Die Rolle der muttersprache bei der verarbeitung fachsprachlicher texte in der deutschlehrerausbildung. Unter besonderee berücksichtigung der sekundar bilungualen und der gesteuerten zweitspracherwerber

Abstract

TÜRKÇE ÖZET `Mesleki Dilde Yazılmış Metinleri Anlamada Anadilin Rolü` konulu tez çalışmasında anadilin mesleki metinlerin çözümlenmesindeki rolünün tespiti hedeflenmiştir. Almanca öğretmenliği eğitimi sırasında mesleki metinlerin anlaşılmasında karşılaşılan sorunlar gözlenmiş ve bu doğrultuda sorunlara çözüm önerileri geliştirmek amaçlanmıştır. Kapsamlı kaynak araştırması sonucunda tezde izlenecek yöntem belirlenmiştir. Yukarıda belirtilen hedefler doğrultusunda `Mesleki Dilde Yazılmış Metinleri Anlamada Anadilin Rolü` konulu tez dört bölümde ele alınmıştır. Birinci bölümde konuya ilişkin tanımlar yapılmıştır. Ayrıca mesleki dil ve dil edinimi konularında yapılmış bilimsel çalışmalar genel görüşlerle birlikte bu bölümde sunulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde anadil ve ikinci dil edinimleri incelenmiştir. Anadil ve ikinci dil ediniminde izlenen süreçler sımflandırılmış ve bu doğrultuda gözlenen farklılıklar belirtilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise kısa bir tarihçeden sonra konuşma ve mesleki dillere ilişkin farklı görüşler derlenmiştir. Ayrıca bu bölümde mesleki dillerin dilbilimsel özellikleri incelenmiştir. Bu özellikler: terimsel, dilbilgisel ve tümcesel özellikler olarak sınıflandırılmıştır. İlk üç bölümde konuya ilişkin gerekli tanım ve görüşler ortaya konulduktan sonra dördüncü bölümde seçilen bir denek grubu üzerinde yapılan çalışmalar tanıtılmıştır. Bu bağlamda Almanca öğretmenliği eğitimi hazırlık sınıfında bulunan öğrenciler ile anket çalışması yapılmıştır. Bu anket ile deneklerin dili öğrenme şeklini saptamak amaçlanmıştır. Çalışmanın sonucunda iki grup saptanmıştır. Bunlar Almancayı Almanya'da öğrenmiş olan çift dilliler ve Almanca'yı Türkiye'de yabancı dil olarak öğrenmiş olanlardır. Deneklere verilen bir Almanca metnin ve çevirisinin gerçekten mesleki dilde yazılı bir metin olup olmadığını göstermek amacıyla bu metin terimsel, dilbilgisel ve tümcesel açılardan incelenmiştir.Denek olarak seçilmiş öğrencilere önce Almanca olmak üzere ayrı ayrı dört adet Almanca ve Türkçe karşılıkları olan mesleki dilde yazılmış metinler dağıtıldı. Öğrencilerden, verilen bu metinlerin her ikisinin de Almanca özetlerini yazmaları istendi. Bu özetlerin değerlendirilmesinde beş faktör dikkate alınmıştır: nicelik, kelime haznesi, sözdizimi, hata ve anlam. Yapılan değerlendirme sonucunda Almancayı Almanya'da öğrenmiş olan deneklerin Almanca yazılmış olan mesleki metinleri okuduktan sonra yazdıkları Almanca özetlerin başarılı olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın aynı deneklerden yukarıda sözü edilen metinlerin Türkçe çevirilerini okuyup, daha sonra Almanca özetlemeleri istendiğinde, bu özetlerin başarısız olduğu gözlemlenmiştir. Aynı işlem Almancayı Türkiye'de öğrenmiş olan ikinci denek grubunda da tekrarlanmıştır. Bu grubun değerlendirilmesinde şu sonuca varılmıştır: Almanca metni okuyup, Almanca özetlediklerinde bu denekler başarısız olmuşlardır, buna karşın Türkçe çeviri metnini okuduktan sonra Almanca özetlediklerinde, bu deneklerin daha başarılı oldukları saptanmıştır.

ABSTRACT In the thesis study entitled `The Role Of The Native Language In Understanding the Vocational Texts` it has been aimed to prove the role of the native language in understanding the vecational texts. During the education of the teaching of German language, it has been observed that the students had problems in studying vocational texts and aimed to give suggestions to help students solve these problems. As a result of detailed literature review, the method to be used in this thesis has been determined. This thesis is made up of fouur main chapters in line with the goals mentioned above. In the first chapter, the definitions about the topic have been given. Also, scientific researches done about vocational language and language acquisition have been preseitede together with the general views. In the second chapter, the acquisitions of the native language and the second language have been studied. The processes observed in the acquisitions of the native language and the second language have been classified and the differences have been explained. In the third chapter, after a short history, different views about speech and vocational language have been introduced. In addition, linguistic features of vocational language of technical terms, grammar and sentence forms. In the first three chapters, necessary definitions and views about the topic have been presented and in the fourth chapter the researches done on a selected experimental grouup have been introduced. In this context, a questionnaire was given to the students at the prep daass of German language teachhing department. This questionnaiire was given in ordeer to find out how the students learned their second language. Two groups were formed as a result of this study : 1. The Bilinguals who learned German in Germany, 2. Other students who learned German in Turkey as a foreign language.A text In German was given to the students and it was examined in terms of technical terms, grammer and sentence form in order to show if the translation of that text was written in vocational language. First of all, the students were given a text in German and asked to summarize it in German. Then, the same text was given to the students in Turkish and they were asked to summarize it in German again. This procedure was repeated four times with different texts. Five factors were taken into consideration while evaluating these summaries quantity, vocabulary, word order, errors and meaning. As a result of the evaluation, it has been proved that the students who learned German in Germany wrote good sumaries after having read the texts in German. On the other hand these students wrote bad summaries after having read the texts in Turkish. The same procedure was applieed to the students who learned German in Turkey. These students wrote bad summaries after having read the texts in German, but they wrote good summaries after having read the texts in Turkish.