Siyasi iktidarların yazılı basın işletmelerine finansal kaynak desteği ve bunun yayın politikalarına etkisi (1980-1995 döneminde)

Abstract

ÖZET Yazılı basın kuruluşları, kamuoyu yaratma, onları yönlendirme ve etkilemesi açısından büyük güce sahiptir. Son yıllarda her ne kadar kitle iletişim araçları içerisinde televizyonların etkisinin ön plana çıktığı ve daha çok tercih edilen kitle iletişim aracı olduğu düşünülse de, basın kuruluşlarının ürünü olan gazeteler, günlük yaşamın vazgeçilmez ihtiyaçları arasında yer almaktadır. Bugün, basın işletmeleri milyar dolarla ifade edilen yatırımları ile ülke ekonomisinde önemli bir yere ve güce sahiptir. Ülkemizde, Cumhuriyet'in kuruluşundan itibaren basın sürekli olarak kontrol altında tutulmak istenmiştir. İktidarlar, basının kamuoyu yaratmadaki etkinliğini bildikleri için basının bu gücünden faydalanmak için uğraş içerisine girmişlerdir. Basın kuruluşlarına gerektiğinde maddi imkanlar sağlayarak hükümet yanlısı yayınlar yapmaları için çaba sarf etmişlerdir. Bu oluşum günümüzde de hala devam etmektedir. özellikle, 1983 sonrası dönemde sermaye sahibi ve mesleği gazetecilik olmayan kişilerin basın hayatına girmesiyle basın kuruluşlarının yapıları hızlı bir değişim göstermiştir. Artık birer endüstriyel işletme mantığıyla hareket eden basın kuruluşlarının hükümetlerle aralarında olan mesafeyi iyice azaltarak onlarla sıkı bir işbirliğine gittikleri görülmektedir. Bunun sonucu olarak siyasi iktidarlara yakın olan basın kuruluşları hükümetin sağlamış olduğu dolaylı ve dolaysız yardımlardan fazlasıyla yararlanmaktadırlar. Siyasi iktidarlara yakın olan basın kuruluşları özellikle devletin sağlamış olduğu teşviklerden, ucuz banka kredilerinden ve kamu ilanlarından fazlasıyla yararlanarak büyük yatırımlar gerçekleştirmektedirler. Bu olanakları kullanan basın kuruluşları hükümetlere olan diyetlerini gazete sütunlarında göstermektedirler. Basın kuruluşları zaman zaman birbirlerini suçlayarak zaman zaman siyasi iktidarları suçlayarak kimin daha fazla bu olanaklardan faydalandığını veya hangi hükümetin hangi basın kuruluşunu daha fazla bu olanaklardan faydalandırdığının kavgasını yapmaktadır.

ABSTRACT The printing press organizations have a great influence on creating and managing public opinion. Even though, even the TV stations are seen one step ahead from the other type of media, the printing press still has vital power in our daily life. The press organizations are also very important to the national economy by investing a lot of money and creating jobs. In Turkey, press was kept under the control by the governments since the establishment of the rebuplic, because of the influence of press on public opinion. In many cases, governments have financially supplied the press organizations to get their support when they are in need. After 1983, the printing organizations have had some structural changes when the big capital owners from outside of press field have been real stake-holders to media business. In addition to these changes, the distance between politics and press organizations have decreased and printing press organizations have begun to have closer relationships with the governments. Press organizations have close relationships with politics because they get a lot of financial support from the governments. For instance, they get low rate credits, some governments encourage to have more share of the offical ads. Since the printing press has all these opportunuties, they are able to invest and earn more money than ever. The press and governments relationship can be seen on the front pages of the newspapers. Hovewer, a huge competition has started among the press organizations in order to get more share from the opportunuties that governments have.