Kadı Burhâneddin`in tuyuğlarının Türk İslam edebiyatındaki yeri ve önemi

Abstract

Bu çalışma XIV. Yüzyıl divan şairi Kadı Burhâneddin'in divanında yer alan tuyuğlarının tesbiti, incelenmesi, İslamî edebiyattaki yeri ve önemini ortaya koymak için yapılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kadı Burhâneddin'in hayatı, eserleri, edebî kişiliği, devlet adamlığı ve siyasi kimliği üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde klasik Türk şiirinin hususî nazım şekli olan tuyuğ incelenmiş edebî geleneğimizdeki yeri, lûgat, ıstılah manâsı, şekil özellikleri ve muhteva özellikleri değerlendirilmiş ayrıca tuyuğ yazmış olan şairlerimize ve bu şairlerin tuyuğlarına da örnekler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Kadı Burhâneddin'in tuyuğ nazım şeklinin ortaya çıkmasındaki rolü belirtilmiştir. Ayrıca İslamî edebiyatımızda, Kadı Burhâneddin tuyuğlarnın önemini ön plana çıkarabilmek adına, muhteva özellikleri üzerinde durulmuştur. Çalışma Kadı Burhâneddin Divanı'nın tıpkıbasımından alınan orijinal Arap harfli tuyuğlar ile sona erer.Anahtar Kelimeler: Kadı Burhâneddin, Tuyuğ, XIV. Yüzyıl, Divan, İslâm

This Study has been done in order for examining, determining and revealing the significance of tuyugs which take place in the divan of fourteenth century poet Qadı Burhaneddin. The study consists of three division. In the first division, Qadı Burhaneddin's life, his works, his identity, his literary personality are emphasized. In the second division, tuyuğ which is spesific verse form of classical Turkish Poetry is examined and its importance place for our literary tradition, lexicon and term meaning, its form features and content features are appreciated. Moreover, some examples of our poets who have written tuyugs are given. In the third division the role of Qadı Burhaneddin in the occurrance of form of tuyug verse are remarked and the content features of Qadı Burhaneddin's tuyugs are pointed out. So as to figure out the importance of tuyugs in our İslamic literacy. The study ends with tuyugs which consist of original Arabic letters and which are taken from the identical publication of Qadı Burhaneddin's Divan.Key Words: Qadı Burhaneddin, Tuyug, XIV. Century, Divan, İslâm