Ebeveynlerin ve öğretmenlerin oyun inançlarının çocuğun akran etkileşimi ve mizacı üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmada ebeveynlerin ve öğretmenlerin çocukların oyun zamanları hakkındaki inançlarının çocukların akran etkileşimine ve mizaçlarına nasıl yansıdığını belirleyebilmek amaçlanmıştır. Araştırmaya 2017-2018 eğitim öğretim yılında İzmir'in Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak ve Narlıdere ilçelerindeki 21 bağımsız okul öncesi eğitim kurumlarındaki 369 ebeveyn ve 110 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından geliştirilen ebeveynlerin ve öğretmenlerin sosyo-demografik özelliklerini tespit etmek amacıyla kullanılan `Ebeveyn Bilgi Formu` ve `Öğretmen Bilgi Formu`; Fogle ve Mendez (2006) tarafından geliştirilip, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılan `Anne Baba Oyun Zamanı Deneyimleri Ölçeği`; Fantuzzo, Mendez ve Tighe (1998) tarafından geliştirilen ve Ahmetoğlu, Acar ve Aral (2016) tarafından geçerlik ve güvenilirlik çalışması yapılan `Penn Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği` ve Martin ve Bridger (1999) tarafından geliştirilen, Yoleri (2014) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan `Çocuklar İçin Mizaç Değerlendirme Takımı-Gözden Geçirilmiş Ebeveyn Formu` ölçekleri kullanılmıştır. PPBS ölçeği için Cronbach Alpha genel güvenilirlik katsayısı α= .86 olarak hesaplanmış olup; `Oyunu Destekleme` boyutu için Cronbach Alpha α= .90, `Akademik Becerilere Odaklanma` boyutu için Cronbach Alpha α= 0,73 değerleri elde edilmiştir. PEAOÖ/Ebeveyn Formu iç tutarlılık düzeyleri Oyun Etkileşimi α=.72, Oyunun Bozulması α=.75 ve Oyundan Kopma α=.60 olarak; PEAOÖ/Öğretmen Formunun iç tutarlılık düzeyleri ise Oyun Etkileşimi için α=.85, Oyunun Bozulması için α=.89 ve Oyundan Kopma için α=.81 olarak bulunmuştur. TABC-R ölçeği geçerlik güvenirlik çalışmasında ölçeğin iç tutarlık düzeyleri Utangaçlık alt boyutu için α=.83; Aktivite düzeyi alt boyutu için α=.77; Olumsuz duygulanım boyutu için α=.80 ve Sebat etme alt boyutu için ise α=.74 bulunmuştur. İlişkisel tarama modeline göre tasarlanan araştırmada PPBS (The Parent Play Beliefs Scale) ölçeğinin Türkçe uyarlaması `Anne-Baba Oyun Zamanı Deneyimleri` Türkiye'deki ebeveynlerin çocuklarının oyun algılarına bakışını anlayabilmek için; `PENN Etkileşimli Akran Ölçeği: Ebeveyn ve Öğretmen Formu` çocukların oyun sırasında gösterdikleri davranışların akran etkileşimi üzerindeki etkisinin öğretmen ve ebeveyn gözünden değerlendirebilmesi için; `Çocuklar İçin Mizaç Değerlendirme Takımı- Gözden Geçirilmiş Ebeveyn Formu` ise çocukların oyun sırasında gösterdikleri davranışlara mizacın etkisini görebilmek için kullanılmıştır. Basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile katılımcılar belirlenmiştir. Elde edilen veriler SPSS 20.0paket programında işlenmiştir. Cronbach alfa kat sayıları incelenerek ölçeklerin uygulama da kullanılabilir olup olmadığı sınanmış ve birbirlerini açıklama durumlarına bakılmıştır. Değişkenler arasında ilişkileri belirlemek için korelasyon ve regresyon analizi işlemleri yapılmıştır. Araştırma bulguları sonucunda; ebeveynlerin ve öğretmenlerin oyun inançları ile çocukların akran etkileşimleri ve mizaçları arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Ebeveynlerin oyunu destekleme düzeyleri ile akran etkileşimleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde oyunu destekleme düzeyleri arttıkça çocukların oyunun bozulması ve oyundan kopma düzeylerinde artış meydana geldiği saptanmıştır. Ebeveynlerin oyunu destekleme düzeyleri ile mizaçları arasındaki ilişkiler incelendiğinde ise oyunu destekleme düzeyleri arttıkça utangaçlık, aktivite düzeyleri ve olumsuz duygulanım düzeylerinde artış olurken, sebat düzeylerinde düşüş olduğu saptanmıştır.Ebeveynlerin akademik becerilere odaklama düzeyleri ile akran etkileşimleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde akademik becerilere odaklanma düzeyleri arttıkça oyun etkileşimi, oyunun bozulması ve oyundan kopma düzeylerinde de artış meydana geleceği bulunmuştur. Ebeveynlerin akademik becerilere odaklama düzeyleri ile mizaçları arasındaki ilişkiler incelendiğinde ise akademik becerilere odaklama düzeyleri arttıkça aktivite düzeyleri ve olumsuz duygulanım düzeylerinde artış olurken, sebat düzeylerinde düşüş olacağı bulunmuştur. Ebeveynlerin akademik becerilere odaklama düzeyleri ile utangaçlık arasında ise bir ilişki bulunmamıştır.

In current study, it is aimed to determine how parents 'and teachers' beliefs about children's play times are reflected on children's peer interaction and temperament. In the 2017-2018 academic year, 369 parents and 110 preschool teachers from 21 independent kindergarten in Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak and Narlıdere districts of İzmir participated in the study. As data collection tools: `Parental Information Form` and `Teacher Information Form` developed by the researcher to determine the socio-demographic characteristics of parents and teachers; Fogle and Mendez (2006) developed and validity and reliability study `The Parent Play Beliefs Scale`; `Penn Interactive Peer Play Scale` developed by Fantuzzo, Mendez and Tighe (1998) and validity and reliability study by Ahmetoğlu, Acar and Aral (2016); The `Temperament Assessment Battery for Children-Revised:Parent Form` scales developed by Martin and Bridger (1999) and validity and reliability studies by Yoleri (2014) were used. Cronbach Alpha general reliability coefficient for the PPBS scale was calculated as α = .86; Cronbach Alpha α = .90 for `Play Support, and Cronbach Alpha α = .73 for` Academic Focus `. Internal consistency levels of PIPPS / Parental Form were Play Interaction α = .72, Play Disruption α = .75 and Play Disconnection α = .60, while PIPPS / Teacher Form internal consistency levels were Play Interaction α = .85, α = .89 for Play Disruption and α for Play Disconnection = .81. In the validity and reliability study of the TABC-R scale, the internal consistency levels of the scale were α = .83 for the Approach/Withdrawal sub-dimension; α= .77 for the Activity Level sub-dimension; α = .80 for the Emotional Intensity dimension and α = .74 for the Persistence sub-dimension. In a survey designed according to the Relational Scanning Model, PPBS (The Parent Play Beliefs Scale) Turkish version of the scale `Anne Baba Oyun Zamanı Deneyimleri` in Turkey to understand the perspective of parents in their children's perception of the play; `PENN Interactive Peer Scale: Parent and Teacher Form` which is used to evaluate the effect of children's behaviors on peer interaction from the eyes of the teacher and parents; The `Temperament Assessment Battery for Children-Revised: Parent Form` was used to see the effect of temperament on children's behaviors during play. Participants were identified by simple random sampling method. The data obtained were processed in SPSS 20.0 package program. Cronbach Alpha coefficients were examined to determine whether the scales could be used in the application and to explain each other. Correlation and regression analysis were performed to determine the relationships between the variables. As a result of the research findings, significant differences were found between parents 'and teachers' play beliefs and children's peer interactions and temperaments. When the relationship between play support and peer interactions of parents was examined, it was found that as play support levels increased, children's play disruption and disconnection levels increased. When the relationships between parents' play support levels and temperaments were examined, it was found that approach/withdrawal, activity level and emotional ıntensity levels increased, and persistence levels decreased as play support levels increased. When the relationship between parents' focus on academic skills and peer interactions were examined, it was found that as the level of focusing on academic focus skills increased, play interaction, disruption of the play and levels of disconnection would also increase. When the relationships between parents' focus on academic focus skills and their temperament were examined, it was found that as the focus on academic focus skills increased, activity level and emotional ıntensity levels increased and persistence levels decreased. There was no relationship between the approach/withdrawal and the level of parents' focus on academic skills.