Fetihname-i Cezire-i Sakız: Transkripsiyon - değerlendirme

Abstract

Eserin müellifi bulunamamıştır. Ruhi eliyle 14 Şevval 1142 (2 Mayıs 1730) 'de istinsah edilmiştir. Eserin 16. Sayfasındaki bir ibareden, yazarının Rumeli'nin bir köyünden olduğu anlaşılmaktadır. Eserin tek nüshası Topkapı Sarayı Hazine Kitaplığı H. 1427 numarada saklanmaktadır. Başka nüshaları olup olmadığını bilmemekteyiz. Eser Sultan Mustafa Han'a (1695-1703) sunulmuştur. Eser 1695 'de Sakız adasının almışı ve II. Mustafa'nın cülusu ile döneminin olayları hakkında bize ayrıntılı bilgi vermektedir. Şimdiye kadar Topkapı Sarayı Hazine Kitaplığı Türkçe Yazmalar Kısmında olmasına rağmen Osmanlı Tarihçilerince kullanılmamıştır. Mesela ne Safvet bey, ne İsmail Hakkı Uzunçarşılı, ne de Şerafettin Turan kullanmıştır. Arapça ve özellikle Farsça kelimeler çokça kullanıldığından eserin dili oldukça ağırdır. Bu sebeple de kullanımı güçleşmektedir. Bununla beraber Sakız adasının Venediklilerden 1695 'teki istirdadım anlatan son derece kıymetli bir eserdir. Özellikle deniz savaşları üzerine kıymetli bir Osmanlı Kaynağıdır. Allah'a hamd ü sena ile başlayan eser, E. Mustafa'ma cülusunu, dönenimin bir takım olaylarım, Osmanlı Ordusu'nun 1695 yılındaki Avusturya Seferinin günlüğünü ve elde edilen zaferden sonra İstanbul'a dönüşü anlatmaktadır. Eser, yer yer ayet ve hadislerle, mutad olduğu üzere tezyin edilmiştir. Burada farklılık olarak önemle belirtmek gerekir ki, eserin müellifi Fars Dili ve Edebiyatı'na son derece hakim bir kişidir. Fetihnameyi Farsça Edebi şiirlerle yer yer süslemiştir.

The writer of the work isn't known. It was copied on 2 May 1730. It is understood from a sentence in page 16 that the writer of the book is from a village in Rumeli. The unique copy of the work is found in Topkapi Palace Treasury Library with the number H. 1427. We don't know if there are other copies of the work. This work was presented to Sultan Mustafa Han (1695-1703). The work gives detailed information about the conquest of Chios, coronation of Mustafa 2 nd and the events of time. Although this work is found in Topkapi Palace Treasury Library, Turkish Written Works Department, it hadn't been used by Ottoman historians. For instance, not only Safvet Bey, but also Ismail Hakkı Uzun Çarşılı and Şerafettin Turan hadn't used this work. The language of this work is rather heavy as there are lots of Arabic and especially Persian words used inside. For this reason, utilization of the work becomes difficult. Besides, it is a very valuable work telling the conquest of Chios from Venetians in 1695. It is a valuable Ottoman written source about sea battles. This work begins with gratitudes to God and tells about the coronation of Mustafa II nd, some events of time, Austrian military expedition of Ottomans and return of the army to Istanbul. The work was embellished by using Koran verses and Mohammed's words. The writer of this work was an authority on Persian literature. He embellished Fethname with Persion literary poems.