Şeyhülislam M.Esad Efendi`nin Tefsiru`l-Âyâti`l-Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena adlı eserinin tahkik ve tahlili

Abstract

Kur'ân'i Kerîm'in anlaşılmasına yönelik tarih boyunca büyük çabalar gösterilmiş, bu çabaların bir sonucu olarak çok sayıda tefsir vücuda gelmiştir. İslam dünyasına uzun yıllar liderlik eden Osmanlılar İslam dininin doğru anlaşılması için günün şartlarına uygun olarak eğitim kurumları oluşturmuş ve buralarda İslami ilimlerin eğitimini vermiştir. Tarih boyunca yazılmış olan tefsirleri ve bunları kaleme alan müfessirleri inceleyen Tefsir tarihi, uzun yıllar Osmanlı tefsir mirasına sayfalarında yer vermemiştir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar, haddizatında yeterli olmamakla birlikte, Osmanlı tefsir tarihi alanında zengin bir mirasın varlığını, az da olsa gözler önüne sermiş, daha fazla çalışma yapmak isteyenlere ışık tutmuştur. Peşinen söyleyebiliriz ki pekçok Osmanlı müfessiri Kur'an'ın anlaşılmasına ve dolaylı olarak tefsir ilminin gelişmesine azımsanmayacak ölçüde katkı sağlamıştır. Bunlardan biri olan Şeyhulislam Esad Efendi, mîlâdî (xvıı ? xvııı.) Yüzyılları arasında yaşamış, başta tefsir olmak üzere değişik alanlarda eserler kaleme almıştır. Esad Efendi, Şeyhulislam İsmail Efendi'nin oğlu olduğundan genç yaşta ilmi bir çevrede yetişmiştir müfessirler içinde.Müfesssirler içinde müslümanların günlük hayatlarında çok okuduğu sûre ve âyet grupları üzerinde yoğunlaşanlar vardır, Esad Efendi'nin tahkîki ve tahlîli yapılan ?Tefsiru'l Âyati'l Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena? adlı risalesi buna örnektir. Kur'an'ı Kerimdeki ?Rabbena? kelimesinin geçtiği âyetleri tefsir eden Esad Efendi çalışmasında kendisinden önceki dirâyet tefsirlerinden büyük ölçüde istifade etmiştir.Bu çalışma, Esad Efend'iyi tanıtmayı, eserleri hakkında bilgi vermeyi, ?Tefsiru'l- Âyati'l Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena? adlı eserin tahlîl ve tahkîkini amaçlamaktadır.Anahtar sözcükler: Rabbena, Tahkîk, Tefsir, Esad Efendi, Osmanlı.

Through long ages,there are many efforts on understanding the mening and the message of Qur?an which lead to a great deal of books and treatises on the interpretation and explanation on it. The Ottoman who was the leader of Islam community for many years aimed to establish many Islamic educational institutions and research centers in order to get correct information on Islam and promote Islamic knowledge to other people in the world. History of Tafseer/Interpretation which research Interpretation treatises and whose commentators appear in the heritage of Ottomans. Recent researches which are insufficient could indicate that there exists huge treasure of tafseer/interpretation and offer an insight into researchers who wants to research more. Briefly stated, many Ottoman Mufassirs/Commentators have a considerable amount of contribution on understanding of Quran. One of the Ottoman commentators is Esad Efendi who lived prime era (xvıı ? xvııı.) century contributed many books is and treatises to the field. Esad Efendi begun his education at early ages in the environment of his father Shaykh al-Islam Ismail effendi. Generally, common and daily read Suras are focused on in tafseer treatises and Esad Efendi?s ?Tefsiru?l Âyati?l Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena? are two examples of them. Esad Efendi selected suras which contains ?Rabbena? words takes while creating his treatises and referenced from dirayat interpretation methodIn this study, Esad Efendi life, and his treatises actually Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena treatise is aimed to researched, understand and anlyse in the light of recent studies.Rabbena, Critical Edition, Tafsir, Esad Efendi, Ottoman.