Kayırmacılık temelli ilişkilerin futboldaki görünümü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, futboldaki kayırmacı uygulamaları incelemektir. Bu bağlamda, futboldaki kayırmacılığın nedenleri, boyutları ve türleri ortaya konacaktır. Ayrıca kayırmacılığın futbolun gelişimi üzerindeki sonuçlarına ve kayırmacılığı azaltmanın yollarına değinilecektir. Nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılan araştırmanın verileri bireysel görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu on iki hakem, on iki futbolcu, sekiz antrenör/teknik direktör, bir spor sosyoloğu ve yazarı, bir kulüp yöneticisi ve iki taraftar oluşturmuştur. Bu katılımcılarla toplam 36 bireysel görüşme yapılmış, verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre futbolda kayırma kültürü hâkimdir. Bulgular, futbolda kayırmacılığın iki bağlamda ortaya çıktığını göstermektedir: Hakemlerin kayırma pratikleri ve futbolun yönetim organındaki kayırma pratikleri. Hakemler faul, taç, ofsayt kararı, sarı ve kırmızı kart gösterme, uzatma süresi, penaltı kararı, gibi oyun içindeki pek çok kararla kayırmacı tutum sergileyebilmektedir. Hakem yöneticileri ise hakem atamaları, klasman yükselmeler, ceza ve performans değerlendirme gibi boyutlarda kayırmacı tutum sergilemektedir. Kayırmacılığın ağırlıklı olarak, ahbap çavuş ilişkileri ve siyasi gerekçelerle otaya çıktığı görülmektedir. Futbolda kayırmacılığın, akraba kayırmacılığı (nepotizm), eş-dost kayırmacılığı (kronizm), hemşehrilik ve siyasi kayırmacılık (partizanlık) gibi türleri bulunmaktadır. Kayırmacılık, futbolun ve hakemlik kurumunun başarısını olumsuz etkilemekte ve futbolun kurumsallaşmasını engellemektedir. Bu uygulamaları azaltmanın temel yolu, spor ortamlarında eşitlik, adalet, liyakat gibi değerlerin yerleşmesini sağlamaktır. Sonuç olarak futbolda kayırmacılık temelli uygulamaların yaygın olduğu ve bu uygulamaların pek çok soruna yol açtığı anlaşılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kayırmacılık, Nepotizm, Kronizm, Hemşehrilik, Siyasi Kayırmacılık, Hakem, Futbol, Spor.

The purpose of this research is to examine the favoritism in the football. In this context, the reasons, sizes and types of favoritism have been revealed in the football. It also referred to the results of favoritism in the development of football and ways for reducing favoritism. The qualitative research was choosen for this research. Individual in-depth interview were used to collect data. The participants of the study consisted of twelve referees, twelve football players, eight coaches, a sports sociologist and writer, a sport manager and two supporters. Data were collected by individual interviews and analysed by content analysis. According to the findings of the research, the culture of favoritism is prevailing in the football. The findings shows that favoritism in football has emerged in two contexts: favoritism of referees and favoritism of refrees' institution. The referees may show favoritism in many decisions in the competition; such as foul, throw in, offside, yellow and red cards, extra time and penalty decisions. The referee managers behave favourably in terms of referee appointments, class promotion, penalizing and performance evaluations. Favoritism in the football emerges from some reasons such as affinity, crony relations and political reasons. There are types of favoritism in football such as nepotism, cronyism, citizenship and partisanship. Favoritism negatively affects the success of the refrees' institution and prevents the institutionalization of football. The main way to reduce these practices, values such as equality, justice and merit to ensure the settlement in sports environments. As a result, it is understood that the favoritism is common and it caused many problems.Key Words:Favoritism, Nepotism, Cronyism, Citizenship, Partisanship, Referee, Football, Sport Management.