1588-1606 yılları arasında Osmanlı idaresinde Gence

Abstract

TÜRKÇE ABSTRACT: 1578 yılında başlayan Osmanlı-İran savaşı sonucu Osmanlılar tarafından alınan Gence şehri ve Gence eyâleti hemen-hemen 18 yıl (1588-1606) bu idare altında kalmıştı. Bu süre içinde burada -tüm Azerbaycan'da olduğu gibi- Osmanlı Devleti tarafından bir takım reformlar yapılmış ve sözü geçen toprakların Osmanlı Devleti'nin bünyesinde gereken yeri almaları için uğraşlar verilmiştir. Ne var ki, 1603 yılında tekrar başlayan Safevî Devleti'nin atılımları sonucu Gence dahil Azerbaycan topraklarının büyük bir kısmı Osmanlı Devleti'nin idaresi altodan çıkarak yeniden Safevî Devleti'nin idaresi altma geçmişti. Osmanlı-İran savaşlarını kısaca sebep-sonuç içeriği bakımından inceledikten ve Gence'nin tarihsel süreç içindeki yerine değindikten sonra, zikredilen süre zarfında Osmanlı yönetiminin Gence 'deki yaptırımları, karşılaştığı sorunları, bu yaptırımların mekanizması ve diğer eyâletlerdekilerle aynı yoksa farklı mı olduğu, nihayet bu reformların sonucunun başarı veya başarısızlığı mercek altma alınmıştır. Kaynaklarının büyük bir kısmının Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinin teşkil ettiği inceleme sonucunda, önceden konulan sorulara cevaplar aranmıştı. Aynı zamanda Gence eyâletinin sosyal-ekonomik ve askerî srüktürüne ve bazı özelliklerine ışık tutulmaya çalışılmıştı. Netice itibarıyla, bu 18 yıllık zaman zarfi içerisinde Gence' de Osmanlı Devleti tarafından yürütülen reformların genel olarak başarıyla neticelendiği ve Gence'nin Osmanlı Devleti bünyesine uygunlaştırıldığı, aynı zamanda bu toprakların, üzerinde yaşadığı halkı hür ve bağımsız olarak geçindirebilecek güç ve zenginliklere sahip olduğu anlaşılmıştır.

İNGİLİZCE ABSTRACT: The town of Ganja and the state of Ganja was captured by the Ottomans during the Ottoman - Iraman war m 1578 and nearly stayed under this jurisdiction for 18 years (1588-1606). During this period of tune the Ottoman Empire made various reforms, as it happened m all Azerbaijan, and it tried to raise the place mentioned to the level it deserved under the Ottoman Empire's body. However, as a result of the acts of the Safevi Empire which started once more m 1603 a great portion of the Azerbaijan grounds mcludmg Ganja was taken awey from under ruling of Ottomans and went under the jurisdiction of Safevi' s one more. After the Ottoman - Iraman wars studied from the pomt of reason - result and the place of Ganja m this hıstoıcal period is mentioned the sanctions of the Ottomans m Ganja, the problems they have met, the mechanism of these sanctions, whether they were the same m other states or not and whether these reforms were successful or not were placed under lens. As a result of an investigation of which the mam part of the sources were the Ottoman Archives of the Prune Ministry answers were searched for the guestions previously placed. At the same time, it was tried to brmg out m the open the socio - economic and military structure of the state of Ganja and some of its specıalytıes. As a result, the reforms made m Ganja under Ottoman rule, were found to be successful and Ganja was adapted to the Ottoman body perfectly. At the same time it was determined that this land was and powerful enough to have the people living on it m freedom and mdependently.