Sinemada insan haklarının beden üzerinden ihlalleri

Abstract

Bu çalışma, insan hakları ihlallerinden olan zorla kaybetmeler ve cinsel ayrımcılık konularını sinema örneklemiyle irdelemeyi amaçlamaktadır. Zorla kaybetmeler ve cinsel ayrımcılık konularının ortak bir çalışmada yer almasının sebebi, her iki ihlal biçiminin de doğrudan bedeni hedef alması noktasındaki bağlantısıdır. Bu ihlallerin ekseriyetle hangi bedenleri (grupları) hedef aldığı; bu bedenlere hangi iktidar biçimleri tarafından, ne şekillerde müdahale edildiği noktasındaki benzer pratikler, bu iki konu bakımından bağlantıyı mümkün kılmıştır. Nitekim iktidarın hedef aldığı bedenler, tesadüfi tercihlerin sonucu değildir. Yine bu bedenler, ekseriyetle politik ya da etnik açıdan, cinsiyet düzleminde ya da cinsel yönelim zemininde ötekileştirilen ve damgalanan kırılgan bedenlerdir. Bedenin kırılganlaştırılması, bu bedenlerin her an yok edilebilir, damgalanabilir, denetlenebilir hale getirilmesine meşruiyet kazandırır. Bu çalışmada da zorla kaybetmeler ve cinsel ayrımcılık pratiklerinin kırılgan bedenleri hedef alan boyutları, sadece kültürel değil aynı zamanda politik bir araç olan sinema filmleri bağlamıyla ele alınacaktır. Bu filmler aracılığıyla, söz konusu ihlallerin kırılgan bedenleri hedef alan yok etme, damgalama ve denetleme mekanizmaları açık bir şekilde gözler önüne serilmektedir. İki ana başlıktan oluşan bu çalışmada öncelikle zorla kaybetmeler ve cinsel ayrımcılık konularının uluslararası metinlerdeki yeri, ilgili sözleşmeler aracılığıyla aktarılacaktır. Daha sonra bu metinlerin aslında hangi bedenleri koru(ya)madığı sorunsalı, her bölümün ikinci alt başlığında sinema filmleri okumalarıyla ele alınacaktır.

This study aims to analyse the subjects of forced disappearances and gender discrimination, that are both human rights breaches, with film samples. The reason for having forced disappearances and gender discrimination in a common study is the connection of both type of breaches that target the body. The connection between the two subjects had been possible due to their similar practices on which bodies (groups) they target, by using which power structures and on how they intervene to these bodies. Hence, the bodies that are targeted by power is not a result of coincidencal choices. These bodies are vulnerable bodies that are discriminated and stigmatized on the grounds of sex or gender mostly on political and ethnical respects. The vulnerability of the body legitimizes their condition on suddenly being dissapeared, stigmatized and controlled. This study discusses the dimensions of forced disappearances and gender discrimination practices targeting vulnerable bodies in the context of films that are not merely cultural but also political instruments. It unfolds the destruction, stigmatization and control of aforementioned breaches that target vulnerable bodies. This study that has two headings will primarily explain the situation of forced disappearances and gender discrimination under international documents through the relevant conventions. Later the question of which bodies are being protected (or cannot protected) will be discussed under the second heading of each part via film analyses.