Platelet agregasyonunda glikoprotein vı (GPVI) reseptör inhibitörü aday moleküllerin etki mekanizmasının araştırılması

Abstract

Vasküler hasar durumunda kanamayı durdurarak hemostazı sağlayan plateletler aşırı aktivasyon sonucu trombüs oluşumuna yol açmaktadır. Trombüs kan damarlarını bloke ederek miyokard enfarktüs veya inme gibi iskemik komplikasyonlara sebep olmaktadır. Piyasada var olan antiplatelet ilaçların kanama riskini arttıcı ve primer hemostazı bozan yan etkilerinden dolayı kullanımları kısıtlanmaktadır. Dolayısıyla, dünyada ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer alan kardiyovasküler hastalıkları azaltmak için halen etkili ve güvenli antitrombotik ilaçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Platelet temel kollajen reseptörü Glikoprotein VI (GPVI)'nın sadece plateletlerde ve prekürsörleri olan megakaryositlerde eksprese olması ve ana kanama komplikasyonlarına sebebiyet vermeden önemli ölçüde patolojik trombüs oluşumunu azaltması nedeniyle son zamanlarda GPVI güçlü ve güvenli antitrombotik tedavi için hedef olmuştur. Yeni ilaç keşfi ve geliştirilmesinde ilaçların yeniden konumlandırılarak kullanımı için, uygunluğu onaylanmış mevcut ilaçların ikincil etkilerinin bulunmasına yönelik stratejiden hareketle FDA onaylı ilaçlardan ve satışa hazır milyonlarca sentezlenmiş bileşiklerin sanal tarama için oldukça zengin bir kütüphane olması sebebiyle Molport veri tabanından GPVI reseptörü antagonistleri baz alınarak yapılan sanal tarama sonucu bileşikler seçilmiştir. Antiplatelet aktivitelerini tespit etmek amacıyla yıkanmış plateletlerde (2x108 platelet/ml) GPVI agonistleri (kollajen 3µg/ml, konvalksin 50 ng/ml) ve en güçlü platelet agonisti trombin (0,1 U/ml) ile indükleyerek oluşturulan platelet agregasyonu üzerine seçilen bileşiklerin inhibitör etkileri incelenmiştir. Güçlü platelet agregasyon inhibitörü ve GPVI antagonisti olabilecek bileşikler bulunmuştur. Elde edilen veriler güçlü ve güvenli antitrombotik bileşiklerin geliştirilmesine ışık tutacaktır.Anahtar Kelimeler : Platelet Agregasyonu, GPVI, Antiplatelet Etki, Sanal Tarama

Platelets that maintain homeostasis by stopping bleeding in vascular injury lead to formation of thrombus after excessive platelet activation. Thrombus causes ischemic complications like myocardial infarction and stroke blocking blood vessels. Antiplatelet drugs in the market have limitations in use because of the risk of increasing bleeding and side effects that impair primary homeostasis. Hence, safe and effective antithrombotic drugs have been still needed to reduce the cardiovascular diseases which are primary reason of deaths in the world. Nowadays, Glycoprotein VI (GPVI), platelet major collagen receptor, is a target for potent and safe antithrombotic therapy because of only being expressed in platelets and their precursors, megakaryocytes, and significantly reducing formation of pathological thrombus without causing major bleeding complications. In discovery and development of new drugs, the compounds from (i) FDA approved drugs, aiming drug repurposing, a strategy of finding the secondary effect of approved drugs for use, and (ii) Molport database that is ready to order millions of compounds making a giant library for virtual screening were chosen by a combined virtual screening method based on GPVI receptor antagonists. Inhibitory activities of selected compounds on platelet aggregation-induced by GPVI agonists (collagen 3µg/ml, convulxin 50 ng/ml) and by the strongest platelet agonist (thrombin 0.1 U/ml) in washed platelets (2x108 platelet/ml) were studied. The compounds that may be potent platelet aggregation inhibitors and GPVI inhibitors were determined. The results may clarify to develop potent and safe antithrombotic compounds.Key Words : Platelet Aggregation, GPVI, Antiplatelet Effect, Virtual Screening