The Twentieth century American foreign policy and Turkish-American relations after the Second World War

Abstract

ABSTRAKT Bu çalışmada ABD'nin bir dünya gücü olarak ortaya çıkış tarihi Bağımsızlık Bildirisinin ilan tarihi olan 1776 olarak kabul edilmekte ve Amerikan diplomasisini değişik şekillerde etkilemiş bulunan toplumsal ve ekonomik konular ABD'nin ulusal çıkartan bağlamında incelenmektedir. Birinci Dünya Savaşına kadar olan süreyi kapsayan ilk bölümde, Latin Amerika'yı ABD'nin arka bahçesi olarak ilan eden Monroe Doktrini'ne, Amerikalıların ırksal üstünlük ideallerine, misyonerlik faaliyetlerine, İspanyol-Amerikan Savaşı'na, Filipinlerin işgaline, Panama Kanalı'nın açılmasına ve Roosevelfin Sopa Politikasına değinilmektedir. Yüzyılın önemli olayları incelenirken yeri geldiğinde ABD- Türkiye ilişkilerine dönülmektedir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları'nda Amerika'nın rolünü anlatan bölümlerde ise, ABD'nin ticareti engelleyecek sınırların ve gümrük duvarlarının olmadığı ve Amerikan mallarının her yerde şerbetçe satılabileceği bir düzen kurmak için gösterdiği çabalar ele alınmıştır; ve bu bağlamda Bretton Woods Sistemi, Dünya Bankası, IMF ve Birleşmiş Milletlere değinilmiştir. Soğuk Savaş bölümünde ise SSCB'yi kuşatma politikasının sonucu olan Truman Doktrini, Marshall Planı, NATO, SEATO, ANZUS Paktı ve Bağdat Paktı, ve bununla bağlantılı olarak Türk-ABD ilişkileri incelenmiştir. Üçüncü Dünya Ülkelerinin yükselişi bölümünde Eisenhower ve Kennedy Doktrinleri, Küba Krizi, Kıbrıs bunalımı ve Johnson Mektubu, Vietnam Savaşı, Arap-İsrail Savaşları, detant dönemi, Kıbrıs Barış Harekatı ve silah ambargosu, İran'da şah rejiminin yıkılışı, Afganistan'ın işgali, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 askeri müdahaleleri, SSCB'nin çöküşü, Körfez Savaşları ve tüm bunların Türkiye üzerine etkileri incelenmiştir.

ABSTRACT This study takes the emergence of the US as a world power as its declaration of independence in 1776, analyzes the American policy from a historical point of view by referring to social and economic environment which seemed to have shaped the American diplomatic history since then. Another concern of this study is American-Turkish relations after 1945. The first chapter covers the period until the first world war and includes the Monroe Doctrine, which advocated that Latin America and the Caribbean basin were in America's sphere of influence, the idea of American national greatness and racial hierarchy, American missionaries that opened the way to American traders, the Spanish-American War in 1898, America's acquisition of the Philippines and the Caribbean basin, Roosevelt's Stick policy, and the opening of the Panama Canal. Chapter II and III deal with World War I and II, and America's quest for a world without tariffs and trade barriers. The next chapter includes, the Bretton Woods system, the World Bank, IMF, and GATT that America used as instruments to impose its terms to the World during Cold War, the background of the containment policy, the Truman Doctrine, the Marshall Plan, and NATO. Chapter five concentrates on the rise of Third World, Eisenhower and Kennedy, Cuban Crisis, and Arab-Israeli wars. In the last chapters, the detente, the Soviet invasion of Afghanistan, the revolution in Iran, Iran-Iraq War, the collapse of the Soviet Union, and the Gulf war and their impacts on Turkey are studied in depth.