Üniversite öğrencilerinde benlik sisteminin incelenmesi
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
ÖZET Bu araştırmanın amacı üç aşamada gerçekleştirilmiştir, önce araştırmada Harter ve Neemann (1986) tarafından geliştirilmiş olan Üniversite öğrencileri İçin Benlik Algısı Profili ölçeklerinin Türk Üniversite öğrencileri üzerinde kullanılabilirliğine ilişkin bilgi edinebilmek amacı ile geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması; Harter` in konu ile ilgili varsayımlarının sınanması, ve bütünsel benlik değeri ile ilgili olduğu düşünülen ve bu araştırmada ele alınan cinsiyet, öğrenim düzeyi, öğrenim görülen bölüm, anne-babaların eğitim düzeyleri, sosyo-ekonomik düzey ve öğrenim görülen bölüme isteyerek girme/girmeme değişkenleri ile Benlik Algısı Profilinden alınan puanlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Benliği hem çok boyutlu hem de bütünsel olarak değerlendirdiğinden, bütünsel benlik değerinin belirleyicilerini James ve Cooley' nin görüşlerinde bütünleştirdiğinden ve benliğin yaşla birlikte değiştiğini ileri sürerek farklı gelişim dönemleri için farklı ölçekler geliştirdiğinden dolayı bu araştırmada, Harter1 in modeli ve bu modele dayalı olarak geliştirdiği ölçekler üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda, Ege Üniversitesinin Fen (Biyoloji Bölümü) ve Edebiyat (Psikoloji ve Sosyoloji Bölümleri) Fakülteleri olmak üzere üç ayrı bölümde öğrenim görmekte olan 265 kız 110 erkek toplam 375 üniversite öğrencisiyle yürütülen bu araştırmada, Bireysel Bilgi Formu, Üniversite öğrencileri İçin Benlik Algısı Profili, Üniversite öğrencileri İçin Sosyal Destek Ölçeği ve Önem Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya, ayrıca, araştırmada kullanılan ölçeklerin ayırdedici geçerlik analizi için bir de psikolojik danışma, ve rehberlik merkezine çeşitli nedenlerle başvuran bir grup üniveriste öğrencisi de alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular araştırmanın amaçları doğrultusunda şöyle özetlenebilir: Üniversite öğrencileri İçin Benlik Algısı Profilinin güvenirlik çalışmasında, Mesleki Yeterlilik, Akademik Yeterlilik ve Ahlak altölçekleri dışındaki diğer altölçeklerin iç tutarlılık katsayılarının yüksek olduğu bulunmuştur. Üniversite öğrencileri İçin Benlik Algısı Profilinin geçerlik çalışması için faktöryel, birleşen ve ayırdedici geçerlik analizleri yapılmıştır. Buna göre ölçeğin faktöryel geçerliği ölçeğin bazı faktörlerinin net bir şekilde ayrıldığını bazılarının ise ayrımlaşmadığını; birleşen geçerliği ölçeğin Üniversite öğrencileri İçin Sosyal Destek ölçeğindeki ilgili altölçekler ile olumlu ve anlamlı düzeyde birleştiğini; ayırdedici geçerliği ise ölçeğin her bir boyutunda ve bütünsel benlik değerinde karşılaştırma grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde farklılaşmaların olduğunu ortaya koymuştur. Üniversite öğrencileri İçin Sosyal Destek Ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelendiği analizlerde, ölçeğin altölçeklerinin iç tutarlılık katsayılarının oldukça yüksek olduğu ve tüm faktörlerin net bir şekilde ayrımlaştığı bulunmuştur. IXAraştırmanın ikinci amacı çerçevesinde, Harter` in konu ile ilgili varsayımların sınanması yapılmış ve şu genel bulgular saptanmıştır: Bu bölümde yapılan analizlerde, hem ergenlerin önem verdikleri boyutlar ile o boyutlardaki yeterlilik algılamaları arasındaki farkın hem de etkileşimde bulunulan kişilerin ergenin benliğine ilişkin değerlendirmelerinin, ayrı ayrı, bütünsel benlik değeri ile ilişkileri olduğu; ancak bu iki değişkenin birlikte bütünsel benlik değerine olan etkilerinin anlamlı olmadığı bulunmuştur. Farklı bütünsel benlik değerindeki üniversite öğrencilerinin yeterlilik ile önem puanlarının karşılıklı olarak incelendiği analize bakıldığında, düşük benlik değerindeki üniversite öğrencilerin benlik boyutlarında algıladıkları yeterlilik ile o boyutlara verdikleri önem arasındaki farkın en yüksek, yüksek benlik değerindeki üniversite öğrencilerin ise benlik boyutlarında algıladıkları yeterlilik ile o boyutlara verdikleri önem arasındaki farkın en az olduğu dikkati çekmektedir. Araştırmanın bu bölümünde, ayrıca, benliğin farklı boyutlarına verilen önem, öğrenim düzeyi ve cinsiyet değişkenleri açısından da incelenmiştir. Buna göre, öğrenim düzeyi değişkeni açısından benliğin farklı boyutlarına verilen önemin istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılaşma göstermediği, ancak cinsiyet değişkeni açısından kızlar ve erkekler arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılaşmaların olduğu bulunmuştur. Erkeklerin Atletik Yeterlilik, kızların ise Mesleki Yeterlilik, Akademik Yeterlilik, Sosyal Onay, Yakın Arkadaş İlişkileri ve Mizah boyutlarına daha fazla önem verdikleri ortaya konulmuştur. Son olarak, araştırmada ele alınan değişkenler ile Üniversite Öğrencileri İçin Benlik Algısı Profilinden alınan puanlar arasındaki ilişkilere bakıldığında, öğrenim düzeyi ve babanın eğtim düzeyi ile Üniversite Öğrencileri İçin Benlik Algısı Profilinden alınan puanlar arasında anlamlı ilişkiler bulunamamasına karşın cinsiyet, öğrenim görülen bölüm, annenin eğitim düzeyi, sosyo-ekonomik düzey ve öğrenim görülen bölüme isteyerek girme/girmeme değişkenleri ile Üniversite Öğrencileri İçin Benlik Algısı Profilinin bazı boyutları arasında anlamlı ve olumlu yönde ilişkilerin olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın amaçları çerçevesinde yukarıda sunulan bulgulara yol açan çeşitli nedenler araştırmanın bulgular ve yorum bölümünde ayrıntılı bir biçimde tartışılmıştır. x
Collections