Çorum Hasan Paşa Yazma Eser Kütüphanesi`nde bulunan bulut tasarımlı cildler

Abstract

Bir kitap veya mecmuanın yapraklarını dağılmadan ve sırası bozulmadan bir arada tutabilmek için yapılan koruyucu kapağa cild denilmektedir. Bugünkü manada deriyle kaplı kitap cildini ilk defa Uygurlar yapmıştır. İslâm cildindeki gelişme, XII. yüzyıla kadar, Fâtımîler, Gazneliler ve Büyük Selçuklular'la devam etmiştir. XI. yüzyıl sonlarından itibaren Anadolu'ya hâkim olan Selçuklular, burada XII. ve XIII. yüzyıllarda çok güzel cildler meydana getirip Türk-İslâm Cild San'atı içerisinde önemli bir yere sahip olmuşlardır. Anadolu Selçuklu cild san'atı ile Osmanlı cild san'atı arasında köprü vazifesi gören Karamanoğlu Cildi'nin XIV. ve XV. yüzyıllardaki gelişim çizgisi de, Türk Cild San'atı gelişim çizgisi paralelindedir. XVI. yüzyıldan itibaren ise klâsik Osmanlı cildciliği Türk ve İslâm Cild San'atının en büyük temsilcisi olmuş ve bu durum XX. yüzyıla kadar sürmüştür.Bünyesinde gerek Selçuklu gerekse Osmanlı dönemlerinden önemli binlerce yazma ve matbû eser barındıran Çorum Hasan Paşa Yazma Eser Kütüphanesi de, içerisinde yer alan zengin bulut tasarımlı cildleri nedeniyle çalışmamıza konu olmuştur. Örnekler, iki katalog halinde tasniflenmiş ve bulut tasarım çeşitleri belirlenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde; araştırmanın amacı ve önemi, kapsamı, yöntemi ve konu ile ilgili literatür, ikinci bölümde; Türk Cild San'atı'nın tanımı, tarihi gelişimi, bölümleri, çeşitleri, tezyînâtı, üslûpları, malzeme ve aletleri hakkındaki bilgiler, üçüncü bölümde; Çorum, Hasan Paşa ve Yazma Eser Kütüphanesi'nin tarihçesi, mi'mâri yapısı hakkında bilgiler ve çalışmamıza konu olan örneklerin anlatım ve değerlendirmelerinin yapıldığı 2 katalog ardından değerlendirme ve sonuç, bibliyografya, resimler, çizimler ve değerlendirme tabloları yer almaktadır.

Protective cover, made to prevent a magazine or a books pages to be torn apart and keep them intact, is called binding. Uighurs made first time bookbinding which is covered with leather in today's sense. The Islamic Bookbindings development continued to twelfth century with The Fatimids, The Ghaznavids and The Great Seljuks. The Seljuks dominant in Anatolia at the end of twelfth century occured very nice bookbindings in the land at twelfth and thirteenth centuries and have had an important place in Art of Turkish Islamic Bookbindig. Karamanoglu Bookbinding, acts as a bridge between The Art of Anatolia Seljuk Bookbinding and The Art of Ottoman Bookbinding, line of development at fourteenth and fifteenth centuries is paralleled to The Art of Turkish Bookbinding line of development. From sixteenth century, the classical Ottaman Bokkbinding began the largest representative of Turkish Islamic Bookbinding and this situation continued to twentieth century.Çorum Hasan Pasha Manuscript Library, within important thousands manuscript from periods of The Seljuk and Ottoman, has been the subject of our study due to the rich cloud design. Manuscripts is has been classified into two catalogs and cloud design types have been identified.In the first section of the study; the purpose of the research and importance, scope, methodology and relevent literature, in the second section; information about Turkish Bookbinding definition, historical development, varieties, ornaments, styles, materials and tools, in the third section; Çorum Hasan Pasha Manuscript Library's history, information about its architecture structure and two catalogs which is within presentation and evaluation of the samples, assesment and the resulting text, bibliography, photos, drawing and rating tables are located.