and Methods: This is a case-control study. The study group consisted of individuals aged 18 years and over who were actively treated in the alcohol / substance clinic of the Institute of Addiction, Toxicology and Pharmaceutical Sciences of Ege University between May and October 2019. The control group consisted of platelet donors aged 18 and over at Ege University Hospital Blood Center between August and December 2019. The sample size was calculated using an effect size of 0.5, an error margin of 5% and a power of 80% and 157 cases and 157 controls were planned to be enrolled. Because of the change in the functioning of the addiction clinic, the study could be completed with 40 subjects in the case group and 90 subjects in the control group. Two patients in the case group refused to fill out the given forms. At the end of the research, it is calculated that the effect size was calculated as 0.50 and the achieved power of the study was 100%. Ethics committee approval was obtained. Data were collected using a demographic information form, Adverse Childhood Experiences Scale (ACE), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), and Symptom Check List (SCL-90). Participants completed all forms in about 20 minutes. The independent variables of the study were; Childhood adverse events and traumas (emotional or physical neglect and abuse, sexual abuse) and other risk factors (gender, place of residence, educational status, marital status, age, income status, siblings, disability status, parental alcohol and substance use status). In the data analysis, T-test in independent groups was used to compare scale type data and Chi-square test in categorical type data were used. Logistic regression analysis was performed to clarify and adjust for the effect of possible confounders. p <0.05 was taken as the significance level.Results: While 65% of the case group consisted of men; 83.3% of the control group consisted of males (p = 0.020). Among the cases, 37.5% was married; 64.4% of the control group was married (p = 0.004). Smoking among mothers was 50% for the case group; 20% for the control group (p = 0.001). While 17.5% of the case group's hometown was a city enter, 55% was a district center and 27.5% was a village; 11.1% of the control group's hometown was the city center, 61.1% is the district center, 27.8% is the village (p = 0.595). Among the cases 12.5% had primary and lower education, 75% had secondary and high school, 12.5% had university and higher; while 8,9% of the control group had primary and lower education level, 51,1% had middle and high school education and 40% had university level or higher (p = 0,008). The mean age of the case group was 37.29 ± 8.28 years, and the mean age of the control group was 35.17 ± 9.94 years (p=0.239). While the economic status of 65% of the case group was between the hunger-poverty line, 35% is above the poverty line; The economic status of 46.7% of the control group was between the hunger-poverty line and 53.3% was above the poverty line (p = 0.053). While the mean number of siblings was 2.53 ± 1.93 in the case group, it was 2.67 ± 2.52 in the control group (p = 0.752). The mean number of children in the case group was 1.23 ± 1.12; The mean number of children in the control group was found to be 1.22 ± 1.22 (p = 0.990). The mean SCL score of the case group was 1.69 ± 0.71 and the control group was 0.13 ± 0.23 (p <0.001). The mean ACE score of the patient group (3.05 ± 2.31) was higher than the control group (0.24 ± 0.66), (p <0.001). The CTQ score of the case group was 45.78 ± 13.83 and the control group was 26.3 ± 3.57 (p <0.001). Among these variables, gender, marital status, maternal smoking, father alcohol use, mean SCL score, ACE score and CTQ score were significantly different between the cases and the control. When multivariate analyses were performed with significantly different data, each increase of the ACE score increased the dependence risk by 4.558 (2,34-8,87); It was found that each increase of the CTQ score increased the dependency risk by 1,336 (1,19-1,50) and each increase of the SCL score increased the risk of dependence by 163,6 (16,85-1587,91) fold. These risk increases were independent of gender, marital status, mother smoking and father alcohol use. As the scales were highly correlated with each other, the results of these three logistic regression models applied separately ranged from 0.61 to 0.86.Conclusion: Childhood adverse events and traumas play an important role in the risk of addiction in adulthood. It was also found that gender, marital status, mother's smoking and father's alcohol use could play a role in addiction. It is recommended that parents be given the necessary training to teach them how to protect their children from trauma.