Hesen Tufan`ın şiirleri: Giriş - metin - sözlük

Abstract

Bu çalışmayla Hesen Tufan ve onun şiirlerini tanıtmaya çalıştırk. Hesen Tufan (1900-1981), Sovyet-Tatar edebiyatının en büyük şairlerinden birisidir ve daha çok ülkesi Tataristan'la ilgili lirik şiirler yazmıştır. Şair, 1990'lara kadar `Rusya` ve `SSCB` olarak bilinen ülke içerisinde yer alan Tataristan Muhtar Cumhuriyeti' nde doğmuş ve Hesen Tufan' in çocukluğunda, Rusya, Çarlık (Romanov Hanedanı) tarafından yönetilmekteydi. Şair, Komünist İhtilal' den sonra, şiirlerinden birisi yüzünden Sovyet Gizli Örgütü (OGPU) tarafından tutuklanmış ve idam cezasına çarptırılmıştır. İnfazını beklerken, hakkındaki karar sürgün cezasıyla değiştirilmiştir. Bu yeni karar sonucunda, şair Sibirya'da bir toplama kampına, ömür boyu sürgün edilmiştir. Hesen Tufan, memleketine 1956 yılında dönmüş ve yeni edebiyat çalışmalarına devam etmiştir. Hesen Tufan hakkındaki bu çalışma, üç temel bölüm halinde hazırlanmıştır. İlk bölümde, Hesen Tufan' in hayatı, XX. asır başı Tatar edebiyatının genel özellikleri, şairi hazırlayan sosyal ve edebî çevre ve şiirlerin genel dil özellikleri verilmiştir. Ayrıca, incelenen metnin diyalektolojik özellikleri de değerlendirilmiş ve bibliyografya verilmiştir. İkinci bölümde, şiirlerin orijinal Tatar Türkçesi metinlerini ve Türkiye Türkçesi aktarmalarını verdik. (Orijinal metinler: Hesen Tufan, Saylanma eserler, I-H, Kazan, Tataristan Kitap Neşriyatı, 1974-1975). Son bölüm, metin sözlüğü ve sonucu ihtiva etmektedir.

In this work, we wanted to introduce Hesen Tufan and his poetry. Hesen Tufan (1900-1981) is one of the greatest poet of Soviet-Tatar literature, and has written a large number of lyric poems dealing mostly with life in and around his country, Tataristan. The poet was born and lived in Tataristan (autonomous republic) which is the region known until 1990's as `Russia` and `Soviet Unions`. During Hesen Tufan's childhood, Russia was being ruled by the tsardom (Romanov dynasty). After the Communist Revolution, because of one of his poems he was arrested by Soviet secret Agency (OGPU), and was sentenced capital punishment. While waiting for execution, the given decision about him was changed to another punishment that was exiling. As aresult of the new decision the poet was sent to a concentration camp in Siberia for life. Hesen Tufan was returned from there to his homeland in 1956 and continued to create new literary works. This work about Hesen Tufan is prepared as three main parts. In the first one, we provided information on Hesen Tufan's life, general aspects of Tatar literature at the beginning of 20th century, social and literary enviroment that prapered the poet and general language aspects of his poetry. In addition to these, we also evaluated the dialectologic peculiarities of the text which are examined. We also provided bibliography. At the second part, we provided the original texts which were written in Tatar Turkish and the translations into Turkey Turkish (The original texts are: Hesen Tufan. Saylanma eserler; I, H. Kazan: tataristan Kitap Neşriyatı, 1974-1975). The last part of our study includes a glossary of texts and conclusion.