Nikotin tercih eden sıçan soylarında nikotin yoksunluğunun sukroz tercihine etkisi

Abstract

Bağımlılığın ortaya çıkışında, yoksunluk ile tetiklenen stres yanıtı ve negatif afektönemli rol oynamaktadır. Pek çok yayında nikotin bağımlılığının gelişiminde çevreselfaktörlerin yanı sıra genetik faktörlerin de önemi vurgulanmaktadır. İnsanda sigarayabaşlama, sigara içimin sürdürülmesi, yoksunluk bulguları ve sigaranın bırakılmasındakibaşarı düzeyi gibi nikotin bağımlılığı ile ilişkili özelliklerin herediter geçiş gösterebildiğibildirilmektedir. Ege Üniversitesi, Laboratuvar Hayvanları Uygulama ve AraştırmaMerkezinde seçici tohumlama yöntemi kullanarak, nikotini suya tercih eden ve budavranışı bir sonraki jenerasyona aktarabilen özel bir sıçan soyu üretilmişti.Gerçekleştirdiğimiz bu tez çalışmasında, nikotini tercih eden (NT) sıçan soyunda nikotinyoksunluğunun duygu-durum üzerine etkilerinin ortaya koyulması amaçlanmaktadır.Araştırma 4 deney grubu ile (n = 12) yapılmıştır: Kontrol Erkek (KE), Kontrol Dişi(KD), NT soy Erkek (NTE), NT soy Dişi (NTD). Tüm deney gruplarına yedi gün oralsukroz tercihi testi (STT) uygulandıktan sonra sekiz hafta zorlu oral nikotin (50 g/ml)verilmiştir. Ardından on günlük nikotin yoksunluğu sırasında STT tekrarlanmıştır.Grupların sukroz tüketim miktarları arasındaki farkların istatistiksel analizi için SPSSprogramı kullanılmıştır.Bazal ve yoksunluk sukroz tüketimi verilerinin karşılaştırmasında nikotin, yoksunluğu(p = 0,042), gün (p 0,001), soy (p 0,001) ve cinsiyet (p 0,001) açısından farklarbulunmuştur. Soy ile cinsiyet (p 0,001), soy ile nikotin yoksunluğu (p = 0,039)etkileşimleri saptanmıştır. Bazal ve yoksunluk durumunda KD'ler diğer gruplardan dahafazla sukroz tüketmiştir. Yoksunlukta sukroz tüketiminin tüm gruplarda azalmasıanhedoninin geliştiğini göstermiştir. Bazal ve yoksunluk durumunda kontrol gruplarıarasında belirgin cinsiyet farkı bulunmuştur. NT grupta bazal durumda cinsiyet farkıyokken yoksunlukta cinsiyet farkı gelişmiştir. Bazal durumla karşılaştırıldığında,IVyoksunlukta hedoni seviyesinde en belirgin düşüş KD'lerde gözlenmiştir. KD'leryoksunluğun birinci gününden itibaren anhedonik iken KE'lerde yoksunluğun birincigününde anhedoni gözlenmemiştir. NTD'ler hem bazal şartlarda hem de yoksunluktaKD'lerden daha az sukroz tüketmişlerdir. Bu durum NTD'lerin KD'lerden daha çokanhedoni yaşadıklarına işaret etmektedir Erkek gruplarında hem bazal hem de yoksunlukdurumunda benzer düzeyde anhedoni saptanmıştır. NT sıçanlarda kontrollere oranlacinsiyet farkı azalmış, dişiler erkeklere benzer davranış sergilemiştir.Yoksunluğun birinci günü 1., 2., 4., 6. ve 24. saatlerde alınan sukroz tüketimi verilerideğerlendirilmesinde soy (p = 0,031) ve cinsiyetin (p < 0,001) anlamlı farklılığa yolaçtığı ayrıca saatler ile soy, saatler ile cinsiyet ve saatler, soy ile cinsiyet arasında p <0,001 düzeyinde etkileşim olduğu saptanmıştır. Sukroz tercihleri verilerideğerlendirilmesinde ise saatler (p < 0,001) açısından anlamlı fark bulunmuştur ayrıcasaatler ile soy arasında etkileşim olduğu saptanmıştır.Yoksunlukta, KD grubu KE grubuna oranla daha erken anhedoni geliştirmiş ve hedonikseviyeleri daha şiddetli düşüş göstermiştir. Bu sonuç, sigara tiryakisi kadınlarınerkeklere oranla nikotine daha bağımlı olduğunu ve sigarayı bırakmakta daha çokzorlandığını gösteren diğer çalışma sonuçları ile uyumlu bulunmuştur.NTD grubu, KD grubuna göre nikotin yoksunluğu sırasında daha fazla anhedonigöstermiştir. Ancak NT grupları arasında anlamlı cinsiyet farkı bulunmamıştır. NT sıçansoyunda yoksunlukta gözlenen bu negatif duygu-durum nikotin bağımlılığınıngelişimine önemli bir katkı veriyor olabilir.

Stress response and negative affect induced by withdrawal plays important roles in thedevelopment of drug addiction. In our laboratory, a nicotine-preferring (NP) rat line hasbeen generated using selective breeding method. In this study, we aimed to reveal theregulatory effect of inherited genetic background on nicotine withdrawal-inducednegative affect. Therefore, we studied the differences in basal and withdrawal induced-anhedonia between NP rat lines and their controls.This study involved 4 groups (n = 12): Control Males (CM), Females (CF), NP Males(NPM), and Females (NPF). In all groups, sucrose preference test was performed forseven days, followed by forced oral nicotine (50 g/ml) administration for eight weeks.Sucrose preference was repeated during withdrawal which lasted ten days. Data wereanalyzed using SPSS statistics software.When basal and withdrawal data were compared for sucrose consumption, there wereeffects of withdrawal (p = 0.042), days (p 0.001), line (p 0.001) and sex (p 0.001).Also, there were line and sex (p 0.001) and line and withdrawal (p = 0.039)interactions. CF, compared to other groups, consumed more sucrose during basal andwithdrawal conditions. In withdrawal, attenuated sucrose consumption in all groupsindicated anhedonia. There was significant sex difference in basal and withdrawalsucrose consumption between control groups. In NP groups, there was no sex differencein basal sucrose consumption while a sex difference has shown during withdrawal.Compared to basal status, the most significant decrease in hedonic level was observed inCFs. While CFs were anhedonic from the first day of withdrawal, anhedonia was notobserved on the first day of withdrawal in CMs. NPFs consumed less sucrose than CF inboth basal conditions and withdrawal. This indicates that NPFs experience moreVIanhedonia than CFs. The sex difference in NP rats was decreased compared to controlsand females showed similar behavior to males.There was a main effect of line (p = 0,031) and sex (p < 0,001) on hourly sucroseconsumption data at 1st, 2nd, 4th, 6th and 24th hours on the first day of withdrawal.Additionally, there were line and sex, hours and line, hours and sex, hours, line and sexinteractions. Also there was a main effect of hours (p < 0,001) on sucrose preferencedata and hours and line interaction.During withdrawal, CFs showed earlier anhedonia than CMs. CFs showed more severehedonic attenuation than CMs. This result is similar with the studies that indicate womenare more addict to nicotine than men. In sucrose consumption data NPFs showed moreanhedonia than CFs during withdrawal. But there were no significant sex difference inNP rats. The negative affect shown in NP rat lines during withdrawal may contribute tothe development of nicotine addiction.