Beyzâvî Tefsirinde uydurma hadisler ve tahlili

Abstract

Kur'ân-ı Kerim'i anlayamaya yönelik tefsir çalışmalarında bir kısım müfessirler,özelllikle hadislerden ve ayetlerden hareketle sureleri tefsir etme diyebileceğimiz rivâyetmetodunu benimsemiştir. Diğer taraftan bazı müfessirler de rivâyetle yetinmeyip aklî ve dilkaidelerine dayanarak ve yeni görüşler ilave etmek suretiyle dirayet metodunu tefsirlerindeesas almışlardır.Ayrıca her iki metodu da mezc ederek kullanan müfessirlerde de olmuştur. İştebunlardan birisi de Beyzâvî'dir. O, Envâru't-Tenzîl adlı tefsirinde pekçok hadise müracaatetmiş, fakat bunları senedsiz ve kaynaksız olarak aktarmıştır. Özellikle surelerin faziletleri ileilgili hadisler arasında, hadis ilmî kriterleri açısından incelendiğinde bir kısmınınmevzu/uydurma olduğu dikkatleri çekmiştir. Buradan hareketle çalışmamız Beyzâvî'nintefsirindeki mevzu/uydurma hadisleri tespit etmeyi esas almıştır.Araştırmamız bir giriş ve iki ana bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde konununamacı, önemi, sınırları, yöntemi, tahric kavramı, usulü ve kaynaklar üzerinde durulmuştur.Birinci bölümde Beyzâvî'nin hayatı, ilmî kişiliği, Envâru't-Tenzîl adlı tefsiri ve tefsirilmîndeki yeri ve otoritesi ile hadislere yaklaşımı ele alınmıştır.İkinci bölümde ise bu tefsirde bulunan mevzu hadisler üzerinde durulmuştur. Sureleregöre mevzu hadisler taranmış ve tespit edilmeye çalışılmıştır. Rivâyetlerin hadis kriterleriaçısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Bunların büyük bir çoğunluğunun, sureleri okumanınfaziletine dair olduğu ortaya konulmuştur.

A number of commentators (mufessirun) of the Qur'an used Rivayah method apossible description of which tries to understand surahs by using verses and hadiths (sayingsof Prophet Muhammad pbuh) in their tafsir studies on the Qur'an. Some other commentators,on the other hand, did not see Rivayah method enough in terms of its content by itself, butused Dirayah method that they added new opinions based on reasoning and language criteriain addition to previous method.Moreover, there were some commentators who mixed both methods up and used. Oneof the commentators was al-Baidawi. He applied to many hadiths in his tafsir work namedEnvâru't-Tenzîl but used them without providing their sources and providers. Especially,when it is analysed in terms of criteria of hadith studies, it is understood that some of thoseapplied hadiths are not genuine. Hence, from this point, our study aims to detect thesefabricated hadiths mentioned in the study of al-Baidawi.This study has an introduction and two main chapters. In the introduction, thepurpose, importance, scope and method of the study are stated as well as the concept of tahric,its' method and sources. In the first chapter, the life and academic personality of al-Baidawiare analyzed. Moreover, the tafsir Envâru't-Tenzîl and its' place in the study of tafsir studiesare investigated in terms of its approach to hadiths.In the second chapter, the fabricated hadiths mentioned in the tafsir are held. Thosefabricated hadiths are detected according to surahs of the Qur'an. The reported hadiths areanalyzed in terms of general hadith criteria. It is understood that most of the hadiths as suchare about the value of reading Qur'an.Key Words: al- Baidawi, Envâru't-Tenzîl, hadith, Fabricated hadith.