Abdülkâdir Geylânî`nin (V. 561/1166) el-Fevâtîhu`l-İlahiyye adlı tefsirinde Kehf Sûresinin işâri yönü

Abstract

Bizim araştırmamız Abdülkadir Geylâni'ye (v. 561/1166) nispet edilen el-Fevâtihu'l-İlahiyye ve'l-Mefâtihu'l-Gaybiyye isimli tefsirin Kehf Sûresinin İşâri yönünü içermektedir. 2009 yılında İstanbul'da Geylânî İlim Araştırma Merkezi tarafından yayına hazırlanan bu tefsirin kime ait olduğu hala tartışmalıdır. Burada önemli olan kime ait olduğundan daha çok içeriği ve izlediği metottur. Zira ortada bir gerçek var ki o da tasavvufi tefsirler dizisini oluşturan kıymetli eserlerden birinin bilim dünyasına kazandırılmış olmasıdır.Çalıştığımız Geylânî tefsiri içinde zayıf yorumlarla beraber güzel yorumlar da bulabilir, Geylânî tefsiri Kehf sûresinde hikmet alınabilecek hususların gündeme getirilmesi ve bunlara önem verilmesi faydalı bir faaliyet olacağını düşünüyörüz. Çünkü bugünkü hayat bâtınî hastalıklar ile doludur. O yüzden manevi ilaçlara ihtiyaç vardır. Bu anlamda Geylânî tefsiri manevî ilaçlardan biridir.Anahtar Kelimeler; Tefsir, İşâri, Tasavvuf, el-Fevâtihu'l-İlahiyye, Kehf Sûresi, Abdülkadir Geylâni.

This thesis elucidates figurative aspects (anāṣir ishāriyya) of the Cave (al-Kahfī) verse in the al-Fawātiḥ al-Ilāhiyya wa al-Mafātiḥ al-Ghaybiyya, an exegetical work attributed to the Sufi master ʿAbd al-Qādir al-Jīlānī (d. 561/1166). From 2009 when the book was initially published in Istanbul by the Jīlānī Center for Knowledge and Research, there have been continuous debates about who was the correct author. By ignoring the authorship of the book which should be corroborated by comparing other manuscripts in other libraries around the world, this thesis aims only to elaborate the essential contents written in the corpus of this exegesis. It is undoubtedly indispensable that Fawātiḥ al-Ilāhiyya enriches the state of Sufi exegeses in the Islamic literary traditions in the classical period. According to my finding, although weak arguments can be traced in the Jīlānī tafsīr, but there are also solid arguments explaining about the spiritual healing for those who have mental illness. This priceless teaching is of critical importance for being interpreted in our times. By focusing on this reason, it is suggested that certain parts of the Jīlānī tafsīr can be understood as incomparable treatise to deliver humankind from their spiritual errors.Keywords; Tafsir, Exegesis, Isyari, Mysticism, al-Fawātiḥ al-Ilāhiyya, Surah Kahfi, ʿAbd al-Qādir al-Jīlānī.