İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin çocuk istismarı konusundaki görüşlerin incelenmesi

Abstract

- 80 ÖZET Bu araştırmada öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihma li konusundaki görüş ve düşüncelerinin öğrenilmesi amaçlan mıştır. Öğretmenlerin çocukların karşılaştığı hangi durumları çocuk istismarı olarak kabul ettikleri, çocuk istismarının toplumumuzdaki nedenleri hakkında düşündükleri, istismar edilen çocuğun göstereceği belirtileri, meslek yaşamlarında ne sıklıkla istismar olayına rastladıkları ve bunların ne tur istismar olduğu, çocuk istismarının önlenmesi konusunda genelde ve kendi meslekleri ile ilgili olarak görüş ve önerileri öğrenilmek istenmiştir. Araştırmanın verileri bir anket formu aracılığıyla toplanmıştır. İzmir'in farklı semtlerini temsil ettiği düşünülen okullardan seçilen 100 öğretmen, örneklemi oluşturmuştur. Öğretmenlerin 66'sı kadın, 44' ü erkektir. Veri top lama aracı olarak, 10 açık uçlu sorudan oluşan bölümde, öğretmenlere, hangi durum ve davranışları çocuk istismarı olarak değerlendirdikleri, istismar vakalarıyla hangi sıklıkta karşılaştıkları, bu sorunun nedenleri ve nasıl önle nebileceği sorulmuştur. Ayrıca öğretmenlere 20 maddeden oluşan bir istismar belirti listesi verilmiştir. Burada öğretmenlerin verilen belirtileri ne derece istismar belirtisi olarak gördükleri öğrenilmeye çalışılmıştır. Uy gulama Milli Eğitim Bakanlığı' ndan alman izinden sonra, yapılmıştır. Toplanan veriler uygun kategorilere ayrılmış frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Gerekli görülen yer lerde varyans analizleri yapılmıştır.- 81 - Verilerden elde edilen sonuçlardan görülmektedir ki öğretmenlerin çoğunluğu tarafımdan çocuğun duygusal bakımdan istismarı en önemli görülen istismardır. Çocukların fiziksel olarak istismar edilmesi, öğretmenlerin yarısın dan fazlası tarafından önemli görülmektedir. Bunu çocuğun küçük yaşta uygunsuz işlerde çalıştırılması ve eğitimsel ihmali takip etmektedir. Öğretmenlerin meslek yaşamlarında istismar edilen çocuklarla karşılaşma oranlarının `sık sık` ve bazan`de yoğunlaştığı görülmüştür ve karşılaştıkları bu istismar türleri arasında ilk sırayı duygusal istismar almaktadır, öğretmenlerin yarısından azı tarafından fizik sel istismar ikinci sırada belirtilmiştir. Bunun arkasından eğitimsel ihmal, küçük yaşta çalıştırma ve fiziksel ihmal gelmektedir. Öğretmenlerin toplumumuzda oldukça yaygın gör dükleri çocuk istismarının nedeni olarak, eğitim yetersizliğine öncelik verdikleri görülmektedir. Bu nedene çok yakın bir oranda ekonomik yetersizlikler ikinci sırada yer almaktadır. Öğretmenlerin yarısından çoğu tarafından istismar edenlerin bireysel özellikleri istismarın nedeni olarak görülmektedir, Toplumumuzun geleneksel değer yargıları ise öğretmenlerin yarısından azı tarafından istismarın nedenleri arasında bildirilmiştir. İstismar edilen çocuğun göstereceği belirtiler konusunda öğretmenlerin tümünün davranış ve kişilik bozukluklarında birleştikleri görülmektedir. Yine aynı şekilde istismar edilmenin çocukda uzun vadede yaratacağı etkiler olarak da davranış ve kişilik bozuklukları görülmektedir. Öğretmenlerin çocuk istismarının önlenmesi ko-- 82 - nusunda genel olarak yaptıkları önerilerde önceliği ailenin eğitilmesi almıştır o Bunu öğretmenlerin yarısından fazlası tarafından belirtilen Önlem, formal eğitimin yaygınlaştırılması ve iyileştirilmesi takip etmektedir. Yarısın dan azı tarafından üçüncü sırada bildirilen önlem ise ekonomik koşulların düzeltilmesidir. Öğretmenlerin kendi meslekleriyle ilgili olarak yaptıkları önerilerde ilk sırada okul -veli ilişkisinin arttırılması yar almıştır. Arkasın dan öğrenciye karşı olumlu davranışların geliştirilmesi, okuldaki rehberlik çalışmalarının uzman kişiler tarafından devamlı olarak yürütülmesi, çocuk istismarı ve ihmalinin önlenmesi ve azaltılması konusunda ilk sıraları alan önlem lerdir.