Ebu Medyen el-Mağribi hayatı, eserleri, tasavvufi görüşleri ve Medyeniyye tarikati

Abstract

Bu çalışma, VI/XII. yüzyılda yaşamış olan Ebû Medyen Mağribî'nin hayâtı, eserleri, tasavvufî görüşleri ve Medyeniyye tarîkati bölümlerinin araştırılması ve hazırlanmasından oluşmaktadır.Kuzey Afrika tasavvufunun şekillenmesinde ve gelişim seyri içerisinde en etkili isim, ?batının şeyhi? olarak kabul edilen ve ?Mağrib'in Cüneydi? ünvanıyla anılan Ebû Medyen'dir. O, ilim öğrenmeye ve öğretmeye, öğrendiği ilimle amel etmeye oldukça önem vermiş, melâmî kişiliğiyle sade bir yaşam sürmüş, fütüvvet geleneğine bağlı olarak topluma hizmeti şiâr edinmiş, rûhânî önder olmanın yanında, aktif şeyh rolünden taviz vermemiş, tevekkülü hayatının merkezine oturtmuş, İslâm'ın temel esaslarına bağlı sünnî tasavvuf anlayışını benimsemiş ve binden fazla kerâmet sahibi şeyhin yetişmesine katkıda bulunarak bu anlayışın Mağrib'de yayılmasına öncülük etmiştir.Ebû Medyen'in görüşleri başta İbn Arabî olmak üzere halîfeleri/müritleri vasıtasıyla gerek Batı ve gerekse Doğu İslam dünyasında yayılmış ve ismi daima saygıyla zikredilmiştir. Ebû Medyen'in altıncı ve yedinci asır tasavvuf düşüncesinde çok geniş bir tesiri vardır. Medyeniyye tarîkati Kuzey Afrika'da ortaya çıkan ilk tarîkat olmasına ve bu coğrafyada görülen diğer tarîkatler üzerinde etkili olmasına rağmen zamanla başta Şâziliyye ve Senûsiyye olmak üzere diğer tarîkatler içerisinde erimiştir. Medyeniyye, tarihe karışmış bir tarîkat olmakla birlikte pîrin etkisi hâlâ devam etmektedir. Pîr bugün dahi Tilimsen ve çevresinin mânevî sahibi ve koruyucusu olarak kabul edilmekte, bütün Kuzey Afrika'da büyük saygı görmektedir.Anahtar Kelimeler: Ebû Medyen, Batının Şeyhi, Tasavvuf, İbn Arabî, Fütüvvet, Medyeniyye.

This study consists of research and preparation parts of the life of Abu Madyan Magribi who lived in the 6 & 7th century, works, his sufistic views and Madyaniya order.The most significant person who was involved in the formation and development of North African Sufism is Abu Madyan, who is accepted as the ?Sheikh of the West? and called ?Junayd of Magrib?. He gave a lot of importance to learning and teaching, carrying out his deeds appropriate to what he had learnt, lived a simple life with his melamine personality, embraced the ideology of helping the society according to futuvva culture, never gave up his role as the active sheikh as well as being the spiritual leader, trust in God is the most important argument of his life, accepted the Sunni sufism ideology which is connected to the main principles of Islam, and led the spread of this ideology in Maghreb by contributing to the development of more than one thousand miracle worker sheikhs.Abu Madyan?s ideas, who had a widespread effect on the 6 & 7th/12nd & 13rd century Sufism thought, spread over not only Western but also Eastern Islamic World through his successors/disciples, including mainly Ibn Arabi, and his name has always been remembered with respect. Abu Madyan movement has very wide effect in the sixth and seventh centuries Sufism. Although Madyaniya was the first order that emerged in North Africa and affected the other orders in this region, it became assimilated in time into the other orders including mainly Şaziliyye and Senusiyye. Even though Madyaniya became history, the effect of the spiritual guide has still been continuing. The spiritual guide is accepted even today as the spiritual owner of Tilimsen and its surroundings and is shown a lot of respect all around the North Africa.Key words: Abu Madyan, the Sheikh of the West, Sufism, Ibn Arabi, Futuwwa, Madyaniya.